लिखित रुपय् मखु मौखिक रुपय् छगू पुस्तां मेगु पुस्ता जुयाः अर्थात् अजि बाज्यापिंसं छय्छुइपिंत अथे हे छय् छुइपिंसं अझ थः छय् छुइपिंत कनेगु यानाः न्ह्याना वयाच्वंगु नेवाः जनजीवनय् अतिकं प्रचलित छगू साहित्यिक विधा लोकबाखं खः । थज्याःगु बाखंयात प्रेमबहादुर कसाःजुं न्यँकँ बाखं धकाः नां छुनादीगु खः । नेपालभाषा साहित्यया प्राचीन सिर्जना मध्ये सिर्जनशीलता प्रतिबिम्वित जूगु छगू विधा लोकबाखं अर्थात् न्यँकँबाखं नं खः । थज्याःगु न्यकँबाखं तत्कालिन समाजय् प्रचलित शुकबहत्तरी, बत्तिस पुतलिका आदि थेंज्याःगु लौकिक बाखनं प्रभावितपिं नेपालभाषीपिंसं थज्याःगु बाखंया आधार कयाः थःपिनिगु कल्पना नं तनाः सिर्जना याःगु खनेदु । नेपाःया सामाजिक सांस्कृतिक परिवेशय् निर्माण जूगु थज्याःगु बाखनं तत्कालिन नेवाः मूल्य मान्यतायात म्हसीकेत तिबः ब्यूगु दु । द्वाःबाः अजिया बाखं, सिन्हपता मय्जुया बाखं, ध्वंच्वलेचिया बाखं, शिशिर बसन्तया बाखं, कां खूू धुसिया बाखं, भुतिमाकःया बाखं आदि नेवाः समाजय् अतिकं प्रचलित न्यँकँबाखं खः । थज्याःगु बाखंया मू आशय मनोरञ्जन बीगुया नापं समाजय् नैतिकता, बौद्धिकता, लगनशीलता, इमान्दारीताया पाठ स्यनेगु नं खः । थथे नेवाः समाजय् अतिकं लोकंह्वाःगु न्यँकँबाखंयात मुनाः प्रकाशनय् हयेगु ज्या करुणाकर वैद्यजुं ने.सं १०७८ निसें न्ह्याकादिल । करुणाकर वैद्य धुंकाः न्यँकँबाखं मुंकेगु ज्याय् ल्हाः न्ह्याकादीपिं खः — भाजु प्रेमबहादुर कंसाकार, केशरलाल श्रेष्ठ, मदनसेन वज्राचार्य आदि ।