म्ये, बाजं व प्याखं

क्वचाःखिं

थ्वँ थुइगु क्वंचा बांलूगु छप्वाः जक म्हुतु दुगु खउ दुगु नेवाः बाजं खः— क्वंचाखिं । ख्वपय् थ्व बाजंयात क्वंखिं धाइ । क्वंचा बांलूसां थ्व बाजं क्वंचा थें तग्वः जुइ मखु । थ्यं मथ्यं २५–३० सेमि जक हाकःगु थ्व बाजंया तःलय् ६–७ सेमिया फय्‌प्वाः दइ । थ्व बाजंया म्हुतुइ दापाखिंया नासः थें छ्यंगूया दथुइ खौ इला तइ । ब्वहलय् यखानाः छपा ल्हाःतं जक थाइगु दथु फुस्लुंगु थ्व बाजंयात दापाखिंयागु चीग्वःगु व ज्वनाजुइ अःपुगु स्वरुपकथं काये छिं । खिंया निपा ल्हाःया बोल क्वंचाखिँनय् छपा ल्हातं जक थाइ । भौमचा लँ स्वःवनेगु, जात्रापर्व आदि लँय् जुइबलय् जक ज्वःलाक निम्हेस्यां निगः क्वंचाखिं थाइ । दापाखिंया थें थ्व बाजंया गुहालि बाजं नं ताः व बभू खः ।
क्वंचाखिं येँ, यल, ख्वप स्वंगुलिं मू नेवाः लागाय् दुसां येँय् क्वंचाखिंलिसे बय् पुइगु बिस्कं चलन दु । यलय् व ख्वपय् थ्व बाजं अनया नौबाजाया पुचलय् जक थाइ, मुक्कं क्वंचाखिं जक थाइ मखु । बय् पुयाः क्वंचाखिं थानावलकि लँय् दुपिं खिचात उप्वः थें ख्वयाहये यःगुलिं क्वंचाखिंयात खिचाख्वःखिं नं नां बियातःगु दु ।