गं थें तिस्सः वयेक थाइगु नेवाः बाजं खः – ताः । दापाया खिं, पछिमा–बाँसुरी, क्वंचाखिं–बय्, गुंलाबाजंया धाः व नाय्खिं, नगरा आदि परम्परागत नेवाः बाजंलिसे तालया तालि व खालि क्यनेत ताः थायेगु नेवाः संगीतया विशेषता खः । तालया तालि दुगु मात्राय् छफ्वलं मेगुलिइ छ्यानाः तिस्सः वयेकीगुयात ‘तिं’ बोल व ताःफ्वः तीजक दिकाः ‘छु’ बोल वयेकी । तिं व छु सःया बोलकथं थाइगु जुयाः ताःयात ‘तिंछु’ नं धाइ । ख्वपपाखे थुकियात ‘तं’ व ‘भृङ्गी’ नं धाः । ताःफ्वःया दथु ह्वतं पिकयातःगु पुतु ज्वनाः ताः थाइगु खः ।
छथ्वः बाजंखलकय् छजु हे जक ताः थायेगु चलन दु । मेमेगु बाजं मथासे मुक्कं ताः जक थानाः चर्यामे व प्याखं हुलेगु नं चलन दु ।
ताः थीथी आकारया दु– तःजुगु, माझवाल व चीजुगु । थ्यं मथ्यं ८ मिमी ख्वातुक ८ सेमी पाःलाःगु ताःफ्वः थीथी धातु ल्वाकछ्यानाः दयेकीगु खः । ताः दयेकेत च्याता धातु (अष्टधातु) माः धाइ । खास अनुपातय् सिजः व कँय् ल्वाकछ्यानातःगु दाकँय्या ताः दयेकीगु खः ।