हितकरवीर सिंह कंसाकार

मां चन्द्रलक्ष्मी व अबु दयावीर सिंह कंसाकार (नां जाःम्ह समाजसेवी लिसें परोपकार संस्थाया संस्थापक) या काय्‌मचा भाजु हितकरवीर सिंह कंसाकारया जन्म येँया जनबहाः–केलत्वालय् ने.सं. १०५९ कौलागा १ कुन्हु जूगु खः । स्कूल–जीवननिसें नेपालभाषा साहित्यख्यलय् सक्रियम्ह थ्वय्‌कलं त्रिचन्द्र कलेजय् नेपालभाषा साहित्य पाःलाः स्वनाः विद्यार्थीपिनिपाखें नेपालभाषाया जः साहित्यिक दँपौ पिथनेगुलिइ अग्रणी भूमिका म्हितादिल । थ्वया नापनापं ने.सं. १०८० दँनिसें गुथि पाः फये थें अन्तरकलेज नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन न्यायेकेगु परम्पराया नी यानादिल ।

नेवाःतय् दथुइ अतिकं लोकंह्वाःगु रेडियो नेपालया जीवन–दबू ज्याझ्वः दकलय् न्हापां न्ह्याकादीम्ह थ्वय्‌कः हे खः । वि.सं. २०१९ सालं त्वाःत्वालय् नेपालभाषा–आन्दोलनया ज्याझ्वः न्ह्याकेगु सिलसिलाय् तत्कालीन निरंकुश शासनया कुदृष्टिं बचय् जुइत लांलां भूमिगत जीवन व्यतीत यायेत बाध्य जुलसा लिपा २०२२ सालया आन्दोलनय् ला वयकः जेलय् हे लात । थ्वय्‌कः नेवाः न्ह्यलुवाः लूजःया संस्थापक दुजःपिं मध्ये नं छम्ह खः । तःदँतक शिक्षण पेशाय् समर्पितम्ह थ्वय्‌कः परोपकार आदर्श मा.वि.या प्रधानाध्यापक पदं निवृत्त जुयादिल ।

नेपालभाषा साहित्य–ख्यलय् स्याच्चुगु भासं अप्वः धया थें यौन–विकृतिया बाखं च्वयादीम्ह थ्वय्‌कःयात मूलत बाखं च्वमिकथं म्हसीकेगु याः । थः च्वंच्वनागु समाजय् जूगु सत्य घटनायात कयाः उकी थःगु कल्पनाया नं लसां बियाः बाखं ज्यायेगु थ्वय्‌कःया बाखंया मेगु विशेषता जूगु दु । अगिंमथः (ने.सं. १०८४), मिजला (ने.सं. १०९०) यानाः थ्वय्‌कःया निगू बाखंमुना पिदंगु दुसा सन् २०१९ य् नेवाः अमेरिकन दबू शिकागोपाखें मिजलाया अंग्रेजी अनुवाद ‘MIJALA’ पिदंगु दु । थ्वय्‌कःया अगिंमथः बाखंमुनां ने.सं. १०८७ दँया श्रेष्ठ सिरपाः त्याकूगु दु ।

थ्वय्‌कलं विद्यार्थीपिनि लागि पौभाः (ने.सं.१०८८) नांगु व्याकरणया सफू अले तुतां (ने.सं.१०८३) नांगु समालोचना सफू सम्पादन यानाः पिथनादीगु दु । अथहे जनकवि दुर्गालालया सफू सर्गः सिबे नं धर्ती नमिं ग्वाः (ने.सं.१०८८)या नं सम्पादन यानादीगु दु ।

झिंछक्वःगु अन्तर कलेज नेपालभाषा साहित्य सम्मेलनय् सिरपाः त्याकेत ताःलाःगु थीथी विधाया च्वसु लिस्सें उबलय् जूगु अन्तर कलेज नेपालभाषा न्ह्यसःलिसः कासाया फुक्कंज्वलं छथासं मुंकाः खेँय्‌सगं (ने.सं.१०९२) नामं नं सफू सम्पादन यानाः पिथनादीगु दु । थ्वय्‌कःया योगदानयात कदार यानाः थीथी संघ–संस्थापाखें हनापौ लःल्हाःगु दु । अथेहे थ्वय्‌कः शुभ राज्याभिषेक पदक (वि.सं. २०३१), राष्ट्रिय शिक्षा पदक (वि.सं. २०५२) पाखें नं विभूषित जुयादीगु दु । नापं थ्वय्‌कःयात तत्कालीन सरकारं राजपरिषद्या दुजलय् नं नियुक्त याःगु दु ।

Author: Sanil Sthapit on July 16, 2025
Category: भाषा, लिपि व साहित्य
Tags: , , , , , ,

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Last articles