आर. मानन्धरया नामं साहित्य च्वज्या यानादीम्ह भाजुया खास नां राजेन्द्र मानन्धर खः । वय्कः ने.सं. १०८६ कछलाथ्व ९ कुन्हु बौ बिष्णुबहादुर मानन्धर व मां सुनिरा मानन्धरया कोखं बूम्ह खः । ल्याय्म्हया बैंसं निसें हे वय्कलं कविता, म्ये, आदि यक्व हे पत्रपत्रिकाय् निरन्तर रुपं च्वयाः वैच्वनादीगु दु । वय्कः नेपालभाषा, नेपाली व अंग्रेजीया थीथी पत्रपत्रिकाय् स्तभ लेखनय् नं सक्रिय् जुयाच्वनादीगु दु । वय्कलं जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठयागु व्यक्तित्व व कृतित्वयात यक्व हे मेहनत व अध्ययन अनुसन्धान यानाः सीडी पिथनादीगु दु । छगू इलय् इनाप वाःपतिइ वय्कलं धकिं दुने धकिं पिने नांगु स्तम्भ अन्तर्गत निरन्तर समसामयिक च्वसु च्वयेगु यानादीगु खः ।
वय्कः शब्द संयोजन (पूर्णांक १२१, दुर्गालाल श्रेष्ठ विशेषांक)या पाहां सम्पादक, The Blossoms of sixty Four Sunsets नांगु दुर्गालाल श्रेष्ठया नेपालभाषा कविताया अंग्रेजी अनुवादय् ग्वाहालिमि व दुर्गालाल श्रेष्ठया कविता मुनाया (साझा प्रकाशन) सम्पादक नं खः । वय्कःया पिदने धुंकूगु सफू थुकथ दु— कुलांया थिया (काव्यिक निबन्ध), क्षितिजको स्पर्श (कुलांया थियाया खस भाषाय् भाय्हिलाः ), कविया बाखं कविया भासं (साहित्यकार दुर्गालाल श्रेष्ठया जीवनी ) । बहुमुखी व्यक्तित्व भाजु आर. मानन्धरया दर्शन साहित्य च्वयेगुलिइ तसकं हे मन क्वसाः । वय्कःया चिचीहाकःगु काव्यया दुने नं यक्व हे गहन दर्शन सुलाच्वंगु दइ । वय्कःया छपु छपु कवितां मनूया मन मस्तिष्कयात दुने थ्यंक प्रभाव लाकी ।
वय्कःया कुलांया थिया सफू नेपालभाषाय् काव्य व निबन्ध बिधा छथाय् ल्वाकज्याःगु न्हूगु बिधा जुयाव्यूगु दु ।
च्वमि आशाकाजी सेवक श्रेष्ठया जन्म वि.सं १९९१ फागु्न २० गते बौ कृष्णबहादुर वैद्य व मां हेकुमाया श्रेष्ठया कोखं भ्वँत (बनेपा)य् जूगु खः । वय्कःया न्हापांगु च्वसु कथं वि.सं. २०१२ य् जनचेतनाय् टुफि च्वखँ पिदंगु खः । पेशां शिक्षक जुयादीम्ह वय्कलं नेपालभाषा, खस नेपाली भाय् व अंग्रेजी यानाः तःगू सफू च्वयादीगु दु । वय्कः दीपा जनमत पुरस्कार, शिक्षा पुरस्कारपाखें सम्मानित जुयादीधुंकूगु दु ।
नेपालभाषाया साहित्यकार व नांजाःम्ह बौद्धविद्वान आशाराम शाक्यया जन्म ने.सं. १०४८ (वि.सं. १९८६ श्रावण २७ गते) यलया यम्पी विहारय् जूगु खः । वय्कःया अबु आशाकाजी ब्रमचर्य भिक्षु व मां न्हुछेमाया बुद्धाचार्य भिक्षु खः । आशाकाजीं थः काय्या नां आशाराम धकाः तल । आशारामं नं थः कायया नां अशारत्न धकाः तल । स्वंगू पुस्तातक आशा शब्द न्ह्यानाच्वंगु जुल । २००७ सालया प्रजातन्त्र लिपा आशारामं शाक्यवंशया वंश लिकयाः आशाराम शाक्य च्वयेगु यात ।
आशाराम शाक्य खुदँ दुबलय् वय्कःया मां मंत । झिदँ दयेकाः तिनि शिक्षा आरम्भ जुल । अथे जूसां प्रतिभाशाली व दृढनिश्चयी जूगुलिं अंग्रेजी साहित्यय् एम.ए. यानादिल । मचानिसें अंग्रेजी भाषाय् दखल दुगुलं बौद्धधर्मया विशेष अध्ययन यानाः वय्कः छम्ह बौद्धविद्वानकथं अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलय् तकं नां जाल ।
अथेहे रत्नध्वज जोशी व सत्यमोहन जोशीपिनिगु संगतय् लानाः आशाराम शाक्यं साहित्य च्वयेगु यात । वय्कःया कविता, बाखं, निबन्ध धर्मोदयय् प्रकाशित जुल । नेपालय् प्रजातन्त्र वयेवं च्वसापासा संस्था प्रेमबहादुर कंसाकारं नेपालय् स्थापना यानादिल । च्वसापासा स्थापना जुइवं नेपालभाषाय् च्वयेगु यानाच्वंपिं ल्याय्म्हतय्सं थन संस्थाय् च्वनाः मांभाय्या सेवा यायेगु यात । आशाराम शाक्यं च्वसापासाया मुखपत्र समाचार प्रधान पासा बाःछि पौया सम्पादक जुयाः ज्या यानादिल । नेपालभाषां विश्लेषणात्मक राजनैतिक समाचार थुबलेनिसें तिनि ब्वनेगु दत । आशाराम शाक्यया न्हापांगु कविता मानव जीवन (धर्मोदय, २/१४ ने.सं. १०६९) पिहांवःगु खः । वय्कःया पिदंगु सफूत : हिलाबुला (बाखं, ने.सं. १०७७), श्रद्धाया छफ्वः स्वां (भजन, ने.सं. १०९७), गौतम बुद्ध (वि.सं. २०१३), सम्पादन : पासा (पाक्षिक पत्रिका–), ने.सं. १०७२, पलेहः (बाखं) ने.सं. १०८७ ।
वय्कःया च्वयेगुली तसकं ल्हाः न्ह्याः । वय्कःया चिबाखं साहित्यिक दृष्टिकोणं स्तरयुक्त जू । वय्कःया कविता व बाखनय् मतिना, प्रकृति व कल्पनाया संयोजन दयाच्वनी । प्रा. मय्जु प्रेमशान्ति तुलाधरजुं, नेपालभाषा साहित्यया इतिहास सफुलिइ प्रा. आशाराम शाक्यया बारे थुकथं च्वयादी, आशाराम शाक्य मानवीय शास्वत भावना, प्रेमरतियात बाखंया विषयवस्तु कथं दयेकादीम्ह नेपालभाषाया छम्ह न्हापांम्ह बाखंच्वमि खः ।’ आशाराम शाक्यं साहित्य सम्बन्धी समालोचनात्मक च्वसुत नं यक्व च्वयादीगु दु ।
बौद्ध साहित्यया ख्यलय् नं भजन सम्बन्धी म्यें च्वयाः धर्मदर्शनयात संक्षिप्त व सरल कथं व्याख्या यानादीगु दु । अथेहे वय्कः नेपाःया दकलय् पुलांगु राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय स्तरय् मान्यता प्राप्त धर्मोदय सभाय् ई सं. १९५० निसें लगे जूम्ह खः । थ्व सभाय् सदस्य सचिव जुयाः ज्या यायां उपाध्यक्ष तकं जूगु खः । प्रा. आशाराम शाक्य अंग्रेजी भाषाविज्ञ, बौद्धविद्वान, नेपालभाषा साहित्यकार, सम्पादक नापं छम्ह समाजसेवी, प्राध्यापक व नेपाली कांग्रेसया राजनैतिक कार्यकर्ता नं खः ।
वय्कः थीथी पदकं विभुषित जुयादी ।
प्रवल गोरखा दक्षिण बाहु (प्यंगूगु) (अनाथपिंत सेवा याःगुलिं) ।
जानु पदक (ताःहाकः ई तक श्री ५ सरकारया प्राध्यापन सेवा यानादीगुलिं) ।
दीर्घ सेवा पदक (पाटन संयुक्त कलेजय् १५ दँ सिवय् अप्व सेवा यानादीगुलिं) ।
कदर पदक (स्पेनया जुजु हुसेन कार्लोसपाखें स्वर्ण पदक ।)
अभिनन्दन पत्र (बुद्ध धर्मया सेवा याःगु वापत २५४५ या बुद्ध जयन्ती समारोहय् स्व. श्री ५ वीरेन्द्र सरकारपाखें) ।
थथे थीथी पदक व सम्मानित जुयादीम्ह तसकं हनेबहम्ह व्यक्तित्व आशाराम शाक्य ने.सं ११२७ बछलाथ्व ८ (२४ अप्रिल २००७) मंगलवार कुन्हु मदुगु खः ।