Category: भाषा, लिपि व साहित्य

छु झी धर्मया हे लँय् खःला ज्यानबहादुर नेवाःनं च्वयादीगु छपु विचारप्रधान निबन्ध खः । ने.सं ११०२ न्हूदँया लसताय् साहित्यया मूलुखा पाखें थ्व निबन्ध सफू पिदंगु खः । थ्व निबन्ध सफू अलग अलग निबन्धया संग्रह मखु, च्वंनिसें क्वथ्यंक तःगू हे प्रवाहय् न्ह्यानाच्वंगु छपु हे रचना खः । थुकी विश्वय् खनेदुगु थीथी दर्शनया खँयात च्वमि ज्यानबहादुर नेवाः नं थःगु धारणा कथं न्ह्थनातःगु दु । थ्व सफुलिइ माणिकलाल श्रेष्ठ, तुलसीलाल अमात्य, रत्नध्वज जोशी, छत्रबहादुर कायस्थ थेंज्याःपिं विद्वानपिंसं थ्व सफूया बारे थःथःपिनिगु बिचाः प्वंकातःगु दु ।

छेँ दुने बाखंच्वमि मनदेवी तण्डुकारया प्यंगूगु सामाजिक विषयययात कयाः च्वयातगु बाखंमुना खः । ने.सं ११४२ य् लक्ष्मीकृष्ण ताम्रकार पाखें पिदंगु थ्व संग्रहय् नीनिपु बाखं दुथ्यानाच्वंगु दु । छेँ दुने बाखं सफूया नांयात ल्वय्‌क थ्व सफुलिइ झीगु छेँ दुने लिकुनाच्वंगु विसंगति, विकृति, ब्यथिति आदियात ब्वमिपिनि नुगलय् दीकथं ब्वयातःगु दु । लः मखु वासः, सर्गः थ्यूगु नुगः, प्रतिविम्व, भिंभौमचा, पुलांगु पःखाः दुनी तिनि आदि थुकी दुथ्याःगु बाखंत खः । थुकी दुथ्याःगु बाखंया मू विशेषता धयागु झीगु छेँय् छेँय विद्यमान जूगु स्त्री हिंसा, लैंगिक असमानता आदि ब्वयाः थज्याःगु विकृति तंकेमाः, न्हंकेमाः जक मखु छन्हु अवश्य समाजं तनी तिनि धैगु चेतना थनेगु विश्वास बीगु नं खः । मय्‌जु मनदेवीया न्हापालिपाया बाखनय् थें थ्व सफुलिइ नं नेवाः खँत्वाः खँभाय्‌या छ्यलेगुया नापं संकेतात्मक विम्वात्मक प्रस्तुती पाखें पाठकपिनिगु न्ह्यपुयात थीगु यानाब्यूगु दु ।

छ्वास कविता संग्रह च्वसापासाया प्रकाशनय् ने.सं १०७२ य् पिदंगु कवि केदारमान ‘व्यथित’या छगू न्ह्यथनेबहःगु कविता संग्रह खः । नीगुपु कविताया संकलन थ्व छ्वास काव्यं नेपालभाषाया काव्य प्रवाहया विविध पक्षय् छगू ह्यूपाः हःगु दु । छ्वास समाज मानवता यर्थाथतायात काव्यया विषयवस्तु कथं ज्वनाः वैचारिक रुपं समष्टिगत भावनायात कय्‌च्यानातःगु, न्हून्हूगु उपमा प्रतिकया प्रयोग, न्हूगु मान्यता नीस्वनेगु कुतः जक मखु संरचनागत रुपं नं पाश्चात्य काव्य साहित्यय् प्रचलित सनेट शैलीया प्रयोग यानातःगु नेपालभाषाया न्हापांगु काव्य खः ।

झिंप्यझ्वःया छपु छपु कविता यानाः च्वयातःगु थ्व संग्रहय् न्हापांगु च्याझ्वलय् वस्तुस्थितिया चित्रण, अनं प्यझ्वलय् व वस्तुस्थितिं हःगु प्रतिक्रिया अनं दकलय् लिपायागु निझ्वलय् कविं थःगु बिचाः बीगु यानातःगु दु । थथे छ्वास कविता संग्रहयात नेपालभाषाया काव्य ख्यलय् छगू न्हूगु प्रयोग कथं कयाः च्वसापासां नेपालभाषाया तःजिगु श्रेष्ठ सिरपाः थ्व काव्य संग्रहयात देछाःगु दु । छ्वास नेपालभाषा साहित्यय् दकलय् न्हापां श्रेष्ठ सिरपाः त्याकूगु सफू खः । थौंया आधुनिक कविताय् खनेदुगु विषयगत, वैचारिक व शैलीगत विशेषता थ्व छ्वास काव्यय् खनेदयेधुकूगुलिं छ्वास काव्ययात पुलांगु काव्य परम्परां न्हूगुली वयेत्यंगु नेपालभाषाया संक्रमणकालया काव्य कथं कयातःगु दु ।

छ्वास अजिमा सफू नेपालभाषाया नांजाःम्ह हास्यव्यंग्यकार ध्रुवनारायण कायष्ठं च्वयादीगु हास्यव्यंग्य निबन्धया संग्रह खः । ने.सं १११६ य् नेपालभाषा एकेडेमिया लुखां पिदंगु थ्व संग्रहय् झिंछपु च्वखँ दुथ्याना च्वंगु दु । थौंया परिवेशय् राजनैतिक, सामाजिक, आर्थिक, प्रशासनिक, न्यायिक आदि थीथी ख्यलय् ब्वलनाच्वंगु विसंगति व्यथितियात नुगय् थी कथं हास्यव्यंग्यया माध्यमं ब्वयेगु ज्या थ्व सफुलिइ जूगु दु ।