Category: म्ये, बाजं व प्याखं

नेपालभाषाया संकिपा ‘यांमिखा’ जगत श्रेष्ठपाखें निर्माण जूगु खःसा निर्देशन रवि डंगोलं यानादीगु दु । थुकी रवि डंगोल व जगत श्रेष्ठया बाखं दुथ्याःगु दु । कलाकारपिं भिंतुना जोशी, रवि डंगोल, रामशेखर नकःमि, नारायणदेवी प्रधान, पुष्कर माथेमा, रञ्जना बज्राचार्य, बसुन्धरा भुसाल, लक्ष्मी गिरी, नरेन्द्र कंसाकार, जगत श्रेष्ठ दुथ्याः । थुकिया छाँयाकार राजु मानन्धर खः । थुगु संकिपाय्‌– न्ह्यःने थः जःखः खनेदुगु जक सत्य मखु, झीके तापाक्क स्वयेगु यांमिखा नं दयेमाः धकाः क्यनातःगु दु ।

योगेश वैद्य ने.सं. १०६७ गुंलाथ्वः पन्चमि (नागपन्चमि) कुन्हु येँया ङत त्वालय्‌ जन्म जुयादीम्ह खः । वय्‌कः ताःईतक थ्व हे त्वालय्‌ च्वनाः ब्वलना दिल । वय्‌कःया अबु इन्दिरानन्द वैद्य खःसा मां रुकमिणी वैद्य खः । वरिष्ठ गायक लिसें संगीतकार योगेश वैद्ययात नेपालभाषा व खस नेपाली भाय्‌या छम्ह सदावहार म्येहालामिया रूपय्‌ कायेगु याः । वय्‌कलं नेपाःया संगीत ख्यलय्‌ मदिक्क खुगू दशक म्ये हालेगु व संगीत तयेगु ज्या यानाः थ्व ख्यःयात ज्वः मदुगु योगदान बियादीगु दु ।
वय्‌कलं न्हापांखुसी म्ये हालादीगु वि.सं. २०१४ सालय्‌ खः । स्कुलपाखें याःगु औपचारिक सांस्कृतिक ज्याझ्वलय्‌ वय्‌कलं ‘पुरुष नारी दिवस रजनी साथ नै यूग भर्दछन्’ धाःगु म्ये हालाः संगीत ख्यलय्‌ पलाः तयादीगु खः । उगु म्येया रचनाकार युगकवि सिद्धिचरण श्रेष्ठ खःसा संगीतकार दर्शनदास श्रेष्ठ खः । थ्व म्येयात लिपा संगीतप्रवीण नरराज ढकालं हानं संगीतवद्ध यानादिल । गुगु लिपा वनाः स्कूलया प्रार्थना म्ये जूवन । थ्व हे मौकाय्‌ वय्‌कलं अथे हे दच्छि तक नरराज ढकालनाप च्वनाः संगीतया प्रशिक्षण नं कायेखन । संगीतया ज्ञान दयेधुंकाः वय्‌कलं थःगु रचनाय्‌ थम्हं हे लय्‌ तयाः हालादीगु न्हापांगु म्ये धाःसा नेपालभाषाया ‘व वै तिनि, अनुरागया स्वां ह्वै तिनि’ खः ।
वय्‌कःया न्हापांगु म्ये वि.सं. २०२५ सालय्‌ खसभासं रेकर्ड जूगु खः । नेपालभाषाया न्हापांगु म्ये दुर्गालाल श्रेष्ठं च्वयादीगु थःगु हे संगीतय्‌ ‘छ न्हूगु छेँय्‌ छन्हु वनी तिनि’ खः । वि.सं. २०४४ सालय्‌ रेकर्ड जुयाः रेडियो नेपालं प्रसारण याःगु शिव अधिकारीया खँग्वः व नातिकाजीया संगीत दुगु म्ये “सपना भुलाई सारा” चर्चाया च्वकाय्‌ हे थ्यन ।
अथे हे नेपालभाषाय्‌ ‘जय नमः श्री बुद्ध भगवान..’ वय्‌कःया अतिकं चर्चित म्ये खः । थ्व बाहेक वय्‌कःया ‘वा माया वा वा’, ‘असारया सिन्हाज्या’, ‘छं मिखा पर्लक्क चायेकाः’, ‘क्यब दु स्वां दु’, ‘जिमि यःम्ह थौं जिथाय्‌ वै’, ‘सःति रे छं जितः’, ‘राग मि नुगलय्‌’, ‘सितला माजु’, ‘जिगु जिगु धकाः हाला जुल, छंगु धैगु छु हे दत’ विशेषकथं लोकंह्वाः । वय्‌कलं थःगु जीवनय्‌ थम्हं हे लय तयाः हालादीगु लिपांगु म्ये कवि पूर्ण वैद्यया ‘जि बाः वैगु खुसि खः’ खः । थ्व हे नामं म्येचाः नं पिहां वःगु दु । अथे हे नेपालभाषां ‘द्यछा’ व ‘फरगटन मेलोडिज’ म्येचाः पिहां वःगु दु । वय्‌कःया एकल संगीतय्‌ ‘रिता आय्‌ट हर बेष्ट’ म्येचाः पिहां वःगु दु । थ्व बाहेक मेमेगु नं आपालं सिडी एल्बमय्‌ वय्‌कःया म्ये दुथ्यानाच्वंगु दु ।
वय्‌कःया नेपालभाषा व खस नेपाली भाषाय्‌ यानाः करिब ५५० पु म्ये रेकर्ड जुयाच्वंगु दु । उकी नेपालभाषाया म्ये सछिपु स्वयां अप्वः दुथ्याः । जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठया कविता मुना ‘गिजिमिजि ध्वः’यात वय्‌कलं अंग्रेजिं हीकादीगु खःसा मेगु छगू सपूm नं हीकादीगु दु । वय्‌कलं नेपालभाषाय्‌ अप्वः यानाः दुर्गालाल श्रेष्ठ, भूषणप्रसाद श्रेष्ठ आदिपिनि म्ये हालादीगु दु ।
वय्‌कः सुप्रवल गोर्खा दक्षिण बाहु (तेस्रो), त्रिशक्ति पट्ट (तृतीय), छिन्नलता गीति पुरस्कार, रियाज संगीत सम्मान, ईमेज लाईफ टाईम सम्मान, नातिकाजी संगीत सम्मान, नारायण गोपाल संगीत सम्मान, धुस्वां साय्‌मि सिर्जना पुरस्कार आदि लिसेंया आपालं सिरपाः व सम्मानपाखें सम्मानित जुयादी धुंकूगु दु । अथे हे नेपाल स्वर संगठन, नेपाल सांगीतिक संघ, नातिकाजी संगीत समाज आदि संगीत सम्बन्धी थीथी संस्थाय्‌ नं वय्‌कः संलग्न जुयादी ।
वय्‌कः वनस्पति शास्त्रया विज्ञ नं खः । वय्‌कलं त्रिविविपाखें वनस्पति शास्त्रय्‌ एमएससी यानादीगु दुसा बेल्जियमया गेन्ट राज्य विश्वविद्यालयपाखें खाद्य विज्ञान तथा पोषण विषयय्‌ स्नातकोत्तर यानादीगु दु । वय्‌कः सरकारी सेवाय्‌ सहसचिव तक जुयाः सेवानिवृत्त जुयादीगु खः । ने.सं. ११४४ प्वहेलागाः अस्तमि, सनिबारखुन्हु चान्हय्‌ वय्‌कः मदुगु खः ।

नेपालभाषाया न्हापांगु रक एन रोल म्ये हालादीम्ह सर्जक प्रेमध्वज प्रधान खः । न्हापांनिसें थाना वःगु तबला, मादल, हार्मोनियम स्वयां बिस्कं पाश्चात्य शैली छ्यलीगु आधुनिक बाजंत नं छ्यलीगुलिं ल्याय्‌म्हतय्‌त थजाःगु म्ये आपालं यः । ने.सं. १०७० पाखे दबुली प्रधानजुं थःम्हं हे गितार थानाः थजाःगु पहःया म्ये हालाः अतिकं लोकंह्वात । लिपा व हे म्ये ने.सं. १०८२पाखे डिस्क रेकर्डय्‌ भरे जूगु खः ।

रजनी खडगी प्याखं, टेलिप्याखं, ख्यालि, म्यूजिक भिडियो व संकिपा ख्यलय्‌ पलाः न्ह्याकाच्वंम्ह कलाकार खः । वि.सं २०५० सालय्‌ येँया कुलांभुलुइ अबु जगत बहादुर खड्गी व मां हिराशोभा खड्गीया कोखं जन्म जूम्ह खः । रजनी खड्गिं म्हितूगु न्हापांगु संकिपा “ब्या याये म्हाः” खः । थ्व संकिपा वि.सं २०६८ सालपाखे पिदंगु खः । आपालं संकिपा व म्यूजिक भिडियो म्हितेधुंकूम्ह रजनिं ‘समय्‌बजि’ नांयागु टेलिसिरियलय्‌ नं म्हितूगु दुसा वय्‌कःया पागलपन, क्या फसाद, आसकुति, कर्म, एक से एक नांयागु संकिपा पिदने धुंकूगु दु । वय्‌कलं पेजथ्री पिपुल्स च्वइस अवार्ड २०७५ य्‌ बेस्ट आर्टिस्ट फिमेल अवार्ड, सिंगापुरय्‌ जूगु बक्स अफिस म्यूजिक भिडियो अवार्डय्‌ मस्ट पपुलर फिमेल मोडलया अवार्डया नापनापं नेवाः सुपरस्टार अवार्ड नं त्याकूगु दु ।

रत्नदास प्रकाश म्ये च्वमि, हालामि व लय्‌चिनामिलिसें दबू प्याखनय्‌ अतिकं योगदान दुम्ह छम्ह वरिष्ठ सर्जक खः । थ्वय्‌कःया जन्म येँया लाजिम्पातय्‌ ने.सं.१०३४ पोहेलागाः अस्तमि, सोमबारखुन्हु जूगु खः । थ्वय्‌कः अबु भवानीदास खड्गी व मां हिरामाया खड्गीया साइलाम्ह काय्‌ खः । वि.सं. १९८९ सालय्‌ थ्वय्‌कःया लिलावती देबी (प्राणमाया) लिसें इहिपाः जूगु खःसा थ्वय्‌कःपिनि स्वम्ह काय्‌ व न्याम्ह म्ह्याय्‌पिं दु ।
मचा इलंनिसें हे म्ये हाले प्याखं हुले न्ह्याःम्ह थ्वय्‌कःयात मामं हे म्ये हालेगु व प्याखं हुलेगु स्यनेगु यात । ब्वने नं मंदुम्ह जुयाः अबुम्हं भारतीय मस्त ब्वनीगु स्कूलय्‌ भर्ना नं यानाबिल । थ्वय्‌कः न्हय्‌दँति दुबलय्‌निसें हे येँन्याःपुन्हि व गुंपुन्हिया इलय्‌ न्ह्यब्वइगु नाय्‌चा प्याखनय्‌ ब्वति कायेगु यानादिल । थुबलय्‌ वय्‌कलं प्याखं ल्हुल्हुं हालीगु नेवाःम्ये खः ‘सँय्‌ छम्ह दु सँमि निम्ह दु, ल्हासां हःगु ध्यबा सँय्‌याके यक्व दु’ थ्व म्ये डिस्क रेकर्डय्‌ नं भरे जूगु सीदुसां थौंतक लुया मवःनिगु जुल ।
थ्वय्‌कलं उस्ताद भैरवलाल प्रधानपाखें हार्मोनियम, उस्ताद रामबहादुर श्रेष्ठपाखें म्ये हालेगु सयेकादिल । थ्वय्‌कलं लिपा टि.एल. राणा व उस्ताद रामबहादुर तण्डुकारपाखें संगीत शिक्षा कयादीगु सीदु । संगीत शिक्षां पारंगत जूम्ह थ्वय्‌कलं शास्त्रीय, आधुनिक व लोक न्ह्याग्गु कथंया नं म्ये हालाः न्यनीपिन्त झुमिं यंकू थें याना बीफु । अबलय्‌ अप्वः यानाः हिन्दी, उर्दू जक म्ये हालाः हे स्यनीगु व सयेकीगु चलन । थ्वय्‌कलं उपिं हे म्येत खसभासं भाय्‌ हिलाः हालेगु यानादिल । अझ झ्याउरे म्ये हालेगु झन् खप्पिसम्ह थ्वय्‌कःया म्येय्‌ ब्यागलं सवाः दु । थ्वय्‌कःया लोकंह्वाःगु म्येत मध्यय्‌ ‘म माहुरी हुँ राधा’ खः ।
मचा ल्याय्‌म्हबलय्‌ तक दबू प्याखनय्‌ मिसा जुयाः म्हितेगुली नं थ्वय्‌कः तसकं नां जाः । म्ये हाहां प्याखनय्‌ म्हितूगु खनाः राणात हे दंग जुइगु । थ्वय्‌कः भिंmन्हय्‌दँति दुबलय्‌ ब्रिटिश दुतावासय्‌ मिसा प्याखंम्वः नं जुयाः म्ये हालेगु व नाटक क्यनेगु यानादिल । थ्वय्‌कः अथे मिसाया भूमिकाय्‌ म्हितीबलय्‌ धात्थें हे मिसा थें च्वनीगुलिं मिजंम्ह धकाः पत्याः मजुइगु म्येपिन्त । थ्वय्‌कलं थःम्हं हे नं प्याखंत च्वयेगु व स्यनेगु यानादी । छन्हु थ्वय्‌कः नीप्यदँति दुबलय्‌ श्री भद्रकालि रेकर्डस्या साहुया ब्वनाय्‌ वि.सं. १९९६ सालया पुषपाखे कलकत्ता झाल । अबलय्‌ वय्‌कलं न्हापां प्यपु म्ये रेकर्ड यानादिल । उगु डिस्क रेकर्डय्‌ दुगु म्येत अतिकं लोकंह्वात अले अप्वः चूगु रेकर्डचाः नं जुल । अथे जुयाः वय्‌कःयात श्री भद्रकालि रेकर्डस्पाखें दसिपौ तकं ब्यूगु खः । अले वय्‌कःया मेमेगु म्येत कथहं पिदन । लिपा भारतया हिन्दुस्तान रेकर्डिङ्गपाखें नं म्ये रेकर्ड यायेत ब्वनेगु यात । अले अल इण्डिया रेडियो (कलकत्ता)पाखें नं म्ये हालेगु ह्वःताः तकं चूलात । थ्वय्‌कः नेपालय्‌ दकलय्‌ न्हापां माइकय्‌ म्ये हाःम्ह नं खः ।
थ्वय्‌कलं थःगु तरजय्‌ म्ये दुथ्याकाः आपालं नाटक नं क्यनेगु यानादी । व हे नाटकत क्यनेधुंकाः पात्रकथं वय्‌कःया थीथी उपनां च्वं वनीगु जुयाच्वन, गथेकि– मनमोहन, छट्टु, कामदेव, जाली भमरा अले हिसि मदुम्ह जुजु । थ्व ‘हिसि मदुम्ह जुजु’या उपनांपाखें सीदु वय्‌कलं नेवाः दबू प्याखं नं न्ह्यब्वया दीगु दु धकाः । थ्वय्‌कःया दबू प्याखं व अभिनयपाखें मिसात साप हे मोहित जुइगु । थ्वय्‌कः तसकं लोकंह्वाःगु स्वये मफयाः थ्वय्‌कःयात नाटक क्यनेगु व म्ये हालेगुली तक्क बन्देज याकेत महिताःतय्‌सं जाल ग्वयाबीगु यात । लिपा जीवन हनेया निंतिं थ्वय्‌कलं थः बौया नामं ‘भवानी पाउरोटी भण्डार’ चायेकादिल ।
स्वनिगलय्‌ रेडियो नेपाल नीस्वनेधुंकाः दुहां वनाः वि.सं. २००८ सालंनिसें ‘क’ श्रेणीया म्येहालामिकथं अन हे जागिर नयाः वि.सं. २०३२ सालं अवकास कयादिल । वि.सं. २००९ सालय्‌ अन जूगु संगीत प्रतियोगिताय्‌ थ्वय्‌कलं लय्‌चिनादीगु अले पद्मदेबी मानन्धर (कादम्बरी) हालादीगु म्ये न्हाप लाःगु खः । नीम्ह लय्‌चिनामिपिन्सं ब्यागलं ब्यागलं लय्‌चिंगु मध्यय्‌ थ्वय्‌कःया म्ये न्हाप लाःगु खः । थ्वय्‌कलं मेपिनिगु व थःम्हं हे लसय्‌ हनाः डिस्क रेकर्डय्‌ नं आपालं हालादिलसा लिपा रेडियो नेपालय्‌ नापं यानाः पीपुं मल्याक रेकर्ड यानादीगु दु । अथेहे सुइगूति नाटक नं क्यनादीगु दु ।
राणा कालंनिसें अबलय्‌या जुजु महेन्द्रपाखें तक थीथी सिरपा पदविं छाय्‌प्यूम्ह थ्वय्‌कःयात लिपा जुजु महेन्द्रं ‘प्रकाश’ धकाः सम्मान यायेधुंकाः थःगु नांया ल्यूने रत्नदास प्रकाश च्वयेगु याःगु खः । राणाकालंनिसें अति मानसम्मान दुम्ह थ्वय्‌कःयात लिपा वि.सं. २०२८ सालं बग्गी तयाः येँ देय्‌ चाःहुइकाः तःधंगु सम्मान नं ब्यूगु दु । दबू प्याखनय्‌ व नेपालया संगीत लागा तब्याकेगु ज्याय्‌ थ्वय्‌कःया अतिकं योगदान दु । थ्वय्‌कः ने.सं. १११२ कौलागाः आमै, आइतबारखुन्हु मदुगु खः ।

रत्नमान श्रेष्ठ नेवाः व खस भाय्‌या म्ये च्वयेगु, हालेगुलिसें लसय्‌ हनेगुली छम्ह स्यलाःम्ह संगीत सर्जक खः । थ्वय्‌कःया जन्म येँया पशुपति पाःचा (देवपटन) त्वालय्‌ ने.सं. १०५५ बछलापाखे जूगु खः । थ्वय्‌कः अबु उस्ताद साहिँला व मां बेलायतीदेबी श्रेष्ठया याकः काय्‌ खः ।
थ्वय्‌कः न्यादँ दुबलय्‌निसें संगीतय्‌ नुगः क्वसाःम्ह जुयाः थुबलय्‌ हे साधना न्ह्याकादीगु खः । उकिसनं थः अबु उस्ताद साहिँलापाखें संगीतया ज्ञान व हःपालं संगीत सयेकेत थाकु मजुल । थीथी थासय्‌ जुइगु भजनय्‌ वनाः हालेगुलिं नं वय्‌कःया साधनायात बः जूवन । मचा इलय्‌ भजन दबुली थीथी म्ये हालाजूम्ह जुयाः लिपा थ्वय्‌कःयात धार्मिक संगीतं हे सालाकाल । थ्वय्‌कः शास्त्रीय संगीतया ज्ञाता नं खःसा नारायणगोपालया अबु आशागोपाल गुरुवाचार्यपाखें सितार वादन सयेकादीगु खः । अथेहे वाद्यशिरोमणि गणेशलाल श्रेष्ठपाखें नं संगीतया ज्ञान कयादीगु दु । उकिं वय्‌कःयात आधुनिक, लोक व मेमेगु सिबें भजन हालेगु हे दकलय्‌ यः 
वि.सं. २०११ सालय्‌ रेडियो नेपालय्‌ स्वर परीक्षा ताःलाकाः नं म्ये हालेगु ह्वःताः उलि चूमलाःगुलिं छन्हु भारतया नैनितालय्‌ वनाः अल इण्डिया रेडियोय्‌ ज्या यानादिल । अन च्वनाः वय्‌कलं अनूप जलौटाया अबु पुरुषोत्तमदास जलौटापाखें नं संगीतया ज्ञान कयादिल । अन भिंmन्यादँति च्वनाः वि.सं.२०२६ सालपाखे लिहां झायाः हानं रेडियोय्‌ म्ये हालेगु ज्या न्ह्याकादिल ।
थीथी विधाय्‌ यानाः थ्वय्‌कलं निसःत्या मल्याकं म्ये हाला दीधुंकूगु दु । थ्वय्‌कःया लोकंह्वाःगु म्येत मध्यय्‌ ‘पानी पर्या घाम लाग्यो रमाईलो’ छपु म्ये नं खः । भजनय्‌ ला आपालं हे दु । अथेहे थ्वय्‌कलं नेवाः संगीत ख्यलय्‌ नं लोक, आधुनिक स्वयां दकलय्‌ अप्वः भजन व ज्ञानमाला भजन म्येत आपालं हाला तयादीगु दु । थ्वय्‌कलं हालादीगु लोकंह्वाःगु नेवाःम्येत मध्यय्‌ ‘प्राण दत्तले च्वनी झी धर्तिइ प्राण मदयेवं चा जुयाःवनी’ (च्वमि प्रेममान चित्रकार, लय्‌ व हालामि रत्नमान श्रेष्ठ) व ‘आः हे वये ला हन्चा वये ला लगन ठेगान दयेकि रे’ खः । थ्वय्‌कलं नेवाः म्ये ख्यलय्‌ नं थःम्हं हे लसय्‌ हनाः थःलिसें मेमेपिन्त हायेकादीगु दु । वय्‌कःया छुं म्येत थुकथं दु– ‘बागःमिखां स्वये मते यः मैं जिगु म्हं चिंचिंवये यः’ (पुचःम्ये, च्वमि जगमोहन वामि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘हरे दैब नारायण’ (पुचःम्ये, च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘जितः छकः धैब्यु मय्‌जु गन वनेत्यना’ (पुचःम्ये, च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘सितिं ला छ्वये मते मय्‌जु जायावःगु जोबन छंगु’ (सः स्वर्ग नेवाः व भावना चित्रकार, च्वमि प्रेममान पुं, लय्‌ रत्नमान श्रेष्ठ), ‘नेपाःमिपिन्त भिंतुना धा धां’ (पुचः म्ये, च्वमि प्रेममान पुं, लय्‌ रत्नमान श्रेष्ठ) । थ्वय्‌कलं ने.सं. ११०४ स पिदंगु ‘झीगु सः’ म्येचालय्‌ न्हय्‌पु व ने.सं. ११०५ स पिदंगु ‘मांभाय्‌ म्ये पुचः’ म्येचालय्‌ छपु म्येय्‌ लसय्‌ हनादीगु दु । अथे हे ने.सं. १११० स पिदंगु लाय्‌लामा व ने.सं. १११३ स पिदंगु वामिया दबूस नं वय्‌कःया म्ये दुथ्यना च्वंगु दु ।
पशुपतिं वि.सं. २०१३ पाखे किलागलय्‌ च्वंझाःम्ह थ्वय्‌कः संगीत सेवा यायां वि.सं. २०४८ पाखे हर्ट एटेक्ड जुइधुंकाः संगीतपाखें तापाना दिल । लिपा लजगाःकथं पसः तयाः जीवन न्ह्याका च्वनादीम्ह थ्वय्‌कःयात नारायणगोपाल स्मृति सम्मान २०७७ लिसें आपालं मानसम्मानं छाय्‌पीधुंकूगु दु । थ्वय्‌कःया निम्ह काय्‌पिं दु ।

नेपालभाषाया संगीतख्यलय्‌ म्येहालामिकथं थःगु कला न्ह्यब्वया च्वनादीम्ह न्हू पुस्ताया कलाकार खः रत्न शोभा महर्जन । कीर्तिपुरय्‌ जन्म जुयादीम्ह रत्न शोभा महर्जनया अबुया नां हिरा बहादुर महर्जन व मांया नां लक्ष्मी छोरी महर्जन खः । वय्‌कः रत्न शोभा महर्जनया तता हिसिला महर्जन नेवाः संकिपा “राजमति”या नकिं खः । एम ए तगिंतक ब्वनादीम्ह मय्‌जु रत्न शोभा सच्छिं मल्याक म्ये हालादी धुंकूम्ह छम्ह लोकंह्वाःम्ह नेवाःम्ये हालामि जुयादी । “लिक्क वयाः जितः धाल वं” बोलया म्ये वय्‌कःया तसकं लोकंह्वाःगु म्ये खः । वया मां जि, कं नं स्वां जुइ, छन्त नापलाये सातकि लगायत नेवाः संकिपा “कृषा गौतमी”या “सुलाः सुलाः वं जित स्वल रे”, “पटाचारा” संकिपाया “जित यःम्ह छम्ह दु” बोलया म्ये नं मय्‌जु रत्न शोभा महर्जनया सः दुगु च्वछाये बहःगु म्ये खः । कम्प्युटर टेक्नोलोजि स्यनामिया ज्या न्ह्याकाच्वनादीम्ह रत्न शोभां लिपांगु इलय्‌ कलाकारिता ख्यलय्‌ हे उप्वः ई बियाच्वनादीगु दु । आपालं सांगितिक ज्याझ्वलय्‌ ब्वति कयादीधुंकूम्ह म्ये हालामि रत्न शोभा महर्जनं हालादीगु यक्व म्येया म्युजिक भिडियो नं पिहाँ वःगु दु । रत्न शोभा महर्जनयात नेपालभाषा एकेडेमिपाखें दान्यहिरा सिरपातं छायेपी धुंकूगु दु । रत्न शोभा महर्जनं पेज थ्री अवार्डय्‌ ने.सं. ११३७ व ११४२ दँय्‌ व निक्वःगु स्टार नेपालभाषा म्युजिक भिडियो अवार्ड सन् २०२२ दँय्‌ दकले बांलाःगु सःया सिरपा त्याकादी धुंकूगु दु ।

नेपालभाषाया संगीतख्यलय्‌ म्येहालामिकथं थःगु कला न्ह्यब्वया च्वनादीम्ह न्हू पुस्ताया कलाकार खः रत्न शोभा महर्जन । कीर्तिपुरय्‌ जन्म जुयादीम्ह रत्न शोभा महर्जनया अबुया नां हिरा बहादुर महर्जन व मांया नां लक्ष्मी छोरी महर्जन खः । वय्‌कः रत्न शोभा महर्जनया तता हिसिला महर्जन नेवाः संकिपा “राजमति”या नकिं खः । एम ए तगिंतक ब्वनादीम्ह मय्‌जु रत्न शोभा सच्छिं मल्याक म्ये हालादी धुंकूम्ह छम्ह लोकंह्वाःम्ह नेवाःम्ये हालामि जुयादी । “लिक्क वयाः जितः धाल वं” बोलया म्ये वय्‌कःया तसकं लोकंह्वाःगु म्ये खः । वया मां जि, कं नं स्वां जुइ, छन्त नापलाये सातकि लगायत नेवाः संकिपा “कृषा गौतमी”या “सुलाः सुलाः वं जित स्वल रे”, “पटाचारा” संकिपाया “जित यःम्ह छम्ह दु” बोलया म्ये नं मय्‌जु रत्न शोभा महर्जनया सः दुगु च्वछाये बहःगु म्ये खः । कम्प्युटर टेक्नोलोजि स्यनामिया ज्या न्ह्याकाच्वनादीम्ह रत्न शोभां लिपांगु इलय्‌ कलाकारिता ख्यलय्‌ हे उप्वः ई बियाच्वनादीगु दु । आपालं सांगितिक ज्याझ्वलय्‌ ब्वति कयादीधुंकूम्ह म्ये हालामि रत्न शोभा महर्जनं हालादीगु यक्व म्येया म्युजिक भिडियो नं पिहाँ वःगु दु । रत्न शोभा महर्जनयात नेपालभाषा एकेडेमिपाखें दान्यहिरा सिरपातं छायेपी धुंकूगु दु । रत्न शोभा महर्जनं पेज थ्री अवार्डय्‌ ने.सं. ११३७ व ११४२ दँय्‌ व निक्वःगु स्टार नेपालभाषा म्युजिक भिडियो अवार्ड सन् २०२२ दँय्‌ दकले बांलाःगु सःया सिरपा त्याकादी धुंकूगु दु ।

म्येहालामि रमेश ताम्राकारया जन्म ने.सं. १०७० यंलागाः नःमि, बसुबारखुन्हु मरुत्वालय्‌ जूगु खः । वय्‌कःया अबु चैत्य्‌त्न ताम्राकार व मां हेरानानी ताम्राकार खः । वय्‌कः नेवाः व खस नेपाली निगुलिं म्ये ख्यलय्‌ नांजाः । वय्‌कः सांस्कृतिक संस्थान, राष्ट्रिय नाचघरय्‌ महाप्रवन्धक नं जुया दीधुंकूम्ह खः ।
वय्‌कःया कार्यकालय्‌ संस्थानय्‌ आपाः हे सुधार जूगु व कलाकारपिन्त अतिकं स्नेही व्यवहार याइगुलिं यानाः कलाकारपिनि दथुइ नं अतिकं प्रियम्ह खः । वय्‌कलं ‘ककटेल’ नामं नेवाः म्येचाः पिकया दीगु दु । अथेहे वय्‌कलं आपालं नेवाः म्ये हालादीगु दु । ‘लाय्‌कुलिइ दरवार दु’, ‘म्हुतुइ छता मनय्‌ छता याये मते सिन्तलि तता’, ‘वा माया वावा’, ‘त्वःते मखु जिं खःमू बँय्‌ ति’, ‘छगः निगः स्वंगः, माखाया भाःत ग्वंगः’, ‘अथें अथें मन खुल्ला मिनीगु’ व मेमेगु आपालं लोकंह्वाःगु म्ये हालादीगु दु । वय्‌कः ने.सं. ११३८ सिल्लाथ्वः अस्तमि, बसुबारखुन्हु झी दथुइ मन्त ।

रमेशानन्द वैद्य नेवाःया लिसें खस साहित्य ख्यःया नं म्ये च्वमि खः । थ्वय्‌कःया जन्म येँया थँहिति, क्वाःबहालय्‌ ने.सं. १०७३ दिल्लागाः अस्तमिखुन्हु जूगु खः । थ्वय्‌कःया अबु अष्टबेदानन्द वैद्य व मां चन्द्रमाया वैद्य खः । थ्वय्‌कःया इहिपाः रेशम वैद्यलिसें जूगु खःसा थ्वय्‌कःपिनि छम्ह काय्‌ व प्यम्ह म्ह्याय्‌ दु ।
जे.पी. स्कूलय्‌ ब्वँब्वं हे २२ साल लिपांनिसें नेपालभाषां च्वज्या न्ह्याकादीगु खः । अनं लिपा अमृत साइन्स कलेजय्‌ ब्वनेधुंकाः अनं पिदनीगु दँपौस वय्‌कःया न्हापांगु च्वसु पिदंगु खः । मचाबलय्‌ अबुया हःपालं छेँय्‌ च्वना गुरुपाखें संगीतया ज्ञान नं कयादीम्ह खः । संगीतया ख्यलय्‌ थ्वय्‌कःया समकालिन पासापिं अरविन्द मालाकार, सत्यनारायण राजभण्डारी, द्वारिकालाल जोशीपिं खः । अरविन्द मालाकारं थ्वय्‌कःया निपु म्ये लसय्‌ हनादीगु खः । उकी मध्यय्‌ तसकं लोकंह्वाःगु म्ये ‘मिखा बालाबाला सँ कुलिकुलि नानिमय्‌जु तुयूगु ख्वाः’ खः । मेमेगु छपुनिपु म्ये मेपिं म्येहालामिपिन्सं हाःगु दुसां म्येचालय्‌ पिदंगु थ्व छपु जक खः । गुगु म्येयात लिपा रिमिक्स यानाः म्येहालामि पवित्र कसालं पिथंगु दु । थ्व हे लोकंह्वाःगु म्येपाखें वय्‌कःयात नेवाः संगीत ख्यलय्‌ म्येच्वमिकथं म्हसीका ब्यूगु खः ।
मचाबलय्‌ निसें च्वयेगु ज्या न्ह्याकादीम्ह थ्वय्‌कलं खस भाषाय्‌ उपन्यासत च्वयादीगु दु । थ्वय्‌कलं च्वयादीगु उपन्यास वि.सं. २०३५ सालय्‌ पिदंगु खः । थ्वय्‌कः वि.सं. २०१८ साया एस.एल.सी. परीक्षाय्‌ बोर्ड प्रथम जुयादीम्ह खः । मेटोलोजी (मौसम सम्बन्धी) विषय ब्वनादीम्ह थ्वय्‌कः ३० साल स्वयां न्ह्य्‌ः लजगाःया निंतिं पोखराय्‌ च्वनादीगु खः । अन वय्‌कः मौसम विभागया मेटोलोजिक स्टेशनया न्हापांम्ह प्रवन्धक जुयाः झाःगु खः । सीघलय्‌ च्वंगु प्रभात माध्यामिक विद्यालयसं वय्‌कलं ब्वंकेज्या नं यानादीगु व हे स्कुलया ब्वनामिपिनिगु निंतिं ब्रम्हानन्द चन्द्रमाया वैद्य स्मृति कोष नीस्वना तःगु दु ।