कोशकार अमर सिंहं च्वःगु संस्कृतया अमरकोश प्राचीन कालय् आपालं प्रचलित कोशया सफू खः । अमरकोशया खास नां नामलिङ्गानुशासनम् खः । तर अथे खया नं थुकिया च्वमि अमर सिंहया नामं अमरकोश धायेगु चलन जूगु दु । थ्व सफू मूलतः स्वब्वय् थलातःगु दु । उकिं थ्व सफूयात त्रीकाण्ड नं धायेगु याः । अमरकोश संस्कृत भाषाया आधारभूत ग्रन्थ खः । संस्कृतया नापं पूर्वीय वाङ्मय थुइकेत अमरकोशया ज्ञान मदयेकं मगाः । उकिं पानिनिया संस्कृत व्याकरण (अष्टाध्यायी)यात संस्कृत भाषाया पिता धाइथें थ्व ग्रन्थयात संस्कृत भाषाया जननी धकाः धाइ । लिच्छवीकालीन् नेपालय् संस्कृत राजकाजया भाषा जुयाच्वंगु दुसा मल्लकालय् नं नेपालभाषायात थाय् ब्यूूसां संस्कृत भाषाया नं महत्ता म्हो मजू । थ्व हे कथं नेपालभाषाभाषीपिनि दथुइ नं अमरकोश ब्वनेगु परम्परा न्हापांनिसें दुगु खनेदु । थज्याःगु हे आवश्यकता कथं मल्ल्कालय् संस्कृतया अमरकोशयात नेपालभाषां हिकेगु ज्या जुल । नेपालभाषाय् प्राचीन कोशग्रन्थ मध्ये मेमेगु कोश स्वयाः संस्कृत कोशकार अमर सिंहं च्वःगु अमरकोशया टीका (थीथी इलय् च्वःगु) आपालं खनेदु । नेपालभाषाया न्हापांगु अमरकोशया टिका ग्रन्थ ने.सं ५०१ या राष्ट्रिय अभिलेखालयय् लगत ४—५९० दुगु अमरकोश खः । नेपालभाषाया थ्व अमरकोश पर्यायवाची अर्थात् वहे अर्थया थीथी खँग्वः दुगु खँग्वः धुकू खः । थुकी २५ विषय (वर्ग) दु नापं अनुष्टुप छन्दय् च्वयातःगु १५३५ सिलः व उकी करीब १२४५० खँग्वः दुथ्याना च्वंगु दु, तर क्रिया खँग्व मदु । राष्ट्रिय अभिलेखालयय् दुगु ने.सं ५०१ यागु अमरकोश ग्रन्थ कल्लह्रदेव धैम्हेस्यां थः काय् छय्पिंत थुइकेत संस्कृतया नेपालभाषां ‘पुत्रपौत्रादिवोधिनी’ नामं ल्ह्ययातःगु टिका खः । अथे हे ने.सं ५०६स च्वःगु अमरकोशया मेगु टिका क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालय बेलायतय् लुयावःगु दु । थुकियात बालबोधिनी विवृत्ति नां बियातःगु दु । थ्व टिका ग्रन्थ जुजु जयस्थिति मल्लं मन्त्री जयातया नितिं तत्कालीन राजपण्डित माणिक्ययात च्वकेब्यूगु खः । थुकियात ने.सं ६६२ तथा ८०० स ल्ह्यःगु प्रति नं लुयावःगु दु । ने.सं ५९१ स नं संस्कृतया सिलः मल्ह्यसे छगः छगः पर्याय ल्ययाः उकियात नेपालभाषां हिलातःगु अमरकोश नं लुयावःगु दुसा संस्कृत मूल पाठया फुसय् फुसय् नेपालभाषा अर्थ दुगु ने.सं ८००, ८३७, ९५० व १०३२ स ल्ह्यःगु पूमवंगु प्यंगू अमरकोश ग्रन्थ आशा सफूकुथिइ दु । । थथे पुलांगु नेपालभाषा खँग्वः संरक्षण यायेगु उद्देश्यं जापानया टोयोटा फाउण्डेशनया ग्वाहालिं च्वसापासां नेपालभाषा शव्दकोश निर्माण् समिति स्वनाः थीथी इलय् ल्ह्यःगु झिंछगू अमरकोशया नीन्हय्‌द्वः खँग्वया धुकू भाजुपिं काशीनाथ तमोटपिंसं इन्टरनेटय् तःगु दु ( www.newari.net ) । लिपा थुपिं खँग्वःयात भाजु कमलप्रकास मल्लया मू सम्पादकत्वय् ल्भधबचष् ऋबिककष्अब म्षिअतष्यलबचथ नामं खँग्वः धुकू पिदन।

अमरबहादुर ताम्राकारया जन्म ने.सं १०५० य् अबु हर्षमानसिंह ताम्राकार व मां हेरामाया ताम्राकारया कोखं येँया न्हाय्‌कंत्वालय् जूगु खः । थ्वय्‌कःया साहित्यिक नां अमरबहादुर तबः खः । थ्वय्‌कलं थःगु च्वसा कविता तथा अनुवादया ख्यलय् न्ह्याकेगु यानादीसां थ्वय्‌कःयात अनुवादक कथं म्हसीकेगु याः । भाजु अमरबहादुर ताम्राकार अंग्रेजी भाषाया सफू नेपालभाषां अनुवाद याःपिं नेपालभाषाया न्हापां न्हापांयापिं अनुवादकपिं मध्ये छम्ह खः । थ्वय्‌कःया नेपालभाषां न्हापां पिदंगु च्वसु वंम्ह पासायात (थौंकन्हे, ३/४—५ ने.सं १०७३) खःसा अनुवादया सफू खः गुलिभरया यात्रा छगूगु (ने.सं १०८५) व गुलिभरया ब्राण्डिग देशय् (ने.सं ११०५) नांगु नियात्राया सफू खः । थ्व सफू १०२५ याम्ह आइरिस लेखक जोनाथन स्वीफ्टया विश्वप्रसिद्ध गुलिभरस ट्राभल नांगु अंग्रेजी भाषाया सफूयात नेपालभाषां अनुवाद यानातःगु खः ।

मय्‌जु अमलदेवी शाक्यया जन्म ने.सं.१०९३ य् मां रत्नकुमारी शाक्य तथा अबु पुष्परत्न शाक्यया कोखं येँया ओमबहाः त्वालय् जूगु ख । कविता तथा बाखं ख्यलय् च्वसा न्ह्याकादीम्ह मय्‌जु अमलदेवीया न्हापांंगु च्वसु तत्कालिन न्हू विश्वभूमि पत्रिकाय् पिदंगु नुगः घाः कविता खःसा थुइकेमफुगु मर्म नांगु बाखं वय्‌कःयात बाखंमि कथं म्हसीकेब्यूगु न्हापांगु बाखं खः।

नेपालभाषाया न्हूपुस्ताया अग्रज कथाकारपिंमध्ये अमलदेवी नं छम्ह खः । बिनावंगु मतिना अमलदेवीया पिदंगु बाखं संग्रह खः । नेवाः समाजया परिवेशय् प्रेम, विवाह थेंज्याःगु मानवीय शाश्वत विषययात कयाः बाखं च्वइम्ह थ्वय्‌कःया अप्वः थें बाखनय् प्रेमया नामय् मिसाताय्‌त मिजंतपाखें जुइगु धोका, यातना व भाःतया मृत्युपश्चात मिसातय्‌सं भोगे यायेमाःगु पीडाया चित्रण दु ।

मय्‌जु अमिरमैँया रञ्जितया जन्म अबु नारायणप्रसाद रञ्जित व मां बाबामैंया रञ्जितया कोखं ने.सं. १०९१ तछलागा नवमि कुन्हु येँ मजिपाः, खड्ग चुकय् जूगु खः । गोरखापत्र संस्थानया वरिष्ठ कम्प्युटर अधिकृत अमिरमैया नेपालभाषाया छम्ह च्वमि, पत्रकार नापं अभियन्ता नं खः ।

थ्वय्‌कःया बाखं व चिनाखं बाखं दबू, ग्वय्‌स्वां, पलिस्था, लसकुस, लुमन्ति दबू आदि पत्रपत्रिकाय् पिदंगु दुसा सफूया रुपय् माओवादी जनयुद्धय् नेवाःतय्‌गु सहभागितायात कयाः च्वयातःगु जनयुद्ध व नेवाः प्रकाशित जूगु दु ।

पत्रकारिता विषय कयाः नेपालभाषाय् स्नातकोत्तर यानादीम्ह मय्‌जु अमिरमैंयां पत्रकार एल्भिस जोशीया नामं स्वनातःगु एल्भिस सिरपाः अथे हे सत्यहेरा अनुसन्धान सिरपाः कायेत ताःलाःगु दु । ने.सं ११०७ निसें नेपालभाषाया ख्यलय् छम्ह भाषिक अभियन्ता कथं दुहां झायादीम्ह अमिरमैँया थौं नं नेपालभाषाया थीथी संस्था गथे — नेवाः गुथिया संस्थापक सदस्य, झीगु स्वनिगः न्हिपौया समाचारदाता, बाखं दबू, नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबू, नेवाः राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चा, नेवाः मिसा दबूया दुजः आदि जुया नेपालभाषा तथा नेवाःजातिया उत्थानया ज्याय् सक्रिय जुयाच्वनादीगु दु ।

भाजु अमीररत्न ताम्रकार येँया मरुत्वालय् ने.सं. १०७८ कौलागा १४ कुन्हु बाः पन्नारत्न ताम्राकार व मां लक्ष्मीकुमारी ताम्राकारया कोखं जन्म जूगु खः । भाजु ताम्राकारं छधाः प्याखं, कविता, बाखं, ख्यालः, निबन्ध व समसामयिक राजनैतिक च्वसुत च्वयादी । वय्‌कःया ने.सं. १०९३ य् सिसाबुसा पत्रिकाय् जः नांगु कविता दकलेय् न्हापां प्रकाशित जूगु खः । वय्‌कःया पिदंगु बाखं सफू निकचा (ने.सं.१०९६) खः । नेपालभाषाया थीथी बाखं मुना व ख्यालः मुना सफुलिइ नं वय्‌कःया बाखं, ख्यालः दुथ्यानाच्वंगु दु । भाजु ताम्रकारजुं बाखं, कविता, प्याखं, ख्यालः समसामयिक बिसंगतियात कुलाः च्वयादी । मूलतः वय्‌कः जनपक्षीय धारयाम्ह च्वमि खः ।

भाजु अमीररत्नजु मलः, लुँस्वां, मिब्वाला, अन्तरक्याम्पस पत्रिकाया सम्पादक खः । वय्‌कलं गं ल्याः १ व नेवाः ल्याः १ व २ पत्रिकाया नं सम्पादन यानादीगु दु । अथेहे झीगु स्वनिगः न्हिपौ व नेवाः राज्य वाःपौया नं सम्पादक खः । भाजु ताम्राकारजुं अमीर, अमीर आर तुलाधर, आरता, राकेश उपनामं नं च्वसूत च्वयादी । वय्‌कः नेपालभाषा साहित्य खलः, नेवाः सचेतना सेवा समाज, नेपालभाषा च्वमि गुथि, तवः (ताम्राकार) समाज, नेवाः पिथना गुथिया संस्थापक खः । वय्‌कलं नेपालभाषाया ख्यलय् बियादीगु योगदानयात कदर यानाः ने.सं ११४३ स वयकःयात उदाय समाज पाखें नेपालभाषा सेवा सिरपाः प्रदान याःगु दु ।

भाजु अमृतमान स्यस्यः अर्थात अमृत स्यस्यः ने.सं. १०५७ कछलागा १० कुन्हु मां सुभद्रा श्रेष्ठ व अबु दर्शनमान श्रेष्ठया कोखं जन्म जुयादीगु खः । वय्‌कःया थाय्‌बाय् यपिंख्यः क्षेत्रपाटी खः ।

वय्‌कः मूलतः छम्ह सक्रिय भाषिक कार्यकर्ता खः। निबन्ध व मचासाहित्य च्वयेगुलिइ वय्‌कःया मन क्वसाः । वय्‌कलं कानून नांया चिबाखं झी पत्रिकाय् भाय्‌हिलाः प्रकाशित यानाः साहित्यिक लागाय् नं न्ह्यज्यानादीगु खः । वय्‌कःया प्रकाशित कृति– झी मस्त (ने.सं.१११३) नांगु सफू खः ।

मां लक्ष्मीशोभा व बौ हलमारत्न तुलाधरया क्वखं ने.सं. १०६७ दिल्लागा ११ कुन्हु येँया न्हाय्‌कंतला त्वालय् अमृतरत्न तुलाधरया जन्म जूगु खः । अंग्रेजी साहित्यय् स्नातकोत्तर यानादीम्ह वय्‌कः नेपालभाषाया छम्ह बहुप्रतिभाशाली च्वमि खः । वय्‌कलं स्कूलया विद्यार्थी जीवनंनिसें कविता रचनाय् च्वसा न्ह्याकादीगु खः । वय्‌कःया दकलय् न्हापां पिदंगु सुथ कविता ने.सं. १०८४ या सगं ल्याः ४ य् पिदंगु खः । वय्‌कःया मनूया नुगः, राजमति कविता सफू पिदनेधुंकाः स्वंगूगु सफू स्याक्कू नःम्ह मनू बाखं मुना ने.सं. १११७ स पिदंगु खः । वय्‌कलं कविता, बाखं, छधाः प्याखं व काव्य सम्बन्धी समालोचना नं च्वयादी । भाय् हिलेगुली (अनुवाद) नं वय्‌कःया च्वसा जः । वय्‌कःया भाय्‌हिलाः पिदंगु सफू थाइ संस्कृतिक परम्परा (ने.सं. ११०९), डाक्टर कलाः (उपन्यास) (ने.सं. १११०) खः । नेपालभाषाय् अमृतरत्न तुलाधरया म्हसीका प्रगतिवादी आधुनिक गद्य कवि खः । थ्वया नापं न्हाय्‌कंतलाय् निजी क्षेत्रं नीस्वनाः संचालित विप्लवी पुस्तकालय न्ह्याकेगुलिइ वय्‌कःया तःजिगु योगदान दु । वय्‌कलं वि.सं. २०५६ य् चित्तधर हृदय राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कार कयादीगु खः । ने.सं ११२४ य् वय्‌कलं थःगु नश्वर देह त्याग यानादिल ।

यल ओकुबहाःया अमृतानन्द मल्लकाल लिपा पिदंम्ह झिंगुंगूगु शदीया छम्ह प्रमुख कवि जक मखु नेपाःया हे छम्ह तःधंम्ह बौद्ध साहित्य व संस्कृत नापं नेपालभाषाया विद्वान खः । थ्व खँया दसि वय्‌कलं नेपालभाषां अनुवाद यानावंगु चरपतिपाद स्तोत्र, हनुमान नाटक व तत्कालीन ब्रिटिस रेजिडेन्ट ब्रायन हजसन हप्टन (ने.सं ९४४—९५१ )यात च्वयाब्यूगु नेपालभाषा व्याकरण (ने.सं ९५१), धर्मकोश संग्रह (ने.सं९२६) आदि सफू खः । पद्यं च्वयातःगु संस्कृत भाषाया चरपतिपाद स्तोत्र व हनुमान नाटकयात वय्‌कलं केवल नेपालभाषा पद्यमय शैलीं जक अनुवाद मयासे उगु सफुलिइ गुगु छन्द (इन्द्रबज्रा छन्द) छ्यलातःगु खः व हे छन्दय् अनुवाद यानादिल । वय्‌कलं थ्व हनुमान नाटक पाल्पाया जुजु ‘पृथ्वीपाल सेन’यात नेवाः भाय् स्यनेत अनुवाद यानादीगु खःसा नेपालभाषा व्याकरण सफू वय्‌कलं तत्कालीन ब्रिटिस सरकारया रेजिडेन्ट जुयाः नेपाः वयाच्वंम्ह ब्रायन हजसन हप्टनयात नेपालभाषा स्यनेत थःम्हं हे नेपालभाषा व्याकरण सफू च्वयाः नेपालभाषा स्यनेगु यानादीगु खः । अथेहे वय्‌कलं हप्टनया अनुसन्धान सहायक जुयाः हप्टनया नेपालभाषा व नेपाःया बौद्धधर्म सम्बन्धी मालेज्याय् आपालं ग्वाहालि यानादीगु दु । तर थुलिमछि ज्या यानावंम्ह खया नं अमृतानन्दं थम्हं च्वयागु आपाः थें कृतिइ थःगु नां बांलाक न्ह्यथनेगु यानामवं ।

अमृतानन्दयात थःगु ईया छम्ह स्यल्लाःम्ह कविकथं म्हसीकेबीगु आःतकया दुने थ्वय्‌कःया झिंप्यपु ति म्ये लुयावःगु दु । थुपिं म्ये थौं नं थीथी भजनय् हालेगु याः नि । थथे लुयावःगु अप्वः थें म्ये बौद्ध व शाक्त देवदेवीपिनिगु भजन स्तुति म्ये जूगु दु । थुपिं विषयया म्ये बाहेक निपु प्यपु सिन्हाज्या म्ये व प्रशस्ति म्ये नं लूगु दु । प्रशस्ति म्ये जुजु श्री पृथ्वीपाल सेनयात कयाः चिनातःगु म्ये खः । कवि अमृतानन्द नेपालभाषाया इतिकथात्मक तथा वर्णनात्मक म्येया च्वमि नं खः । वय्‌कलं स्वयम्भू पुराण, करुणामयया उद्धारक गुण, ललितविस्तर आदीया बाखंयात कयाः इतिकथात्मक म्ये च्वयावंगु दुसा महाबुद्ध याहुने उद्धार थेंज्याःगु वर्णनात्मक म्ये नं च्वयावंगु दु ।

तानसेनया पाल्पा स्थित भिमसेन त्वालय् अबु हिराकाजी शाक्य व मां टीकामाया शाक्यया कोखय् न्हापांम्ह काय्मचा लालकाजी शाक्यया जन्म जुल । ने.सं. १०३८ पौषय् जन्म जूम्ह लालकाजी शाक्य ने.सं १०६२ माघय् गुरु ऊ. चन्द्रमणि महास्थविरया उपाध्यायात्वय् कुशिनगरय् प्रव्रजित जुसेंलि भिक्षु अमृतानन्द जुल । ने.सं. १०६३ पाखे वसपोल नेपाः बिज्यानाः येँया किन्द्वः बहालय् नेवाः भासं बाखं कनेगु यानाबिज्यात । तसकं प्रभावकारीढंगं बाखं कनेसःम्ह विलक्षण प्रतिभाया धनी वसपोल याकनं हे राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रय् नां जाल । वसपोलया सक्रियताय् ने.सं १०७३ सालय् नेपाःया न्हापांगु बौद्ध विद्यालयय आनन्दकुटी विद्यापीठ नीस्वनेगु ज्या जुलसा ने.सं १०९३ य् आनन्दकुटी विहार गुथि नीस्वनाः अनं आपालं सफू पिथनेगु ज्या जुल । थम्हं नं कविता, म्ये, निबन्ध, बौद्ध ग्रन्थ, कोश, अनुवाद आदिया ख्यलय् च्वसा न्ह्याकाबिज्याःम्ह वसपोल नेपालभाषा, नेपाली व अंग्रेजी स्वतां भासं ल्हाः न्ह्याःम्ह च्वमि खः । बुद्धधर्म प्रचारया निंतिं नेपालभाषा व नेपाली भाषं तःगू हे सफू च्वयाबिज्याम्ह भिक्षु अमृतानन्दं शुरु शुरुइ नेवाः भाषं हे च्वयेगु यानाबिज्याःगु खः । थथे वसपोलं नेवाः भाषं च्वयाबिज्याःगु छुं सफू थथे दु— त्रिरत्न वन्दना (ने.सं १०५८) गृही विनय (ने.स १०६३ ), आर्य सत्य (ने.स १०६४), धर्म व विनया (ने.सं. १०६९), धम्मपद (ने.सं. १०७०), बुद्ध जीवनी (ने.सं. १०७७ ), बुद्ध शासनया इतिहास भाग—१ (ने.सं. १०७६) आदि । भिक्षु अमृतानन्दं सफू च्वयेगु बाहेक ज्ञानमाला भजन भाग —१, २ (ने.सं १०६३) व भाग –३–ने.सं १०७७)या नं सम्पादन यानाबिज्याःगु दु । अथेहे वसपोलं चिनाबिज्याःगु ज्ञानमाला भजन सफुलिइ दुथ्याःगु तःपु हे म्ये स्वयम्भु ज्ञानमाला भजनय् हायेकेगु याः । तत्कालिन निरंकुश राणा शासकपिंसं नेवाः भाषं बुद्धया भजन हाःगु द्वपं बियाः स्वयम्भुइ ज्ञानमाला भजन हालीपिं भक्तजनपिंत ज्वनाः लां लां मयाक तारिखय् सःताः शासना ब्यूगुया विरुद्धय् भिक्षु अमृतानन्द — ‘जुजु झीगु नेपाःदेय्‌या धर्म चित्त जुयेमा, न्हियान्हिथं प्रजापिंत सुख बियेफयेमा’ धैगु म्ये चिनाबिज्याःगु दु । छखे शाशकपिंत तारिफ याये थें यानाः मेखेरं उमिगु अधर्मि ज्यायात ध्याचू नकातःगु थ्व श्लेष अलंकार प्रयोग यानातःगु म्यें वसपोल गुलि तीक्ष्ण बुद्धि तथा कुतनीतिज्ञ खः धैगुया परिचय ब्यूगु दु ।

लिपा बुद्धधर्म देय्‌न्यंक प्रचारप्रसार यायेगु तातुनाः वसपोलं श्रृंखलाबद्ध रुपं बुद्धकालीन सफू नेपाली भाषां च्वयाबिज्यात । नेपालय् बुद्ध शिक्षा ब्वनेत सफू मदयाच्वंगु इलय् थुपिं सफू तसकं लोकंह्वात । ने.सं. १०९४ सालंनिसें वसपोलं आनन्दकुटी विहार पाखें बौद्ध मासिक आनन्द भूमि पत्रिकाया सम्पादन यानाः नेपाःया न्हापांगु बौद्ध मासिक पत्रिका पिथनाबिज्यात ।

तत्कालिन जुजु त्रिभुवन वीरविक्रम शाहया सुस्वास्थ्यया कामना यानाः परित्राण पाठ यायेत राजदरवार थ्यंम्ह अमृतानन्द भन्ते न्हापांम्ह खः । अथेहे उगु इलय् एशिया, युरोपया विभिन्न देशय् जुइगु थीथी बौद्ध सम्मेलनय् नेपाः पाखें ब्वतिकयाः वसपोलं अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रय् नेपाःयात म्हसीकेगु ज्या नं यानाबिज्याःगु दु । अमृतानन्द भन्तें थःगु जीवनया अन्तिम इलय् (ने.सं १११० असार १६ गते) ‘नेपाःया संविधानय् नेपाःयात धर्म निरपेक्ष राज्य उल्लेख जुइ माःगु अति आवश्यक जू’ धयागु प्रभावशाली भाषण विशाल जनसमुहया दथुइ तिनिख्यःया खुल्लामञ्चय् बियाबिज्याःगु खः । थथे भाषण बियाः गुलिचां मदुवं ने.सं १११० गुंलाय् वसपोल दिवंगत जुयाबिज्यात ।

वसपोलया योगदानयात कदर यासे वसपोलयात थीथी संस्थां थीथी सम्मान तथा उपाधी देछाःगु दु । गथे— च्वसा पासां भाषाजवाः (ने.सं १०८३), श्रीलंकाया अमरापुर निकायपाखें नेपाल शासन सोभण श्रीधर्मरसित वंशालंकार (ने.सं १०७५), नेपाल सरकार पाखें गोरखा दक्षिणबाहु (ने.सं १०८८) बुद्धिष्ट एकेदेमि अफ सिलोनं साहित्य चक्रवर्ती (ने.सं १०८८), नालन्दा पालि महाविद्यालयं विद्यावारिधी (ने.सं १०९९), श्रीलंकां त्रिपिटक विशारद शासनधोजक (ने.सं ११०४)।

अबु विद्यारत्न बज्राचार्य व मां मोहनदेवी बज्राचार्यया कोखं ने.सं. १०८० इ येँया क्वाःबहालय् अमेश बज्राचार्य बूगु खः । मांभाय् अनुरागी भाजु बज्राचार्य साहित्यकार नापनापं छम्ह नेवाः अभियन्ता नं खः । एम बि.ए. तकया ब्वनेज्या सिधयेकाः ब्यंकेज्या यानाच्वनादीम्ह बज्राचार्यं नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् आपाः यानाः च्वखँ च्वयादी । मांभाय् नापनापं नेपालभाषा साहित्य थुपु यायेगु खःसा मचांनिसें नेवाः भाय्नाप स्वापु दुगु शिक्षा बिइमाः धयागु भावना दुम्ह वय्‌कः जगत सुन्दर ब्वनेकुथिया संस्थापक दुजः नं खः । इलय् ब्यलय् नेपालभाषाया थीथी साहित्यिक पत्रिकाय् च्वसु पिथनाः भाषा सेवा यानाझायाच्वंम्ह बज्राचार्य मनोरञ्जनात्मक लय्‌पौ मिजलाया सम्पादक नं खः । नेपाल भाषाया साहित्यिक पत्रिका संझ्याः साहित्य पाःलाःया संस्थापक दुजः जुयादीम्ह भाजु अमेश सहलह डाइजेष्ट पत्रिकाया संस्थापक दुजः नापं व्यवस्थापक नं खः ।