ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्य

मां पुनमाया व बौ योगानन्द श्रेष्ठाचार्यया क्वखं ने.सं. १०४८ सिल्लाथ्व ९ कुन्हु येँया झ्वाबहालय् ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्यया जन्म जूगु खः । थ्वय्‌कलं न्हापां हिन्दी, नेपाली व संस्कृत भासं च्वसा न्ह्याकाः भारतया बनारस व मेगु थाय्‌या थीथी पत्रिकाय् रचना पिकयादीगु खःसा लिपा न्ह्यवःसा कविता मुना (ने.सं. १०६८) निसें थ्वय्‌कलं थःगु च्वसा नेपालभाषा पाखे हीकादिल । नेपालभाषाय् वय्‌कःया निबन्ध, खण्डकाव्य, प्याखं, उपन्यास, आलोचना, क्रिया कोषया तःगू सफू पिदंगु कथं वय्‌कः बहुमुखी साहित्यिक प्रतिभां सम्पन्न स्रष्टा खः धयागु सीदु । अथे खःसां ईश्वरानन्दयात नेपालभाषाय् आधुनिक नाटककार, उपन्यासकार, समालोचकया नापं नेवाः खँग्वः धुकू, क्रियाकोश आदि सफू पिकयादीम्ह अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलय् नांजाःम्ह कोशकार कथं विशेषरुपं म्हसीकेगु याः । नाटक विधाय् ईश्वरानन्दयात नेपालभाषाय् हेनरिक इब्सन प्रवृत्तियागु समस्यामूलक नाटक दुतहःम्ह न्हापांम्ह नाटककार कथं कयातःगु दुसा उपन्यास विधाय् मनोवैज्ञानिक सिग्मण्ड फ्रायदया यौन मनोवज्ञानया सिद्धान्तयात उपन्यासय्

छ्यःम्ह उपन्यासकार कथं म्हसीकेगु याः । नेपालभाषाय् वय्‌कःया थीथी विधाय् पिदंगु सफू थथे खः –

काव्य :  न्ह्यवःसा (कविता, ने.सं. १०६८), नुगः घाः (काव्य, ने.सं. १०७८), सन्देश (खण्डकाव्य, ने.सं. १०७८) ।

नाटक :  पसुका (छधाः प्याखं, ने.सं. १०७७), थःगु छेँ (प्याखं, ने.सं. १०७८), फिल्कुतिं (प्याखं, ने.सं. १०७९), फसंपु लप्ते (प्याखं, ने.सं. १०८०)

उपन्यास :  ख्वाउँसि (ने.सं. १०८३), न्हाय्‌कं (ने.सं. १०८५), छ धन्य खः (ने.सं. १०९३), स्वःनुगः (ने.सं. १०९७) ।

निबन्ध व समालोचना :  प्रेमजीवन (ने.सं. १०७०), नुगलय् बुद्ध (ने.सं. १०८७), सौन्दर्य व आलोचना (ने.सं. १०८७), इमामन्दः (आलोचना, ने.सं. १०९३), क्वरं (आलोचना, ने.सं. ११२३),

व्याकरण व कोश :  धुकूपिकू (क्रियाकोष, ने.सं. १०८३), मूलुखा (भाय्लचं, ने.सं. १०८ ), छुना खँग्वः धुकू (वि.सं. २०५२), नेवार, नेपाली, अंग्रेजी शब्दकोश (वि.सं २०५४) ।

वय्‌कःया न्हाय्‌कं उपन्यासयात ने.सं. १०८५ या श्रेष्ठ सिरपाः लाःगु खः । नेपालभाषाया खँग्वः, क्रिया, व्याकरण सम्बन्धी ईश्वरानन्द थः स्वयं व अस्टिन हेल नांम्ह भाषाविद् नाप जानाः अंग्रेजी भासं पिदंगु सफू थथे खः – Conversational Newar Vol. I & II (सहलेखन जगनाथ मास्के व अस्तिन हेल, सन् १९७२), Is Newari a classifier Language (अस्टिन हेल नाप, सन् १९७३), Jyapa Vocabulary (सन् १९७६), Some Types of Reduplication in the Newar Ver Phrase (सन १९७६), Newar Kinship Terms in the light of Kinship Topology (सन् १९७७), Some Pairs of Morphemes for Verbal Prefixes (सन् १९७८), Newar Root verbs (सन् १९८१), A phonological Justification of Newar chlid vocabulary (सन् १९८५), Concise Newar English Dictionary (सन् १९८७), Dictionary of contemporary Newari (सन् १९९४), Newar Towns and Buliders, (सन् १९८७, सह—लेखन)

ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्य हिन्दी तथा नेपाली भाषं नं कविता संग्रहया नापं कोशया सफू पिकयादीगु दु । ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्य रेडियो नेपालं नेपालभाषाया जीवन दबू कार्यक्रम लिकाःगु विरुद्धय् भाषिक आन्दोलन न्ह्याकेगु ताःतुनाः नीस्वंगू लूजःया छम्ह संस्थापक दुजः खः । थथेहे वि.सं. २०२२ सालया भाषिक आन्दोलनय् महत्वपूण भुमिका म्हितादीम्ह वय्‌कःयात भारतं सन् १९५१ स संस्कृत रतनम्, च्वसापासां ने.सं. १०८३ य् भाषाजवाः, नेपालभाषा परिषदं ने.सं. १११३ स भाषाथुवाः आदि उपाधीं हंगु व च्वासापासां ने.सं. १०८५ स श्रेष्ठ सिरपाः व सक्व देश नेवाः हनाः सिरपाः बियाः वय्‌कःयात हंगु खः ।