साहित्य ख्यलय् काशीराम विरसया नामं म्हसीका दुम्ह काशीराम प्रजापतिया जन्म ख्वपया तौलाछेँ त्वालय् ने.सं. १०९६ चउला कुन्हु मां बुद्धलक्ष्मी प्रजापति व बौ कान्छा प्रजापतिया क्वखं जूगु खः । थ्वय्‌कः नेपालभाषा व खस नेपाली भाषाय् च्वसा न्ह्याकादीम्ह च्वमि खः । थ्वय्‌कःया पिदंगु प्यंगू कृति मध्ये नेपाली भाषं स्वंगू, नेपालभाषां छगू खः । आस्थाया किपा नांगु चिबाखं मुना ने.सं ११२९ य् पिदंगु खः । थ्वय्‌कःया थी थी पत्रपत्रिकाय् मेमेगु नं चिबाखं, चिनाखँ, गजल पिदंगु दु । भक्तपुर साहित्यिक समाजया संस्थापक नायः जुयाः साहित्य योगदान यानाझाःम्ह विरसं चिनाखँ, चिबाखं, गजल आदि विधाय् च्वसा न्ह्याकाः सिरपाः नं त्याकादीगु दु ।

ने.सं. १०९१ दिल्लाथ्व तृतीया कुन्हु ख्वपया ग्वःमरि त्वालय् बूम्ह किरणकुमार रंजितया साहित्यिक नां किरण केन खः । अमेरिकाया वाशिङ्गटन डि.सी.इ क्थकतझ ब्मmष्लष्कतचबतयच जुयाः ज्या यानाच्वनादीम्ह किरण केन रंजित अमेरीकाय् नेवाः जाति, नेपालभाषा तथा नेवाः संस्कृति प्रचार प्रसार यायेगु ज्याय् संलग्न जुयाच्वनादीम्ह छम्ह मातृभाषा अनुरागी खः । वय्‌कलं नेपालय् च्वनादीबले छुं च्वसुत च्वयेगु यानादीसां नेवाः जाति नेपालभाषाया निंतिं ज्या यायेगु जोश धाःसा वय्‌कःयात अमेरिका वनेधुंकाः जागृत जुल । वय्‌कः अमेरिकाय् वने धुंकाः नेवाः तजिलजि, नेवाः संस्कृति, नेपालभाषा साहित्ययात विदेशय् म्हसीकेबीगु निंतिं अमेरिकाय् थीथी नेवाः संस्था लिसे आवद्ध जुयाः ज्या यायेगुया नापं थम्हं नं थीथी संस्था पलिस्था यायेगु ज्या यानादिल । गथे—  सन् १९९६ सालय् संयुक्त राज्य अमेरिकाया टेक्सास राज्यया कोर्सिकाना (Corsicana) धाःगु थासय् च्वंगु नभारो कलेज (Navarro Coege) य् Neplese Students Associationया पलिस्था यानाः थः हे संस्थापक न्वकु जुयाः थीथी राष्ट्रं ब्वनेत वःपिं विद्यार्थीपिंत नेपाल व नेवाः संस्कृति म्हसीकेत ग्वाहालि यानादिल । अनं लिपा सन् १९९९स् टेक्सासय् Nepalese Society Texas पलिस्था याना थः संस्थापक ल्यू छ्याञ्जे जुयाः ज्या यानादिल । सन् २००४ स् नभारो कलेज, कोर्सिकानाय् ब्वंपिं विद्यार्थीपिं जानाः ड्यालस गुठी पलिस्था यानाः नेवाःतय्‌त छप्पं छधी जुइगु व झीगु भाषा व संस्कृतियात थकायेत हःपाः बीगु ज्या यानादिल । नेपाल संवत ११२६ (इ.सं.२००५)य् टेक्सास राज्यया शहरय् नेवाः कल्चरल एसोसियसन अफ टेक्सासया संस्थापक न्वकु जुयाः वय्‌कलं थ्व संस्था मार्फत अमेरिकाय् नेवाःतय्‌त म्हसीका बीगु थीथी ज्याझ्वः न्ह्याकादिल । अथेहे सन् २००१ सालय् अमेरिकाया मेरिल्याण्ड राज्यय् पलिस्था जूगु नेवाः संस्था नेवाः अर्गनाइजेशन अफ अमेरिकाया सन् २०१६ निसें Nepal Country Coordinator जुयाः उगु संस्थाया ख्वाःपौ लसकुसया सम्पादकपिं मध्ये छम्ह जुयाः थौंतक ज्या यानाच्वनादीगु दु ।

थथे थःगु मांभाय् प्रति अतिकं माया दुम्ह भाजु किरन लिपा नेपाः झायाः नेपालभाषा केन्द्रीय विभागपाखें नेपालभाषाय् एम.ए. यानादील । थथे नेपालय् नं ने.सं. ११३८ निसें स्वदँ तक नेपालभाषा केन्द्रीय विभागय् ब्वनादीबलय् अन नं विद्यार्थीतय्‌गु पुचः लुमन्ति दबूया नायः जुयाः स्वंगू अंक तक लुमन्ति दबू सफू पिथनादिल । वय्‌कलं थःगु मिहेनतया कदर स्वरुप योगवीर सिंह अनुसन्धान सिरपाः (ने.सं.११४२), सत्यहेरा अनुसन्धान सिरपाः त्याकेत नं ताःलाःगु दु ।

अथेहे वय्‌कलं अमेरिका लगायत नेपालं पिदनीगु थीथी पत्रिकाय् हाइकु, स्वनिगःया छत्वाःचा इतिहास, झिपु हाइकु, त्रास बाखं, अमेरिकाय् नेवाः उपस्थिति आदि विषयया च्वसु पिकयाः, नेवाः पहिचान थीथी आह्वान विषयस कार्यपत्र प्रस्तुत यानाः थःगु सिर्जनात्मक सशक्तता नं ब्वयादीगु दु । सफूया रुपय् थ्वय्‌कःया तन्त्राख्यान (ने.सं ११४१), अमेरिकाय् नेवाः प्रकाशन (ने.सं ११४१) पिदंगु दु । नेपालय् च्वनाः नं भाजु किरण केनं Newa Organization of America या दुजः, World Newa Organization या Country Coordinator व लोकसाहित्य परिषदया दुजः जुयाः थःगु भाषा साहित्यया ज्यायात निरन्तरता हे बियाच्वनादीगु दु ।

बाः देवरत्न शाक्य व मां मोहनमाया शाक्यया क्वखं यलया नकबही त्वालय् ने.सं. १०७१ कृष्णाष्टमी कुन्हु भाषिक अभियन्ता व साहित्यकार भाजु किरण शाक्यया जन्म जूगु खः । भाजु शाक्यं नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् च्वसा न्ह्याकादीगु विधा चिनाखँ व बाखं खः । वय्‌कःया न्हापांगु च्वसु वि.सं. २०४८ य् थःगु हे सम्पादकत्वय् नेपाल ल क्याम्पसं पिहांवःगु अमू दँपौ ल्याः ३ य् पिदंगु खः । गुथि संस्थानया प्रशासकीय अधिकृत जुयाः ज्या यानादीम्ह वय्‌कलं थौं नं नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् चिनाखँ, चिबाखं आदि थीथी पत्रिकाय् पिथना सक्रिय रूप मां भाय्‌या सेवा यानाच्वनादीगु दु ।

बुद्धिजम पाखे स्नातकोत्तर व कानून शास्त्रय् स्नातक जुयादीम्ह वय्‌कलं नेवाः म्हसिका व नेवाः हक अधिकारया निंतिं नं आपालं ज्या यानादीगु दु । नेपालभाषा मंकाः खलः यलया नायः जुयाः थीथी आन्दोलनया नेतृत्व यानादीम्ह वय्‌कः नेपालभाषाया छम्ह भाषिक अभियन्ताया नापं भाषिक न्ह्यलुवाः नं खः ।

भाजु किरण साय्‌मिया पूवंगु नां किरण कुमार मानन्धर खः । वय्‌कःया मांया नां न्हुछेमाया मानन्धर व बाःया नां कृष्णदास मानन्धर खः । वय्‌कःया जन्म ने.सं.१०७६ श्रावण शुक्लपक्ष द्वादशी कुन्हु जूगु खः ।

परोपकार पत्रिकाय् बि.सं. २०२८ स पिदंगु परोपकार नांया कविता वय्‌कःया न्हापां प्रकाशित रचना खः । नेपालभाषाय् बिशेष यानाः म्येँ च्वयेगु व म्ये हालेगुलिइ वय्‌कः सक्रिय । वय्‌कलं कविता नं च्वयादी । वय्‌कलं च्वयादीगु म्ये थीथी पत्रपत्रिकाय् पिदना च्वं । वय्‌कः झी झी थ्वः कालिमाति पाखें प्रकाशित जुइगु तय्‌जु पत्रिकाया दुजः खः । अले झीझी थ्वः संस्थाया छ्यान्जे नं खः । वय्‌कः नेपालभाषा मंकाः खलः येँया ग्वाहालि पुचःया दुजः नं खः ।

वय्‌कः नेपालभाषा उत्थानया ज्याय् सक्रियम्ह अभियन्ता खः । बि.सं.२०४२ सालय् जूगु आम चुनावय् नेपालभाषा मंकाः खलःया नायः भाजु पद्मरत्न तुलाधरं पंचायतया दुने पंचायत विरोधी उम्मेदवार जुयाः बसन्तपुली बियादीगु कालजयी भाषणया रेकर्ड यानाः देय्‌न्यंक न्यंकादीम्ह व्यक्तित्व नं थ्वय्‌कः खः ।

बा कृष्णप्रसाद श्रेष्ठ (राजभाइ) व मां पवन कुमारी श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०७६ थिंलाथ्व १० कुन्हु येँया चिकंअतः त्वालय् साहित्यकार भाजु कुन्दन प्रसाद श्रेष्ठया जन्म जूगु खः । भाजु कुन्दन प्रसाद श्रेष्ठं स्कूलजीवनया इलंनिसें थीथी नेपालभाषा साहित्यया ज्याझ्वलय् ब्वति कया सिरपाः त्याकादीगु दु । वय्‌कःया न्हापां पिदंगु च्वखँ द्यःया प्रतिनिधित्व द्यः पाःलाः (धर्मोदय, दँ १ ल्याः ५, ६, ७ ने.सं. १०९८, पौ १७–१८) खः । तर लिपा वय्‌कलं कुनातःगु दिवस, पियाच्वंम्ह न्हूगु फय् (ने.सं. ११०८, दँया मन्दः, दँ ८, ल्याः ७) थेंज्याःगु चिनाखँ च्वयाः थःगु च्वसा चिनाखँ पाखे नं न्ह्याकादिल ।

भाजु कुन्दनप्रसाद श्रेष्ठ छम्ह बहुप्रतिभाशाली च्वमि खः । वय्‌कलं च्वखँ, चिनाखँया नापनापं समालोचना, जीवनी, नियात्रा, बौद्ध दर्शन आदि विषयय् नं थःगु च्वसा न्ह्याकादीगु दु । थ्वय्‌कलं कवयित्री प्रतिसरा साय्‌मिया स्वंगू कविता संग्रहया समिक्षा जिगु मिखाय् प्रतिसरा साय्‌मि (ने.सं. ११३९), कुनातःगु दिवस (ने.सं. ११३९) नांगु कविता संग्रह, फिसःया देशय् (ने.सं. ११४०) नांगु नियात्राया सफू, बुद्धवादया विशेषता (ने.सं. ११४०) बौद्ध दर्शननाप स्वापू दुगु सफू पिथनादिल । अनं लिपा छगू हे दँय् अर्थात् ने.सं. ११४१ य् वय्‌कलं स्वंगू समिक्षात्मक सफू जिगु मिखाय् प्रतिसरा साय्‌मि (परिवर्दति संस्करण), कवि पूर्ण वैद्यया स्वंगू सफू मुनाया समिक्षा गुरु दक्षिणा व ध्याचू व देय्‌या समसामयिक झाकात दुथ्याःगु कृति निबन्ध मुना सफू पिथनादिल । थुकथं भाजु कुन्दन प्रसाद श्रेष्ठ छम्ह नःलीम्ह साहित्यकार खयाः नं निदँया दुने न्हय्‌गू सफू पिदंगु धयागु नेपालभाषाया निंतिं तसकं लय्ताःया खँ खः । थुकिया हे सिरपाः कथं वय्‌कःयात ने.सं. ११४२ दँय् नेपालभाषा परिषद्पाखें पूर्णहिरा सिरपाः देछाःगु दु ।

भिक्षु कुमार काश्यपया जन्म ने.सं. १०४८ य्‌तानसेन, पाल्पाय् अबु सन्तमान शाक्य व मां तेजलक्ष्मी शाक्यया कोखं जूगु खः । ने.सं. १०६२ य् कुशीनगरय् ऊ. चन्द्रमणि महास्थविरया उपाध्यायकत्वय् प्रव्रज्या ग्रहण यानाबिज्याःम्ह वसपोलं श्रीलंकाया महामितन्द परिवेणय् त्रिपिटकाचार्य उपाधि हासिल यानाबिज्याःगु दु । नेपालय् आनन्दकुटी विद्यापीठय् तःदँ तक सेवारत जुयाबिज्याःम्ह वसपोलयात भारतं विद्यालंकार, म्यानमार सरकारं अग्गमहासद्धम्मजोतिक उपाधिं विभूषित याःगु दु । नेपाःया बुद्ध शासन धस्वाकेत आपालं योगदान दुम्ह वसपोलं नेपालभाषां आपालं बौद्ध च्वसु, सफू पिथनाबिज्याःगु दु । अखिल नेपाल भिक्षु महासंघय् वसपोल संघ उपनायक तक जुयाबिज्याःगु दु । वसपोलया कृति थथे दु – गौतम बुद्ध, बुद्ध धर्म व संघ, आलवक सुत्र, बुद्धया अर्थनीति, गृही प्रतिपति, दशपारमिता, गृहस्थ धर्म आदि ।

वय्‌कःया दशपारमिता सफू तसकं लोकंह्वाःगु सफू खःसा थ्व सफू तःगू संस्करणय् प्रकाशित जुइधुंकूगु दु । ने.सं. ११३१ स वसपोल दिवंगत जुल ।

च्वमि सम्पादक कुमारधर शर्मा ज्ञानी’या जन्म वि.सं. १९९८ जेठ १२ गते यलय् बौ चक्रधर शर्मा आचार्य व मां चक्रेश्वरीदेवी (रमावाणीदेवी) शर्माया कोखं जूगु खः । दकलय् न्हापां संस्कृत भाषां लिच्छवि शिलालेख (वि.सं.२००९)या प्रकाशन यानादीम्ह वय्‌कलं थीथी धार्मिक ग्रन्थत नेपालभाषां अनुवाद यानाः प्रकाशन यानादीगु दु । वय्‌कलं खस नेपालीं भावानुवाद सहित शिवरात्री पर्वकथा (ने.सं. १०९७), गीतगोविन्द म्ये (वि.सं. २०५६) अनुवाद व सम्पादन यानाः पिथनादीगु दु । अथेहे शुक्र–गंगा–दशरथ–धर्म (ने.सं. ११०८) पिथनादीगु दु । थीथी स्तोत्र ग्रन्थत नं पिथनादीधुंकूम्ह वय्‌कलं स्थानीय कथं तःगू सम्मान व सिरपाः लःल्हाना कयादीधुंकूगु दु ।

स्वनिगलं पिने झापा जिल्लाय् नेवाः जातिया उत्थानया निंतिं निरन्तर रुपं न्ह्यचिला वयाच्वनादीम्ह भाजु खः कृष्ण उदास । वय्‌कःया जन्म बि.सं. २००३ साल आषाढ २२ गते शनिवाः गौधारा त्वाः, धरान ३, सुनसरी जिल्लाय् जूगु खः । वय्‌कःया मांया नां हर्षमाया उदास व बाःया नां मोहन कृष्ण उदास खः ।

वय्‌कलं नेवाः देय् दबूया केन्द्रिय दुजलय् निगू कार्यकाल झापा जिल्ला पाखें दुजः जुयाः ज्या यानादिल । नेवाः देय् दबू झापा जिल्ला वय्‌कलं नीस्वनादीगु खः । वय्‌कलं निरन्तर रुपं झापा जिल्लाया यक्व गा.बि.स. व नगरय् नेवाः देय् दबूया संगठन बिस्तार यानादीगु दु ।

भाजु कृष्ण उदासं झापा जिल्लाय् नेवाः पासा मुना पुचः, बिर्तामोड व नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ स्थापना यानाः उगु संस्था पाखें यक्व ज्या यानादीगु जुल । थुकथं नेवाःतय् हक हितया निंतिं, आदिवासी जनजातितय् हक हितया निंतिं निरन्तर रुपं क्रियाशील जुयाः ज्या यानादीगुलिं वय्‌कःयात झापाया थीथी संघ संस्थापाखें सम्मान यासें हनेज्या याःगु दु । थौंकन्हय् वय्‌कः नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ व नेवाः देय्‌ दबू झापा जिल्लाया सल्लाहकार जुयादी ।

कुम्हाः कृष्ण साहित्यिक नां दुम्ह भाजु कृष्ण प्रजापतिया जन्म ने.सं २०२९ साल मंसीर १२ गते मां मोहनमाया प्रजापति व अबु बुलाल प्रजापतिया कोखं ख्वपया क्वँय्‌लाछि त्वालय् जूगु खः । बहुआयामिक व्यक्तित्व भाजु कृष्ण प्रजापति छम्ह संचारकःमि, कलाकार, भाषिक अभियन्ता, सामाजिक कार्यकर्ता, अनुवादकया नापं छम्ह सर्जक नं खः । थथे खःसां वय्‌कःयात मूलतः छम्ह संचारकःमि कथं आपाःस्यां म्हसीकेगु याः ।

बि.सं २०५२ निसें पत्रकारीताया ख्यलय् पलाः तयादीम्ह भाजु कृष्ण प्रजापतिं न्हापां सन्ध्या टाइम्स (नेपालभाषा न्हिपौ) लिपा वि.सं २०७३ निसें थौं तक नेपालभाषा टाइम्सया उपसम्पादक जुयाः ज्या यानाच्वनादीगु दु । अथेहे वय्‌कलं मजदुर, सिटी टाइम्स, नेवाः पोष्ट, ङातापोल एक्स्प्रेस, नेपाल समाचारपत्र, गोरखापत्र राष्ट्रिय न्हिपौ (नेपालभाषा ल्याः), देशय्मरु झ्याः लकस, न्यूज अपडेट वाःपौ आदिइनं ज्या यानादीगु दु । थ्वय्‌कलं परिवर्तनशील आवाज वाःपौ, शुभारम्भ वाः पौै, सुरक्षा, क्रान्ति आदि लय्‌पौया सम्पादक, प्रचेष्टा लय्‌पौया प्रकाशक, दबाब, बयान, स्वतन्त्र सञ्चार आदि वाःपौया स्तम्भकार जुयाः मुद्रण पत्रकारीताया ख्यलय् सक्रिय जुयादीगु दु । मुद्रण पत्रकारीताया नापं थीथी एफ. एम. गथे — स्वनिगः सछि (रेडियो नेपा), टाइम्स एफ. एम., भक्तपुर एफ. एम., रेडियो जनसञ्चार एफ. एम. आदिइ नं गनं समाचारवाचक, गनं ज्याझ्वः न्ह्याकामि आदि जुयाः ज्या यानादीगु दु ।

भाषा साहित्य ख्यलय् वय्‌कलं नेपालभाषा, नेपाल लिपि स्यनेगुया नापं नुगः दुनेया मि (नेपालभाषा), पिने लाःवंम्ह मिसाचा व नेपाली भाषं मेगु निगू उपन्यास च्वयाः उपन्यासकारकथं नं थःत म्हसीके बियादीगु दु । उपन्यास च्वयेगु बाहेक वय्‌कलं तःगु सफूया अनुवाद व सम्पादनया ज्या नं यानादीगु दु । गथे— राज्य राष्ट्र : सिद्धान्त व अवधारणा, धनमाया श्रेष्ठया ल्यया बाखं, खड्गी समुदायको मृत्यु संस्कार आदि सफूया अनुवाद जिं लुमं थें थःगु खँ (भीमबहादुर नकर्मि), प्रजापति म्हसीका, सजिलै नेपालभाषा सिकौं आदि सफूया सम्पादन नं यानादीगु दु । नेवाः संकिपा ख्यलय् नं थ्वय्‌कः — लिधंसा, क्वाति, तापलय्, आशाकुति आदिइ कलाकार जुयाः अभिनय यानादीगु दुसा वय्‌कलं अरनिको श्वेत चैत्य, वैद्यबाः आदी चीहाः संकिपाया सह– निर्देशक जुया नं ज्या यानादीगु दु ।

अथे हे वय्‌कलं थीथी सामाजिक, भाषिक, सांस्कृतिक संस्था गथे — राष्ट्रिय प्रजापति समाज, भक्तपुर शाखा (अध्यक्ष), नेवाः पत्रकार दबू, भक्तपुर शाखा (अध्यक्ष), हलिं नेवाः गुथि, ख्वप कचा (सचीव), नेवाः देय् दबू ख्वप नगर समिति (सल्लाहकार) आदि यानाः बागू दर्जन स्वयाः अप्वः संघसंस्थाया थीथी पदय् आवद्ध जुयाः नं ज्या यानादीगु दु । भाजु कृष्ण प्रजापतिया थज्याःगु ज्याया कदर स्वरुप वय्‌कःयात थीथी संघसंस्थां हनेगुया नापं थीथी सिरपाः देछाःगु दु । गथे — मोति पत्रकारिता पुरस्कार (वि.सं २०६५,) मैयादेवी शिल्पकार स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार (वि.सं २०६९), प्रेस काउन्सिल युवा सशक्तिकरण पुरस्कार (वि.सं २०७४), विराट सम्मान २०७२, नेपालभाषा साहित्य तःमुँज्या व इन्द्रेणी सांस्कृतिक समाजपाखें साहित्य व सांस्कृतिक विधाय् निगू दर्जन स्वयां अप्वः सिरपाः व सम्मान लःल्हाःगु दु ।

कृष्णचन्द्रसिंह प्रधानया जन्म ने.सं १०४५ नागपञ्चमी कुन्हु मां सूर्यमाया प्रधान व बौ सूर्यप्रसाद सिंहया कोखं येँया तुंछेँगल्लीइ जूगु खः। थ्वय्‌कः नांदंम्ह च्वमि हृदयचन्द्रसिंह प्रधानया किजा खः । थ्वय्‌कः २२ दँ तक कन्या मन्दिर माध्यमिक विद्यालयया शिक्षक जुयादिलसा लिपा नेपाल राजकीय प्रज्ञाप्रतिष्ठानया सह–सदस्य (१९६९–१९७४) व साझा प्रकाशनया जनरल मेनेजर (१९७५–१९८८) तक नं जुयादिल । नेपालभाषाया नापं नेपाली भाषाय् च्वसा न्ह्याकादीम्ह कृष्णचन्द्र सिंहं कविता, निबन्ध नापं समालोचना नं च्वयेगु यानादीसां थ्वय्‌कः नेपालभाषाय् जक मखु नेपाली भाषाय् नं समालोचकया रुपय् उलि हे नांदंम्ह च्वमि खः । थ्वय्‌कःया कवि व्यथित र काव्य साधना नांगु समिक्षात्मक सफूयात मदन पुरस्कार प्राप्त जूगु दु ।

नेपालभाषाय् थ्वय्‌कःया न्हापां पिदंगु च्वसु नेपालभाषा साहित्यया विकास व झीगु ज्या (निबन्ध, पासा १/२ ने.सं १०७३) खः । थःगु निबन्धया माध्यमं झीगु समाजय् सामाजिक, सांस्कृतिक, राजनैतिक ख्यलय् विद्यमान विसंगति व्यथितिप्रति हास्यया नापं स्याचुक्क व्यंग्य प्रहार याइम्ह निबन्धकार खः । न्हाय् थ्वय्‌कःया थज्याःगु हे हास्य व्यंग्य निबन्धया छगू दसु खः ।

नेपालभाषा साहित्यय् कृतिया समालोचना व समालोचनाया सिद्धान्त निगू पक्षय् नं योगदान बियादीम्ह कृष्णचन्द्रसिंहया समालोचनाया ख्यलय् न्हापां पिदंगु सफूझीगु साहित्यय् बाखं (ने.सं. १०९७) खःसा लिपा ने.सं १११८य् पलाःचिं नांगु समालोचनाया संग्रह पिदंगु दु । न्हापां साहित्यया मू, प्रगतिशील साहित्य व झीगु ज्या, प्रगतिशील साहित्यया लँपु आदि थेंज्याःगु सैद्धान्तिक समालोचनाया च्वसु च्वयाः प्रगतिशील समालोचनाया वकालत यानादीम्ह कृष्णचन्द्रसिंह प्रधानं लिपा थ्व पद्धतियात त्वःतादिलसा गहन अध्ययन, तीक्ष्ण अन्तर्दृष्टि दुम्ह निर्भिक व त्याजीक निर्णय बीम्ह समालोचक कथं थःत प्रतिष्ठापित यानादिल ।

अथेहे नेपालभाषाया ख्यलय् थ्वय्‌कलं मथुराकृष्ण साय्‌मिया निगू सफू यज्यू (ने.सं १०८४) व रमा (ने.सं १०८६)या सम्पादन यानादीगु दुसा च्वसापासां पिदनीगु पासा नांगु बाःछि पौया नं सम्पादन यानादीगु दु । थ्वय्‌कः सम्पादक जुसांनिसें स्वलातक थ्व पत्रिका न्हिपौया रुपय् पिदनसा साहित्यिक लेख रचना बाहेक थ्व पत्रिकां समसामयिक राजनैतिक गतिविधिया बुखँ नं बीगु यात, गुगु तत्कालिन युवा वर्गय् अतिकं लोकंह्वाःगु खः । कृष्णचन्द्रसिंह प्रधान मदन पुरस्कारया नापं रत्नश्री स्वर्णपदक, साझा पुरस्कार, प्रतिभा पुरस्कार आदि थीथी सिरपालं सम्मानित जुयादीगु दु ।