मय्जु अर्चना शाक्यया जन्म ने.सं. १०९९ सिल्लागा त्रयोदशी कुन्हु पाल्पाय् जूगु खः । वय्कःया मांया नां मायादेवी शाक्य व बाःया नां छत्रराज शाक्य खः । वय्कलं बिशेष यानाः नेपालभाषाय् बाखं, उपन्यास व ख्यालि च्वयादी । वय्कःया न्हापां पिदंगु बाखं व न्हिलाख्वाःम्ह मनू खः । थ्व बाखं ने.सं ११३२ य् बाखं दबू पत्रिकाय् पिदंगु खः । वय्कःया खस् नेपाली भाषाय् संस्कृति व बुद्धधर्म बिषयय् अपालं च्वसू पिदंगु दु । स्वनिगलं पिनेयाम्ह नेपालभाषा च्वमि नारी हस्ताक्षर मय्जु अर्चना शाक्यया प्रकाशित कृति– ख्वबि व लायलामा (उपन्यास, ने.सं. ११४१) खः ।
प्राध्यापन पेशा यानादीम्ह वय्कलं मुक्तिनाथ एफ एम, तानसेन पाल्पां नेपालभाषं बुखँ ब्वनेगु नं यानादी । मय्जु अर्चना शाक्य पासा खलः पाल्पाया छ्यान्जे व मिसा साहित्यकार मुना, येँया दुजः नं जुयादी । वय्कः करुणा बौद्ध संघ, भिक्षु शाक्यानन्द स्मुति गुथि, विपश्यना ध्यान समूह, पाल्पा सम्पदा समूह, सम्पदा प्रतिष्ठानय् आवद्ध जुयादी । लुम्बिनी वाङ्गमय प्रतिष्ठान, लुम्बिनी प्रदेश पाखें मय्जु अर्चना शाक्ययात लुम्बिनी नेपाल भाषा रत्न सम्मान २०८० सम्मान याःगु जुल । अथेहे नारी साहित्य तथा सांस्कृतिक प्रतिष्ठान, बौद्ध महिला आजिवन दायक समिति, पासा खलः पाल्पा पाखें नं वय्कः सम्मानित जुयादीगु दु ।
अर्हतनन्द भाजु धर्मरत्नं यमिं वि.सं २००० सालया राजनैतिक पर्वय् थः भद्रगोल जेलय् लाःबलय् च्वयादीगु महाकाव्य खः । लिपा थ्व महाकाव्य सफूया रुपय् छापे जुयाः नेपालभाषा परिषद पाखें ने.सं १०७३ य् पिदनसा लिपा थ्व हे सफूया निगूगु संस्करण ने.सं १०८१ इ परिषद् पाखें हे पिदन । अर्हतनन्द महाकाव्य कवि केशरी चित्तधर हृदयया सुगत सौरभ महाकाव्य पिदने धुंकाः पिदंगु नेपालभाषाया निगूगु महाकाव्य खः । च्वमि धर्मरत्नं थः मदुम्ह अबुजु भगवानरत्न उदाय्यात देछायाः च्वयादीगु थ्व महाकाव्य भगवान बुद्धया किजा नन्द राजकुमारया जीवनीयात कयाः च्वयातःगु महाकाव्य खः । १६ सर्गय् ब्वथलाः च्वयातःगु थ्व महाकाव्य नन्द राजकुमारया जीवन चरित्र ब्वयेगु तातुनाः महाकाव्यया शास्त्रीय नियम कथं रचना यानातःगु महाकाव्य खःसां धर्मरत्न यमिं थ्व महाकाव्यय् महाकाव्यया फुक्क शास्त्रीय नियमयात पालना धाःसा यानादीगु मदु । थ्व महाकाव्यय् भगवान बुद्धया चिरिमांया काय् अर्थात् जुजु शद्धोदनया चीधिकःम्ह महारानी गौत्तमी पाखें दुम्ह नन्द राजकुमारया जन्मं निसें वं अर्हत्व प्राप्त याःगु घटना तकया वर्णन दु । तर अथे खया नं प्रगतिशील बिचाःयाम्ह च्वमि धर्मरत्नं थ्व महाकाव्यय् नन्द राजकुमारया जीवनय् जूगु घटना व नन्द राजकुमारं याःगु ज्या अर्थात् वं अर्हत्व प्राप्त याःगु ज्याया जक चित्रण मयासे भगवान बुद्धया धर्म देशना, उपदेश ब्वयेकथं जातिपाति भेदभाव, बलि प्रथा, मूर्ति पुजा आदि विरुद्ध च्वमिं थःगु प्रगतिशील भावना नं थाय्थासय् स्वचाकेगु यानादीगु दु ।