मां रत्नकुमारी व अबु हिरारत्न बज्राचार्यया तःधिकःम्ह काय्या रुपय् ने.सं. १०५० कौलागाः दुतिया, बसुबारखुन्हु रत्नकीर्ति महाविहार, मखंबहालय् वय्कःया जन्म जूगु खः । सामान्य शिक्षा कयाः सरकारी जागिर नयाच्वंम्ह थ्वय्कःया मू लजगाः धयागु बज्रयानी परम्पराकथं जजमानि पुजाआजा हे जुल । थ्वय्कः ११ दँ दुबलय्निसें वज्रयानीया मूवंगु पुजा छत्रिसात्मक, सिन्दूरात्मक चक्रपुजा आदि सम्बन्धी द्यःपिं जुयाः चर्यानृत्य यानाः थःगु नृत्यकला ब्वयादीगु जुल । थ्वय्कः बज्रयानी परम्परागत दीक्षा व चर्यामेया नं गुरु खः । रत्नकीर्ति महाविहारया तुतःगुथि अन्तर्गतया क्वताखिं (पञ्चताल बाजा) बाजाया छम्ह गुरु नं खः । थ्वय्कःया नेतृत्वय् विहारय् गुंला लच्छियंकं व इलय् ब्यलय् तुतः (स्तोत्रपाठ)या ज्याय् नेतृत्व यानादी । वय्कःया सःया थें ज्याःगु मिथास झिंच्यागू विहारय् सुयां नं मदु धाइ ।
मणिसिंह महाविहार संरक्षण तथा सुधार समितिया ग्वसालय् चर्या गीत स्यनेगु ज्याय् प्रशिक्षक जुयाः प्रशिक्षित यानाबिज्यात । वय्कलं चर्यामे स्यनेज्याया निंतिं थीथी सम्मान व कदरपत्र कयादीगु दु । २०५१ सालय् महासम्बर चक्रपुजाय् सम्मानित जुयादिलसा वि.सं. २०५३ सालं बज्राचार्य संरक्षण गुथिपाखें चर्यागीत प्रशिक्षणया ज्या ताःलाका दीगुलिं वहःया चुल्या न्ह्याकाः सम्मानित यात । वि.सं. २०५६ सालय् मणिसिंह महाविहारय् जूगु चर्यागीत प्रशिक्षण पूवंकूगुलिं वहःया बेतालि, चुल्या, दोसल्ला लःल्हानाः हनेज्या जुल ।
कुम्हः प्याखं मोहनिबलय् येँय् लाय्कूया तलेजु माजु देगलं कुहां व थहां बिज्याइबलय् हुइकीगु द्यःप्याखं खः । थ्व प्याखं मुख्य यानाः कौलाथ्वः सप्तमि व दसमिकुन्हु येँ लाय्कूया त्रिशुल चुकया दबुलिइ हुइकी । दशमीकुन्हु बहनी तलेजुया आचाःजुपिनिगु पायाःलिसे कुम्हः नं नापं चाःहिले माः । कौलाथ्वः पुन्हिकुन्हु येँ असंया दबुलिइ कुम्हः प्याखं हुइकाः दबुलिं क्वफायेगु यानाः कुम्हः प्याखं क्वचाइ ।
मोहनिबलय् तलेजु माजुयात देगलं क्वत हयाः मूचुकया आगमय् बिज्याकेगु झ्वलय् सप्तमिकुन्हु व थहांबिज्याकीबलय् दसमिकुन्हु वसप्वल तलेजु माजुयात आकाश, पृथ्वी व पातालं वयेफुगु विघ्नपाखें बज्रयानया शक्तिं रक्षा यायेत थ्व प्याखं हुइकीगु खः ।
थुगु प्याखंया प्याखंम्वः कुम्हःयात रत्नकेतु बोधिसत्व व दैत्ययात चन्द्रकेतु बोधिसत्वकथं काइ । कुम्हलं धुनष वाण ज्वनाः प्याखं हुलेगु झ्वलय् तलेजु माजुयात सर्गतं वयेफुगु भयपाखें रक्षा याना बिज्याइ धयागु मान्यता दु । अथेहे दैत्यं खड्ग ज्वनाः प्याखं हुलेगु झ्वलय् पृथ्वी व पातालं वयेफुगु भयपाखें रक्षा याना बिज्याइ धयागु मान्यता दु ।
क्वताः, पँय्ताः व ताःया धून व म्ये हालाः हुइकीगु कुम्हः प्याखनय् कुम्हः व दैत्य निम्ह प्याखंम्वः दइ । कुम्हः जुइम्ह मिजंमचा असंया तुलाधर बाय् जनबहाःया कंसकारपाखें ल्यइसा दैत्य ॐ बहाःया शाक्य मिजंमचा जुइ । थ्व प्याखनय् क्वताः व ताःया तालय् प्यम्हसिनं पँय्ताः पुइमाः, म्ये नं हालेमाः । कुम्हः प्याखं स्यनेगु, म्ये हालेगु व ताः थायेगु भाला येँ तःछेबहाःया बज्राचार्यपिनिगु खःसा क्वताः थायेगु व पँय्ताः पुइगु भाला तुलाधरपिनिगु खः । प्याखंया पुजाआजा नं अनया हर्ष खलःया बज्राचार्यपिन्सं याइगु खः ।
दँय्दसं हुइकेमाःगु थ्व प्याखं थीथी हुनिं २५ दँ न्ह्यःनिसें दिनाच्वंगु दु ।
अस्तरा १० मात्राया जुइ । निगू मात्राया न्यागू विभाग दइ । ताः थायेबलय् १ मात्राय् तिं ३ मात्राय् छु ५ मात्राय् तिं ७ मात्राय् तिं ९ मात्राय् छु जुइ । चो व पलेमां स्वातकि अस्तरा ताल जुइ । दाफा संगीतया थीथी ग्वारा, चालिइ जक अस्तरा ताल दुथ्याना च्वंगु खनेदु ।
मात्रा / विभाग :
१ २ । ३ ४ । ५ ६ । ७ ८ । ९ १०
तिं छु तिं तिं छु