येँया किलागः त्वालय् ने.सं. १०५४ य् मां चन्द्रमाया तुलाधर व अबु मोहनसिद्धि तुलाधरया कोखं जन्म जूम्ह आनन्दसिद्धि तुलाधर नेपालभाषाया छम्ह प्रगतिशील च्वमि खः । थ्वय्कःया साहित्यिक पलाः नच्चागु वैशय् हे न्ह्याःगु खः । ने.सं. १०७२–७३ साल पाखे थाय्मदु त्वालय् डा. कमलप्रकाश मल्ल, गम्भीमान मास्के, डा. हेरम्बबहादुर राजभण्डारी, अच्युतबहादुर राजभण्डारी, विश्वम्भरमान प्रधान लगायतया ल्याय्म्हपिसं न्ह्याकूग नेपाल विद्यार्थी साहित्य मण्डलया प्रभावं थम्हं नं च्वसा न्ह्याकादीगु खः । ने. सं. ११४० य् थ्वय्कःया बाखं, चिनाखं व लुमन्ति मुना सफू लिजः पिदंगु दु । थुगु सफुतिइ थः ल्हासा वनाबलय्या दुग्यंगु लुमन्ति च्वयाः न्ह्यब्वयादीगु दु, गुगु ल्हासा नेवाःतय्गु छगू दस्तावेज जूगु दु धाःसां छुं पाइमखु ।
बौद्ध धर्मय् नुगः क्वसाःम्ह थ्वय्कःया च्वसुइ बुद्ध शिक्षाया किचः लानाच्वंगु खंकेफइ । थ्वय्कःया बाखनं समसामयिक सामाजिक चित्रण यानाः ब्वमिया नुगलय् सकारात्मक सन्देश बिइत ताःलाःगु दु । थ्वय्कलं बाखं व चिनाखँया माध्यमं धार्मिक व सामाजिक अन्धपरम्पराया बिरोधय् आत्मचेतनां खंगु व स्वअनुभुतिं प्राप्त जूगु बिचाःयात प्वंकेगु यानादीगु दु । थ्वय्कःया हृदय परिवर्तन नांगु बाखं ने.सं. ११४२ स लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयपाखें जूगु बौद्ध बाखं प्रतियोगिताय् न्हाप लाःगु खः । थ्वय्कल ने.सं ११४३ कौलागा त्रयोदशीइ अनित्य थ्व संसारं थःगु नश्वर देह त्याग यानादिल ।