नेवा बाजं
नेवाः तजिलजिइ सङ्गीतयात तःधंगु थाय् बियातःगु दु । सङ्गीतयात मनोरञ्जनया साधनकथं काइसां नेवाःतय् निंतिं सङ्गीतया छ्यलाबुला तसकं तब्या । प्याखं, ख्यालः, नाटक, भजन, जात्रा, नखः, पुजाय् जक मखु मनू मदुगु तसकं दुःखया इलय् नं नेवाःतय् बाजं थायेमाः, पुइमाः । नेवाः बाजंया धलः यक्व दुसा छता हे बाजंयात नं थाय्पतिकं नां पानाच्वंगु दु । नेवाःतय्सं अवसर व पर्वकथं थीथी इलय् थीथी हे कथंया बाजं थाइ, पुइ । नेवाः बाजं ज्वःलाःगु छुं छुं बाजं मेमेगु जातिं नं थानाच्वंगु दुसा मेगु जातिया छुं छुं बाजं नं नेवाःतय्सं थःगु बाजं परम्पराय् दुथ्याकातःगु खनेदु ।
छताजि हे बाजं नं ई ब्यःकथं ब्यागलं ब्यागलं बोल व तालय् न्यायेकीसा व हे अवसार व तालया बाजं नं त्वाःपतिकं ब्यागलं बोलय् थानाच्वंगु दु । बाजंया दयेकेगु व थायेगु पुइगु नेवाःतय्गु सीप व कला नं तसकं च्वछाये बहःजू । थुकिं नेवाःत सङ्गीतया ख्यलय् तसकं तःमि धयागु क्यं । दक्वं धयाथें नेवाः बाजं आपाः म्ह्व छ्यलाबुलाय् दनिसां तातालि, खिलुपा, ह्वं (ध्वाति) बाजं खंपिं स्यूपिं मदयाः किपातक हे मदयेक न्हनेधुंकूगु दुसा न्हापा खंपिंके स्यूपिंके न्यनेकने यानाः पिवांचाया किपा च्वःगु दु । मेखे लिपांगु इलय् परम्परागत नेवाः बाजं मखुगु तःता विदेशी बाजं नं नेवाःतय्सं थःगु परम्परागत व आधुनिक सङ्गीतय् माःकथं छ्यलाहःगु खनेदु । गथेकि हार्मोनियम, तबला, बेला (भ्वाइलिन), सितार, गितार, मेन्दोलिन, सरोद, यूकलेलि, ट्रम्पेट, क्लारिनेत, साय्क्सोफोन, कीबोर्ड, पखावज, ड्रमसेट, बंगो, कंगो, क्याजोन, चेलो, जिम्बे आदि । नेवाः बाजंयात अःपुक थुइकेत थीथीकथं ब्वथले फइ । गथेकि छ्यलाबुलाया ल्याखं, बाजनं सः पिज्वयेकेगु ल्याखं, सङ्गीतशास्त्रकथं, बाजंज्वलं पुचःया ल्याखं ।
छ्यलाबुलाया ल्याखं नेवाः बाजं निथी दु ।