म्ये, बाजं व प्याखं

कृष्णमान डंगोल

कृष्णमान डंगोल नेपाःया संगीतलिसें नाट्यख्यःया छम्ह स्यल्लाःम्ह सर्जक खः । थ्वय्‌कःया जन्म यलया बरेगामय्‌ ने.सं.१०४५ स जूगु खः । थ्वय्‌कः गोपाल डंगोल व लक्ष्मीदेबी डंगोलया याकःकाय्‌ खः । थ्वय्‌कःया इहिपाः हिरादेबीनापं जूगु खःसा थ्वय्‌कःपिनि काय्‌ निम्ह व म्ह्याय्‌ छम्ह दु ।
यलया बारेगामय्‌ बूम्ह जूसां लिपा थ्वय्‌कः मचाबलय्‌ हे सकल छेँजः नक्सालय्‌ च्वंवंगुलिं अन हे ब्वलन । न्हय्‌दँ च्यादँया मचा इलंनिसें अबुया ल्यू ल्यू भजनकीर्तनय्‌ जुयाः व दबू प्याखंया प्रभावं संगीतपाखे थ्वय्‌कः धेचुल । गुरु लक्ष्मीनारायणपाखें शास्त्रीय संगीत सयेकाः आधुनिक व शास्त्रीय संगीतय्‌ पारंगत जुयादिल। रेडियो नेपालय्‌ म्ये हालेगु हे झ्वलय्‌ वि.सं २०१६ सालय्‌ कलकत्ताय्‌ वना निपु खसम्ये रेकर्ड यानादिल । अले ‘हे साइली हेरन कोइली डाक्दछे वनभित्र लुक्दै’ म्ये तसकं लोकंह्वात । थ्वय्‌कलं दबू प्याखनय्‌ नं संगीत तयादीगु दु ।
रेडियो नेपालय्‌ झायेधुंकाः मेमेगु म्येलिसें नेवाःम्येत रेकर्ड यायेगु नं ज्या यानादिल । वालय्‌ छकः वइगु फूलबारी कार्यक्रमया निंतिं नेवाःम्ये तयार यायेत आपालं म्येहालामिपिन्त थ्वय्‌कलं ह्वःताः बियादिल । नेवाःम्ये ख्यलय्‌ थ्वय्‌कः व म्येच्वमि विष्णु जल्मिलिसेंं सांगीतिक स्वापू व म्येचाः ‘लाय्‌लामा’या हुनिं गुबलें हुइ मफैगु नां जुयाब्यूगु दु । ने.सं. ११०६ स पिदंगु थ्वय्‌कःपिनिगु म्येचाः ‘लाय्‌लामा’ उगु बखत तसकं चूगु म्येचाः खः । नेवाःपहःया संगीत अले नेवाःतय्‌ ल्हानाभाय्या खँग्वःत दूगु थ्वय्‌कःपिनिगु म्येत तसकं हे लोकंह्वाः । थ्वय्‌कलं नेवाः व खसभासय्‌ यानाः लोक, आधुनिक भजनत व मेमगु विधाय्‌ थ्यं मथ्यं झिंछसःपु म्ये सिर्जना यानादीगु दु । म्येचालय्‌ पिदंगु व पिमदंगु नापं यायेबलय्‌ नेवाःम्ये सत्यासिबें अप्वः दइ । वय्‌कःया ‘लाय्‌लामा’ ६ ब्वतक, ‘ग्वय्‌स्वांमाः’ ३ ब्वतक, ‘वामिया दबू’, ‘बुद्ध भजनमाला’, ‘लिसवाः’ (पासा पुचः अमेरिका), ‘दँ दँ सकलें दँ’, ‘मांया माया’ म्येचाः पिदंगुया लिसें मेमेगु म्येचालय्‌ नं म्ये पिदनाच्वंगु दु ।
आपालं सिरपाः, सम्मान व पदवीलिसें भक्ति शिरोमणि उपाधिं छाय्‌पिया तःम्ह थ्वय्‌कलं प्याखं, संकिपाय्‌ नं संगीत तयादीगु दु । न्हापा थ्वय्‌कलं दबू प्याखनय्‌ मिजं जक मखु मिसा जुयाः नं म्हितादीगु दु । थ्वय्‌कलं शाही जंगी अड्डापाखें शाही सेनाया संगीत निर्देशक जुयाः सेनाया निंतिं संगीत ख्यलय्‌ तःधंगु गुण यानादीगु दु । नेवाः व खस संगीत ख्यलय्‌ थःगु योगदानया हुनिं सदां लुमना च्वनीम्ह थ्वय्‌कः ने.सं. ११२५ गुंलाथ्वः पारु, सनिबारखुन्हु मदुगु खः ।