Category: भाषा, लिपि व साहित्य

भाजु मल्ल के. सुन्दरया न्हापांगु उपन्यास खः थ्व नसना । पासा मुनाया लुखां ने.सं. ११०३ य् थ्व उपन्यास पिदंगु खः । थ्व उपन्यासय् उपन्यासकारं देशया तमाम जनता अझ खास यानाः चीमिपिं ज्यामि ज्यापुतय्‌त थौंया समस्या प्रति कर्तब्यबोध याकाच्वंगु दु । छपुचः भ्रष्ट राजनीतिज्ञतय्‌सं देशयात आर्थिक रुपं, राजनीतिक रुपं, सांस्कृतिक रुपं गुकथं कंगाल यानाच्वन धयागु खँ थ्व उपन्यासय् ब्वयातःगु दु ।

नसंफाःगु चाया वैचारिक पक्ष नांगु सफूया च्वमि भाजु त्रिप्रसाद धौभदेल खः । ने.सं ११३९ य् भाजु ओमकारेश्वर श्रेष्ठ पाखें पिदंगु थ्व सफू नेपालभाषाया नांजाःम्ह साहित्यकार रामशेखर नकःमिया नसंफाःगु चा नांगु उपन्यासयात कयाः अध्ययन विश्लेषण यानातःगु सफू खः । थ्व सफू त्रिप्रसाद धौभदेलं १४ दँ न्ह्यः नेपालभाषाय् एम.ए. पूवंकेगु झ्वलय् रामशेखर नकःमिया नसंफाःगु चा नांगु उपन्यासयात कयाः गुगु शोधज्या यानादीगु खः व हे शोधग्रन्थयात सफूया रुपय् पिकयाः झीगु न्ह्यःने तयादीगु खः । न्यागू अध्यायय् ब्वथलातःगु थ्व सफुलिइ साहित्यया परिभाषा, उपन्यासया परिभाषा, उपन्यासया प्रकार, नेपालभाषा उपन्यासया इतिहासं लिसें नसंफाःगु चा उपन्यासया कथावस्तु, चरित्रचित्रण, भाषाशैली, वातावरण आदियात कयाः विश्लेषन यानातःगु दु ।

नसमा श्रेष्ठ नेपाः देय्‌या भोँतया छगू नेवाः परिवारया म्ह्याय्मचा खः । स्विटजरलैण्डया मिजंनाप इहिपा जुइवं उखेपाखे झाल । सन १९८३ इ न्हापांम्ह मचा बुइवं थः मां जमुना श्रेष्ठयात मचाबूम्हेसित लहीकेत ग्वाहालि कथं स्विटजरलैण्डय् सःतल । स्वनिगःया नेवाः समाजय् न्हापांनिसें न्ह्यानावयाच्वंगु प्रचलन कथं मचाबूम्ह मां व मचा निम्हेसितं चिकं बुकेगु यात । तर युरोपिली समाजय् उकथंया प्रचलन मदु नापनापं उपचारय् दुपिं अस्पतालया चिकित्सकपिंसं थुकथं मां व मचा निम्हेसितं तूचिकं बुकेगु अनुमति मब्यू । संयोग उबलय् नकतिनि बूम्ह मचाया प्वाः स्याकाः द्यनेत तकं थाकुल । अले जमुना मय्‌जुं नेवाः परम्परा व प्रचलन कथं मचायात क्वातुक चिकंबुकेवं ख्वयेगु नं दित, याउँक न्ह्यः वयेकल । थ्व छगू युरोपेली समाजया मनूतय् निंतिं अजूचायापूगु घटना थें जुल । तर, छम्ह निम्ह यायां चिकं बुकेगु विधि व प्रयोगयात कयाः अनया समाजय् बय्‌बय् जुल । मनूत उत्सुक जुल । लिपा थुगु चिकंबुकेगु विधि, शैली, तरिकायात कयाः उत्सुकपिंत प्रशिक्षण बीगु जुल । सन् १९८६ इ छगू प्रशिक्षण संस्था हे चायेकेगु ज्इा जुल । थुगु संस्थाय् आपालं मस्तय्‌त स्वइपिं स्वास्थ्यकर्मि, नर्स अले गृहणीपिंसं प्रशिक्षण काल ।

सल्लाह कथं नसमा मय्‌जुं थ्वहे मचायात चिकं बुकेगु नेवाःतय् परम्परायात कयाः सन २००० य् “Babymassage” सफू च्वयाः पिकयादिल । गुगु सफू आःतक तःगू संस्करणय् पिदने धुंकल । इलय्‌ब्यलय् थःछेँ नेपाः वयेवने याना च्वनीम्ह नसमा मय्‌जुया थुगु सीप व ज्ञान आः धुलिखेल अस्पतालया नर्सपिंत नं छगू अनिवार्य पाठ्यांश कथं स्यनेकने जुयाच्वंगु दु ।

नसाँ त्वँसा वासः नं खः सफूया च्वमि मय्‌जु रुक्मिणी श्रेष्ठ खः । थ्व ने.सं. ११२८ य् च्वमि थःम्हेस्यां पिकयादीगु सफू खः । थ्व स्वयाः झिदँ न्ह्यः थ्वया न्हापांगु ब्व नं पिदने धुंकूगु खः । न्हय्‌च्यापु च्वखँ दुथ्याःगु थ्व सफुलिइ नसाँत्वँसा नयेगु त्वनेगु ज्वलं जक मखु धकाः नसात्वँसाया मेमेगु महत्व नं न्ह्थनादीगु दु । झी पूर्वजपिंसं झीगु थीथी नखःचखःबलय् नयेगु यानातःगु नसात्वँसा स्वास्थ्यया हिसाबं, मौसमया हिसाबं आपालं बांलाःगु खँ न्ह्यथँसें झीसं छ्यला वयाच्वनागु आपालं नसात्वँसा थीथी ल्वय्‌या वासः कथं नं ज्या वःगु खँ थ्व सफुलिइ न्ह्यथनातःगु दु । अथेहे थ्व सफुलिइ झीसं छेँय् छ्यला वयाच्वनागु थीथी अन्न, केँ, बूबः, तरकारी, फलफूल, मसला, ला आदियात न्यागू वर्गय् ब्वथलाः छता छता नसाया छगू छगू यानाः उकी दइगु – क्यालोरी, उकिया गुण व छु छु ल्वय्‌या उपचारया निंतिं ज्याख्यलय् जू आदि न्ह्यब्वयातःगु दु।