फत्तेमान राजभण्डारी
फत्तेमान राजभण्डारीजु नेपाली संगीतया सर्गतय् जहां थिनाच्वंगु छगः नगु खः । खसभाषाया संगीतय् तसकं नांदंम्ह थ्वय्कःया जन्म पशुपतिया पाःचा त्वालय् ने.सं. १०५७ कछलाथ्वः सकिमना पुन्हि, सनिबारखुन्हु जूगु खः । थ्वय्कःया अबु जितमान राजभण्डारी खःसा मां पूर्णमाया राजभण्डारी खः । अथेहे थ्वय्कःया इहिपाः जमुना राजभण्डारीलिसें जूगु खःसा थ्वय्कःपिनि निम्ह काय् व स्वम्ह म्ह्याय्पिं दु । मचाइलंनिसें पशुपति व जयबागेश्वरीया भजनय् ववं संगीतय् नुगः क्वसाःम्ह थ्वय्कलं आपलं जीवन्त म्ये हालादीगु दु । लोक, आधुनिकलिसें भजन व मेमेगु यानाः प्यसलं मल्याक म्ये हालादीम्ह थ्वय्कः थः हे नं छम्ह स्यल्लाःम्ह लय्चिनामि नं खः । वय्कःया लोकंह्वाःगु म्ये मध्यय् ‘मर्न बरु गाह्रो हुन्न तिर्मो माया मार्नै सकिनँ’ छपु नं खः ।
वि.सं. या २८–३० दँपाखे वय्कलं रेडियो नेपालय् नेवाःम्ये दकलय् न्हापां ‘याहुने जगत उधार लोकनाथ याहुने जगत उधार’ रेकर्ड यानादीगु खः । थ्वसिबें न्ह्यः वय्कलं वि.सं.२०१३ दँपाखे बासुशशीया ‘ताःचाप्वाँय्’ प्याखनय् थःम्हं हे म्ये च्वयाः लय् चिनाः छपु म्ये ‘त्वःते मखु जिं, खःमू बँय् ति, थौं ला जितः छेँय् यनेमाः, मांबौ, जःखः न्ह्यःने तयाः, ताःचाप्वाँय् लःल्हायेमाः ।’ हालादीगु खः । थ्व हे म्येया निंतिं लिपा वय्कःयात जीवनय् हे न्हापांगु लुँतक्मा नं ब्यूगु खः । नेपालभाषाया तसकं लोकंह्वाःगु ख्यालिंजाःगु प्याखं ‘किसि न्याइम्ह मदनमान’ थ्वय्कःया वास्तविक जीवनय् जूगु घटनायात कया दयेकूगु खः ।
म्ये हालेगुली थःगु हे विशिष्ट पहः दुम्ह थ्वय्कलं खस संगीतय् जक मखु नेवाः संगीत ख्यलय् म्ह्व जक म्ये हालाः नं आपालं योगदान यानादीगु दु । न्हापा थ्वय्कलं दबुली नं आपालं नेवाःम्ये हालादीगु खः । तर छपु हे रेकर्ड धाःसा मजू । म्येचालय् पिदंगु वय्कःया आपालं नेवाःम्ये गजल हे दु । वय्कःया सलय् नेवाः म्ये दुथ्याःगु न्हापांगु म्येचाः ‘मन छकः याउँक दिके’ (ने.सं. ११०७) खः । वसिबें न्ह्यः तिथिमिति मदुगु छचाः म्येचालय् वय्कलं जीवनय् दकलय् न्हापां हालादीगु म्ये दुथ्याना च्वंगु दु । लिपा पिदंगु म्ये ‘मतिना सिमाचाय् छ गजल जि गजल’ (च्वमि भूषणप्रसाद श्रेष्ठ, लय् तीर्थ मालि) नेवाः संगीत ख्यलय् गबलें ल्वःममनीगु म्ये जुयाब्यूगु दु ।
म्येया खँग्वःलिसें संगीतय् ध्यान तइम्ह जुयाः नेवाःम्ये ख्यलय् थ्वय्कःया च्यापु झिपुति जक म्ये दु, उकी मध्यय्– ‘याहुने जगत उधार’ (पुलांम्ये, लय् नातिकाजि श्रेष्ठ), ‘फुक्क खँत नुगलय् मुंकाः छन्त मिखां स्वैच्वने’ (च्वमि गणेश अपार, सः व लय् फत्तेमान राजभण्डारी), ‘हुं कःसिया म्वलय्सं’ (च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ, लय् द्वारिकालाल जोशी), ‘धैब्यु बिन्ति छं जितः’ (च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ, लय् द्वारिकालाल जोशी), ‘छ जितः गुलि यः उलि हे गजल’ (च्वमि भूषणप्रसाद श्रेष्ठ, लय् द्वारिकालाल जोशी), ‘विरहं थ्व मिखा जक
जुइवं सजल’ (च्वमि भूषणप्रसाद श्रेष्ठ, लय् तीर्थ मालि), ‘चलः वनाच्वन’ (च्वमि नातिवज्र, लय् मनराजा नकःमि) लुमंके बहःजू । म्ये च्वयेगु व लसय् हनेगुली नं ल्हाः जःम्ह थ्वय्कलं प्यसः चाःचू म्ये हालादीगु दु । नेवाः संगीत ख्यलय् थ्वय्कःया देनयात कयाः नेपालभाषा मंका खलःपाखें वि.सं. २०५९ सालय् हंगु खः । वय्कलं खुइगुलिं मल्याक थीथी सिरपाः व सम्मानत कयादीगु दु । थःगु याकः सलय् नेवाः म्येचाः पिथनेगु मनसुवाः पूवंके मखंक थ्वय्कः ने.सं. ११३३ गुंलागाः त्रयोदसि, मंगलबारखुन्हु मदुगु खः ।