मय्जु सुलोचना मानन्धरया जन्म येँया झोछेँ त्वालय् बौ पद्मदेव मानन्धर व मां चन्द्रमाया मानन्धरया स्वम्हम्ह म्ह्याय्या रूपय् जूगु खः । नेपालभाषा साहित्यय् जक मखु नेपाली भाषाय् नं नांजाःम्ह व्यक्तित्व वय्कः थीथी अन्तर्राष्ट्रिय भाषाय् नं दखल दुम्ह नापं छम्ह साहित्यकार कथं जक मखु संघर्षशील, सामाजिक व राजनैतिक ह्यूपालय् आय्बूम्ह, तत्कालीन ईया मजदूर आन्दोलनय् नच्चागु बैंशय् नं दुब्वानादीम्ह छम्ह विद्रोही बौद्धिक व्यक्तित्व खः । थथे नारी हक व स्वतन्त्रताया लँपुइ छगू इलय् जीवन पाना जूम्ह वय्कःया जीवनया विविध आयाम मध्ये साहित्यिक जीवन नं छगू खः ।
नेपालभाषां जक मखु नेपालीभाषाय् नं उतिकं हे सक्रिय जुयादीम्ह मय्जु सुलोचनाया नेपालभाषां पिदंगु न्हापांगु च्वसु असहाय जीवन बाखं खः, गुगु बाखं ने.सं ११०६ दँय् चकना दँपतिइ पिदंगु खः । वय्कलं न्हापां बाखं च्वयादीगु खःसां निबन्ध, नियात्रा, संस्मरण, समालोचना, कविता आदि थीथी विधाय् नं उलि हे च्वसा न्ह्याःगु दु ।
नेपालभाषा साहित्यय् बाखं च्वमिकथं प्रतिस्थापितम्ह सुलोचना मानन्धरया बाखं कृति झ्यारखाना (ने.सं २०५६), रुपय् जीवनया जः (नेपालभाषाया बाखं, सी.डी. २०६९) बाखं मुना पिदंगु दु । अथेहे वय्कःया तुतां बाखंयात कयाः संकिपा नं दयेकूगु दु । थःगु मनय् मन्ह्यंगु खँ प्वंकेत हे बाखं च्वया धयादीम्ह वय्कःया बाखंया पात्रत नं च्वमिया सन्देश ह्वलीपिं छगू वर्ग छगू समूहया प्रतिनिधित्व याइपिं जूगु दु । थुपिं हे पात्रत पाखें वय्कलं थःगु नारी मुक्ति, स्वतन्त्रता, स्वाधिनताया धारणा, कामनायात उलि हे सतर्क, सशक्त रूपं न्ह्यब्वयादीगु दु ।
वय्कःया ल्हाः नेपालभाषाय् बाखं नापनापं निबन्धय् नं क्वातुक न्ह्याःगु खनेदु । वय्कःया पिदंगु निबन्ध मुना कृति धीचिना च्वंगु समु जिगु देश (ने.सं २०७१) खः । अथेहे लुमन्ति विषयय् अबुया लुमन्ति (वि.सं. २०५९) नांगु सफू नं पिदंगु दु । वय्कःया निबन्धय् काव्यात्मकता व सिर्जनशीलताया आभास दुसा समालोचनाय् गाम्भिर्यता दु ।
मय्जु सुलोचनां नेपाली भाषं नं नेपालभाषाका नारी हस्ताक्षर अनुसन्धानमूलक सफूया नापं मेगु नं झिगुलिं मयाक विविध विषयया सफू च्वयादीगु दु । अथेहे वय्कःया च्वसु नेपालभाषा व नेपालीभाषाय् जक मखु जापान, चीन, हल्याण्ड व नर्वेया पत्रपत्रिकाय् नं अनुवाद जुयाः पिदंगु दु ।
साहित्य सिर्जनाय् जक मखु देय्या, भाषा साहित्य व राजनीतीइ नं पलाः तयादीम्ह मय्जु सुलोचनां थीथी संस्थाया थीथी पदय् च्वना नं थुपिं ख्यःया निंतिं थम्हं फुगु योगदान बियादीगु दु । गथे — नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान (राष्ट्रभाषा विभागया सदस्य), मातृभाषा साहित्य प्रतिष्ठान (अध्यक्ष), मदन पुरस्कार गुठी (सदस्य), नेपाल चीन महिला मैत्री समाज (उपाध्यक्ष), भिक्षु सुदर्शन भन्ते लुमन्ति पुचः (सचिव), नेपाल बाल साहित्य समाज (आजीवन सदस्य) आदि । अथेहे वय्कलं स्तम्भकारया रुपय् नं ज्या यानादीगु दु । गथे— रेडियो सगरमाथा (कुराकानी) जीवनबाट जीवन सिकौ, सम्पूर्ण आकाश आदि ।