नेपाःगालय्‌ दँय्‌दँसं पिहां वइगु थीथी ख्वाःपाःप्याखं मध्यय्‌ न्यतभुलु अजिमाया प्याखं नं छगू महत्वपूर्ण प्याखं खः । थ्व प्याखं दँय्‌दँसं पाहांचःह्रेया बहनी द्यःछें पिहां बिज्यानाः न्यतभुलु अजिमाया देगः न्ह्यःनेया दबुली वयाः चाप्याखं हुइकी । अथेहे कन्हय्‌कुन्हु सुथंनिसें हाकनं सनिलय्‌ तक प्याखं हुइकाः भक्तजनतय्‌गु पुजा फइ । अनंलि प्वःसः कयाः सनिलय्‌ न्यतअजिमाया लिक्क च्वंगु द्यःछेँय्‌ बिज्याकाः प्याखं क्वचायेकी । थुगु प्याखनय्‌ ज्यापु जातिया लिसें उराय्‌ जाति नं दुथ्याना च्वंगु दु । ज्यापु जातियात हाकुजः व उराय्‌ जातियात तुयूजः धायेगु याइ । थ्व प्याखनय्‌ न्यतअजिमा, कुमारी, बाराही, गणेश, महालक्ष्मी, नारायणी, इन्द्रायणी, रुद्रायणी, ब्रम्हायणी, सिंहिनी व ब्याघ्रिनी देवगणया पात्रत दुथ्याइ । दँय्‌दँसं प्याखं हुलीगु जात्राय्‌ देवगण सकलें ज्यापु जातिया मनूत जुइसा १२ दँया विशेष जात्राय्‌ उराय्‌ जातिया महाद्यः पात्रकथं दबुली वइ ।
किंवदन्तीकथं नेपाः देय्या रक्षा यायेत च्याम्ह अजिमाया पलिस्था यानातःगु धाइ । प्याखंया सारकथं उबलय्‌ घण्टासुर दैत्य अजिमाया परिवार नाश यायेगु तातुनाः पृथ्वीइ वयाः सुलाच्वनी । दैत्यतपाखें बचय्‌ जुइत अजिमापिं समेत सुलाच्वने माःगु ई वइ । दैत्यं छम्ह ब्यांचिया सुराकिं अजिमा सुलाच्वंगु थासय्‌ वंगु बखतय्‌ थः हे धलय्‌ दुनाः सी । घण्टासुर सीगु तमं चण्डासुर दैत्य अजिमापिं सकसितं स्याये धकाः वःगु इलय्‌ कुमारी खनेवं व हे नाप मतिना जुइ । चण्डासुर नापया मतिनां ब्यागलं तयेत व देय्या रक्षा यायेत मांम्ह अजिमां कुमारीयात सम्मोहन विद्यां पारंगत यानाबी । कुमारिं चण्डेश्वरीया रुप काइ । निम्हं जानाः दैत्यनाप ल्वाइ । ल्वायेगु झ्वलय्‌ न्यतभुलु अजिमां थःगु तरबार म्ह्याय्‌ चण्डेश्वरीयात बी । चण्डेश्वरिं दैत्यया वध याइ । थुकथं प्याखं क्वचाइ ।

न्यतभुलु अजिमाया झिंनिदँया जात्रा

न्यत अजिमाया प्याखं दँय्‌दँसं पाहांचःह्रेया बहनी द्यःछेँय्‌ पुजाया लिसें भ्वय्‌ नयेधुंकाः बाजंया लिसें भक्तजनया पुजा फफं न्यत दबुलिइ थ्यंकः वइ । चान्हय्‌ चच्छि प्याखं हुइकेधुंकाः कन्हय्‌कुन्हु हानं सुथंनिसें प्याखं हुइकाः सनिलय्‌ क्वचायेकी । थुकथं दच्छिइ छक्वः पिहां वइगु न्यतभुलु अजिमाया प्याखं विशेष प्याखंकथं झिंनिदँय्‌ छक्वः नं पिहां वयेमाःगु परम्परा दु । झिंनिदँय्‌ छक्वः पिहां वयेत न्हापां झिंनिदँया जात्रा सुरु जुल धकाः नाय्‌खिं च्वयेके कथं द्यःछेँय्‌ न्ह्यःने यःसिं थनी । अनं लिपा देसा चाःहुलेगु धकाः छन्हु साइत स्वयाः न्हि क्वःछी । व हे साइतकुन्हु क्वःने व थःनेया लँपुइ बाजागाजाया लिसें तःजिक देवगणपिं सकलें लँपुइ लँपुइ अले द्यःयाथाय्‌ न्ह्यःने द्यःल्हानाः प्याखं हुहुं कन्हय्‌कुन्हु सुथय्‌ न्यतपाःच्वया द्यःछेँय्‌ दुहां वनी । अले साविक कथं पाहांचःह्रेया बहनी न्यत दबुलिइ प्याखं हुलाः झिंनिदँया विशेष जात्रा न्ह्याइ । थुकथं न्यतभुलु अजिमाया झिंनिदँया विशेष जात्राय्‌ येँदेय्या लिसें देसंपिने मेमेगु थासय्‌ नं प्याखं हुलेमाःगु परम्परा दु । थथे प्याखं हुइकेगु थाय्‌ धयागु तलेजुया न्ह्यःने, येँया लाय्‌कू कुमारी छेँया न्ह्यःनेया दबुलिइ, किपूया लाय्‌कुलिइ, यल लाय्‌कू दबुलिइ, ख्वप लाय्‌कुलिइ, भ्वँतया दथु त्वालय्‌, वंघःया दुवातय्‌, हनुमानध्वाखाया कालभैरव न्ह्यःने दबुलिइ व ल्यूनेया दबुलिइ प्याखं हुइकीगु खः । झिंनिदँया जात्राय्‌ न्यतअजिमा, कुमारी, बाराही, गणेश, महालक्ष्मी, नारायणी, इन्द्रायणी, रुद्रायणी, ब्रम्हायणी, सिंहिनी व ब्याघ्रिनी देवगणया लिसें सुथ माजु, चण्डेश्वरी, महाद्यः, कुमार, चण्डासुर दैत्य, ध्वं व खिचा पात्रत दुथ्याइ ।

नेपालभाषाया न्हापांम्ह लोकगायककथं लोकरत्न तुलाधरयात हनातःगु दु । शास्त्रीय, लोक फुक्कं कथंया म्ये हालीम्ह स्यनीम्ह, थ्वय्‌कःया जन्मलिसें नेपालय्‌ डिस्क रेकर्ड दुहां वःगु खःसां वय्‌कःया सलय्‌ छपु हे म्ये डिस्क वा म्येचालय्‌ पिदंगु खने मदु । सन् १९५६ जून पाखे लण्डन युिनर्भसिटीपाखें संगीतया अन्वेषण यायेत झाःम्ह डा. बाकं वय्‌कःयात न्यय्‌पुं मल्याक म्ये हायेकाः भरे यानायंकूगु खः । उगु म्ये आः नं व्रिटिश लाइब्रेरी सुरक्षित यानातःगु दनि । अन वय्‌कःया सलय्‌ दुगु छुं छुं म्ये खः
– गुरु मण्डला (पूजा मन्त्र)
– हाय हाय बालख
– नु यो रानी
– स्वय्‌म्भुइ कार्तिकबलय्‌ व बाह्रमासे भजन म्ये
– नमो बुद्धाय (स्वय्‌म्भुइ सुथय्‌ हालीगु भजन)
– बुद्ध लुम्बिनी वंशया म्ये
– उति मञ्जुश्री
वि.सं ४७६ स स्वयम्भु ल्ह्वनेज्या लुमंके भजन
– अतासिकु– स्वयम्भु वनीबलय्‌ लँय्‌ हालीगु भजन

वःलाः सपना लानाः धिमे व धुँन्या सयेकः वःपिं मस्त । त्वाः खलःया कय्‌तापुजा याये धुंकूपिं काय्‌मस्त जुइ । मेगु समुहयात धिमे मस्यंतले थुपिं न्हूस्यमि जुइ ।

लँय् वनीबलय्, पाः गइबलय् तःक्वः लिसा कयाः थाये जीगु धिमय् बोलयात न्ह्याः धाइ ।

न्ह्यू बज्राचार्य नेवाः व खस संगीत ख्यलय्‌ तसकं लोकंह्वाःम्ह म्येहालामिलिसें लय्‌चिनामि खः । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं. १०८४ यंलाथ्वः नःमि, मंगलबारखुन्हु येँया ओमबहालय्‌ जूगु खः । थ्वय्‌कःया अबु परमानन्द बज्राचार्य व मां कृष्णदेबी बज्रचार्य खः ।
थ्वय्‌कः वि.सं. २०३१ सालपाखे माउथ आर्गनय्‌ थःगु प्रतिभा न्ह्यब्वयाः दबुली दंझाःम्ह खः । च्यागू तगिमय्‌ ब्वना च्वंबलय्‌ हे छपु राष्ट्रिय म्येय्‌ संगीत तयादीम्ह थ्वय्‌कः त्वाःबहालय्‌ जुयाच्वनीगु सांगीतिक ज्याझ्वः व संगीत सर्जकपिनिगु प्रभावं नं थुगु संगीत ख्यलय्‌ वयेत लँपु जुयाबिल । लिपा फर्पिङ स्कूलय्‌ ब्वनाच्वंबलय्‌ अनया छम्ह गुरुपाखें गितार थायेगु नं सयेकादिल । खय्‌त ला थ्वय्‌कलं आपालं स्वअध्ययनपाखें संगीत सयेकादीगु खः । अथे खःसां लिपा छम्ह विदेशी व सितारवादक तारावीर सिंयाके नं संगीतया ज्ञान कयादीगु खः । थ्वय्‌कःया लसय्‌ पिदंगु न्हापांगु नेवाः म्येचाः ‘छन्त लुमंका’ (ने.सं.११०७) खः । थ्व हे म्येचालं वय्‌कःयात नेवाः संगीत ख्यलय्‌ म्हसीका बिल । थुकी थ्वय्‌कलं हे च्वयादीगु न्यापु म्ये नं दुथ्याः । थ्व धुंकाः पिदंगु दुगार्लाल श्रेष्ठं च्वयादीगु मचा म्येमुना ‘चुलिचिया चचं’ (ने.सं. १११० व १११४) पिदनेधुंकाः नेवाःम्ये ख्यलय्‌ झं लोकंह्वात । थ्वय्‌कलं संगीत संयोजन यानादीगु, लसय्‌ हनादीगु म्येत दुथ्याःगु आपालं म्येचाःत दुसा याकः लसय्‌ पिदंगु म्येचाः खुचाःति दु । वय्‌कलं लसय्‌ हनादीगु मेमेगु म्येचाः मध्यय्‌ ‘मय्‌जुलानि झ्याः’ (ने.सं. १११९), ‘मतकलः’ (ने.सं.११२०), ‘जः मालाच्वंगु सः’ (ने.सं. ११२०) खः । थ्वय्‌कलं सुवर्ण शाक्यया पुलां म्ये हाकनं लसय्‌ हनाः पिथना दीगु निशा देसारया सलय्‌ ‘मछालेगु बानी गनं वल’ यूट्यूबय्‌ तकसं लोकंह्वानाच्वंगु दु ।
थ्वय्‌कलं दकलय्‌ न्हापां वि.सं. २०४१ सालपाले रेडियो नेपालय्‌ खस म्ये रेकर्ड यानादीगु खः । बलराज प्रधान व भावना थापाया सलय्‌ न्ह्यब्वःगु उगु म्ये ‘बचन देऊ मेरी माया’ खः । लिपा थ्वय्‌कलं मदिक्क संगीत ख्यलय्‌ न्हून्हूगु म्येत सिर्जना यानादिल । वय्‌कःया फुक्क धैं थें म्ये लोकंह्वाः । उकी मध्यय्‌ नं ‘फूलको आँखामा फूलै संसार’, ‘सयथरी बाजा एउटै ताल’, ‘शान्ति लुकाउँ कहाँ’ म्यें यानाः थ्वय्‌कःयात खस संगीत ख्यलय्‌ छम्ह स्यल्लाःम्ह संगीत सर्जककथं थनेत ताःलाःगु खः । वय्‌कलं नेवाः व खसलिसें मेमेगु भासं नं संगीत सिर्जना यानादीगु दु । म्ये संगीत हे थःगु आज्जुकथं न्ह्याका च्वनादीम्ह थ्वय्‌कलं डोरेमी संगीत पाठशाला चायेकाः मेपिन्त नं संगीत स्यनेगु ज्या यानावया च्वनादीगु दु ।
थ्वय्‌कःया नेवाः म्येचाः बाहेक खस, हिन्दि, तिब्बति आदि मेमेगु भासं पीगूति म्येचाःत पिदंगु दु । अथेहे झिगूति संकिपाय्‌ नं संगीत बियादी धुंकूम्ह थ्वय्‌कलं देय्या वरिष्ठनिसें न्हूपिन्त तकं म्ये हायेका दीगु दु । अथेहे थ्वय्‌कःया लसय्‌ न्यासलं मल्याक म्येत पिदने धुंकूगु दु । थ्वय्‌कलं नारायणगोपाल युवा संगीत पुरस्कार सन् २००१ लिसें झिगुलिं मल्याक मेमेगु सम्मान व सिरपाःत कयादी धूंकूगु दु । वय्‌कःया इहिपाः सुनिमालिसें जूगु खःसा म्ह्याय्‌ छम्ह व काय्‌ छम्ह दु ।

पं. धर्मानन्द बज्राचार्यया जन्म द्विजवर वंशया पं. भाजुवीरसिंह व कान्छि बज्राचार्यया चीधिम्ह काय्‌ जुयाः ने.सं. १०१७ सिल्लाथ्वः पारुकुन्हु ब्रम्हचक्र महाविहार, ओमबहालय्‌ जूगु खः । वय्‌कलं थःगु छेँय्‌ हे न्हय्‌दँ तक संस्कृत, प्राचीन लिपि, बौद्धग्रन्थ, पुराण, चचामे, चचानृत्य, ज्योतिष आयुर्वेदशास्त्र आदि अध्ययन यानाः परम्परागत चतुर्दशाभिषेक दीक्षा नं कयादिल । मुख्यगु योगदान चचामे व नृत्यया नापं बौद्ध परम्पराकथं दीक्षा बीगु, श्री हेवज्र नैरात्मादेवी पुलां गुह्यश्वरीदेवीया पुजा यानाः पुनःनिर्माण, वज्रयोगिनी फर्पिङ्गय्‌ अहोरात्री होम आदि यक्व पुजाआजा यानादिल ।
वि.सं. २००७ सालय्‌ किताबखानाय्‌ अधिकृत, वि.सं. २०११–२०१३ य्‌ गृहमन्त्रालय व पब्लिक सर्भिस कमिशन (लोकसेवा आयोग)य्‌ ज्या यानादिल । वि.सं. २०१३ सालं शुभराज्याभिषेक पदक व २०१४ सालं दीर्घसेवा पदक बियाः नं उदयपुर गढीया बडाहाकिम पदय्‌ मनोनित याःगु खः । वि .सं. २०३० सालं राजदरबारया धर्मसेवा समितिया दुजः जुयाः यक्व ज्या न्ह्याकादीगु खः ।
वि.सं. २०४५ सालं नीस्वंगु बज्राचार्य संरक्षण गुथिया संस्थापक उपाध्यक्ष जुयाबिज्यात । रत्नकीर्ति महाविहार संघ नीस्वनेगु ज्याय्‌ संस्थापकया नापं अध्यक्ष जुयाबिज्यात ।
वय्‌कःया मेगु च्वछायेबहःगु ज्या धयागु अन्तरजातीय इहिपाःपाखें दुपिं बज्राचार्य मस्त व मेमेगु बौद्ध कुलया जातिपिन्त प्रव्रज्या (बरे छुयेगु ज्या) नेपाःया बौद्धधर्म संघ नीस्वनाः संस्थापक उपाध्यक्षया जिम्मा कयाः न्ह्याकाबिज्यात । थ्व वि.सं. २०५२ सालं नीस्वनाः झ्वाःबहाःया ज्योतियाबहालय्‌ याःगु जुल । वय्‌कलं पञ्चदानया हलंज्वलं सफू नापं वज्रयान महायानया खुगू न्हय्‌गू सफू पिथनादीगु दु ।

पंचताल १८ मात्रा (४+४+४+२+४) यागु खः । दाफा भजनय् थीथी ग्वाराया दथुइ दथुइ पंचताल नं थायेमाःगु दु । सारांग रागया ईश्वरी व मंगल रागया थायेमाःगु दु । सारांग रागया ईश्वरी व मंगल रागया बालकुमारी निपु मुक्कं थ्व तालयागु अतिकं लोकंह्वाःगु ग्वारात खः । ईश्वरी ग्वाराय् योगनरेन्द्र मल्ल व बालकुमारी ग्वाराय् विजयानन्दया नां न्ह्यथना तःगु दु । थुपिं निपु ग्वारा यल मंगःत्वाःया दाफा भजनया मे सफुती व मेमेगु त्वाःत्वाःया दाफा भजनय् नं चले जू । दाफा बाहेक मेमेगु भजनय् पंचतालया मे हालेगु चलन मदु ।
पंचतालया ताल व मात्रा विभाजन थुकथं जुल
१ २ ३ ४ ।५ ६ ७ ८ । ९ १० ११ १२ ।१३ १४  ।१५ १६ १७ १८
तिं छु ।तिं छु ।तिं छु ।तिं  ।तिं छु

डमरु (दबदब) धुंकाःया पुलांगु बाजंकथं मृदङ्गयात कयातःगु दु । शास्त्रीयकथं छताजि नस्वाःगु चा ‘मृ’ या बाजं ‘दङ्ग’ यात मृदङ्ग धयातल । महाद्यवं ताण्डव प्याखं ल्हूबलय् रावणं नन्याइगु सलं मृदङ्ग थाःगु बाखं दु । स्वर्गया जुजु इन्द्रयात यःगु व अन अप्सरापिं प्याखं ल्हुइत थाइगु बाजंयात मृदङ्ग धयातःगु दु । अथे हे महाभारतया बाखनय् भिमसेनं किचक स्याःगु सुनानं मतायेक वृहन्नला जुयाच्वंम्ह अर्जुनं तःसलं मृदङ्ग थाःगु खँ नं दु  मृदङ्गया पुलांगु नां पुष्कर, मुरज, मर्दल खःसा थौंकन्हय् शास्त्रीय सङ्गीतय् थ्वयात पखावज धाइ । पखावजयात नेवाःतय्‌सं पखवाज धायेगु याः । पछिमा मृदङ्गया हे नेवाः स्वरुप खः । मू तालबाजंकथं पछिमा थानाः याइगु भजनयात यलय् मृदङ्ग भजन धाइ । याकःचां जक तालय् लाकाः न्ह्याःन्ह्याःगु बोल थायेज्यूगु पछिमा उप्वः थें बाँसुरी पुइबलय् तालबाजंकथं थाइगु खः । नेवाः परम्परागत सङ्गीत बाहेक यक्व आधुनिक, लोक व सिनेमाया मेय् नं पछिमाया छ्यलाबुला दु ।
छ्यंगुलिं भुनातःगु नेवाः बाजं मध्यय् तःग्वःगु पछिमा दथु भ्वरिखाःगु दुने फुस्लुंगु सिँया बाजं खः । पछिमा उप्वः थें बँय् प्यँचालय् दिकाः थाइ । पछिमाया दासु थुलि हे धयागु मदु । अथेसां थ्व बाजंया हाकः थ्यं मथ्यं ५०–६० सेमि व दथुइ ४०–५० सेमि ब्याया भ्वरि दइ । नासःपाखेया ह्वः (म्हुतु) चीचाः (१०–१५ सेमि ब्या) व मांकाःपाखे तःचाः (१५–२० सेमि) जुइ । तबलाया थें पछिमाया तं दुने थतक्वत यानाः सूर पाय्‌छि यायेजीकथं खुगः गट्टा बाय् लताइँ स्वचाका तइ । पछिमाया जवय् नासःपाखे खिं थें खौ इलातइसा खवय् मांकाःपाखे बाजं थायेन्ह्यः स्याःबजि, च्वकाबजि, प्वःचुं, छुचुं आदि न्हायाः तिके माः । थुकियात बाजं थातले प्याकातुं तयेमाःसा थाये म्वाःलकि सुच्चुक प्वला छ्वये माः । नासःपाखे जवगु सिकापतिं नं क्वय् तियाः मेगु स्वपतिं नं थायेगु ‘ता/चा’ बोल पछिमाया विशेष बोल खः ।

पछिमाया छत्वाः बोल
धांतिं रगधां । तिं रग धां तिं 
धांति धांतिं धां । तिंधां तिंधां तिं 
धांतिं दिता । ता खतिं ता(चा)
दिताखतिं धांदिता । खतिंधां दिताखतिं
धां

मृदङ्ग, पखबाजं, ताः, बभू व पँय्‌ताः

ने.सं. १०५६ चिल्लागाः नःमि, मंगलबारखुन्हु येँया मरु (अट्कोनारायण) त्वालय्‌ अबु बद्रिनारायण मानन्धर व मां लक्ष्मीकुमारी मानन्धरया कोखं तःधिम्ह म्ह्याय्‌कथं पद्मकुमारी मानन्धरया जन्म जूगु खः ।
थ्वय्‌कःया बौ नं संगीतया ज्ञाता जूगुलिं व छेँय्‌ नांजाःपिं संगीतज्ञत मुनाः जुइगु संगीत ज्याझ्वःया प्रभावं मचाइलंनिसें संगीतय्‌ नुगः क्वसाःगु खः । न्हापां उस्ताद बुद्धरत्नपाखें व लिपा थारु जातयाम्ह छम्ह गुरुपाखें वय्‌कलं शास्त्रीय संगीत सयेका दिल । वि.सं. २००५–०८ सालपाखे कान्छाबुद्ध बज्राचार्यया कुतलं छम्ह मिसाम्ह अष्टेलियन अन्वेषकं वय्‌कःया म्ये ‘स्वदेशबासि तताकेहेँ मय्‌जु, विद्या ब्वनादीमाल’ रेकर्ड यानाः देसय्‌ लिहां वंगु इलय्‌ हवाई दूर्घटनाय्‌ लानाः म्ये नं झौ जुल । वि.सं. २००९ सालपाखे येँया हनुमानध्वाखाय्‌ जूगु छात्रा संघया ज्याझ्वलय्‌ वय्‌कलं नातिकाजी श्रेष्ठजुं लसय्‌ हनादीगु ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्यजुं च्वयादीगु छपु म्ये ‘न्हिलाच्वंगु थुगु क्यबचा, वइन धकाः थें पासा’ हालादिल । थ्वयां लिपा कान्छाबुद्ध बज्राचार्यजुया लसय्‌ व महाप्रज्ञायाजुया छपु म्ये ‘झ्यालनं फय्‌ वयाः मतः जक सित यो मां’ नं हालादीगु खः ।
अतिकं यइपुगु सःया धनि थ्वय्‌कःया छेँया नां पद्मकुमारी मानन्धर खः । वि.सं. २००८ सालं रेडियो नेपालय्‌ ज्याझ्वः न्ह्याकीम्ह पद्मादेबी धकाः न्ह्यथंगुलिं वय्‌कःया नां पद्मादेबी जूवन । नेपालभाषाया न्हापांगु सामान्यज्ञान सफुती रेडियो नेपालय्‌ दकलय्‌ न्हापां नेवाःम्ये हाःम्ह मिसा धकाः पद्मादेबीया नां न्ह्यथना तःगु दु । वय्‌कलं रेडियो नेपालय्‌ छपु हे नेवाःम्ये हालादीगु मदु । तर वय्‌कः रेडियो नेपालय्‌ म्ये हालादीम्ह दकलय्‌ न्हापांम्ह नेवाःमिसा खः । वि.सं. २००९ सालय्‌ जूगु रेडियो नेपालया म्ये प्रतियोगिताय्‌ तारिणीप्रसाद कोइरालाया म्ये ‘यो नयनमा एकदिन गंगा बग्यो’ २० म्ह लय्‌चिनामिपिन्सं ब्यागलं ब्यागलं न्ह्यब्वःगु मध्यय्‌ रत्नदास प्रकाशया लसय्‌ वय्‌कलं हालादीगु म्ये न्हाप जूगु खः । अनंलि वय्‌कलं ३० पुं मल्याक खस म्येत हालादीगु दु । तर छपु नं रेकर्ड मखुसें प्रत्यक्षरुपं हालादीगु खः । लिपा शास्त्रीय संगीत शिक्षाया निंतिं छात्रवृत्ति कयाः वि.सं. २०११ सालपाखे भारतया लखनउ झाल । अले वय्‌कः आधुनिक म्येख्यलं रेडियो नेपालय्‌ तसकं लोकंह्वाःम्ह पद्मादेबीया नां बुलुया वन । शास्त्रीय संगीतय्‌ दुबिनाः भातखण्डे विद्यापीठं १८ सालय्‌ संगीत विशारद (एम.म्युज.) यानादिल । अनयाम्ह हे संगीतज्ञ गुरु पं. रंगराव कादम्बरीलिसे यःत्यः जुयाः वि.सं. २०१९ सालय्‌ हैदराबादय्‌ इहिपाः जुल । थनं लिपा वय्‌कः पद्म कादम्बरीया नामं म्हसीका जूवन । वय्‌कःया निम्ह काय्‌ व छम्ह म्ह्याय्‌ दु ।
भातःलिसें नेपाः लिथ्यने धुंकाः वय्‌कलं वि.सं. २०२० सालपाखे डिल्लीबजारया संगीत महाविद्यालयपाखें शास्त्रीय संगीत स्यनेज्या न्ह्याकादिल । लिपा नेपाल बाल संगठन, पद्मकन्या क्याम्पसय्‌ संगीत स्यँस्यं वि.सं. २०५० सालय्‌ अवकाश कयादीगु खः । थ्व हे झ्वलय्‌ ३३ सालपाखे वय्‌कलं भारतया प्रयाग संगीत समितिपाखें शास्त्रीय गायनय्‌ संगीत प्रविणय्‌ ल्यू लाकादिल । शास्त्रीय गायन व संगीतय्‌ थःत पोख्त यानादीम्ह थ्वय्‌कः इहिपाःन्ह्यः नेपाः वयेबलय्‌ नं शास्त्रीय संगीतया निंतिं जक रेडियो नेपाल वनेगु जुलसा सुनानं आधुनिक म्ये हायेकगु वा रेकर्ड यायेगु ज्या मजुल । वय्‌कलं अन न्हापां हालादीगु लोकंह्वाःगु गुलिखे म्येत तारादेविं हालाः उलि हे लोकंह्वाःगु दु । लिपा थःगु जीवनया अन्तिम इलय्‌ तकं कलानीधि इन्दिरा संगीत प्रतिष्ठानय्‌ आवद्ध जुयादीम्ह वय्‌कः स्वँय्‌ क्यान्सर जूगुया हुनिं ने.सं. ११३६ सिल्लागाः दुतिया, बुधबारखुन्हु सुथसिया १ ताःति इलय्‌ थ्व संसारं तापाना वन ।