म्ये, बाजं व प्याखं

रत्नमान श्रेष्ठ

रत्नमान श्रेष्ठ नेवाः व खस भाय्‌या म्ये च्वयेगु, हालेगुलिसें लसय्‌ हनेगुली छम्ह स्यलाःम्ह संगीत सर्जक खः । थ्वय्‌कःया जन्म येँया पशुपति पाःचा (देवपटन) त्वालय्‌ ने.सं. १०५५ बछलापाखे जूगु खः । थ्वय्‌कः अबु उस्ताद साहिँला व मां बेलायतीदेबी श्रेष्ठया याकः काय्‌ खः ।
थ्वय्‌कः न्यादँ दुबलय्‌निसें संगीतय्‌ नुगः क्वसाःम्ह जुयाः थुबलय्‌ हे साधना न्ह्याकादीगु खः । उकिसनं थः अबु उस्ताद साहिँलापाखें संगीतया ज्ञान व हःपालं संगीत सयेकेत थाकु मजुल । थीथी थासय्‌ जुइगु भजनय्‌ वनाः हालेगुलिं नं वय्‌कःया साधनायात बः जूवन । मचा इलय्‌ भजन दबुली थीथी म्ये हालाजूम्ह जुयाः लिपा थ्वय्‌कःयात धार्मिक संगीतं हे सालाकाल । थ्वय्‌कः शास्त्रीय संगीतया ज्ञाता नं खःसा नारायणगोपालया अबु आशागोपाल गुरुवाचार्यपाखें सितार वादन सयेकादीगु खः । अथेहे वाद्यशिरोमणि गणेशलाल श्रेष्ठपाखें नं संगीतया ज्ञान कयादीगु दु । उकिं वय्‌कःयात आधुनिक, लोक व मेमेगु सिबें भजन हालेगु हे दकलय्‌ यः 
वि.सं. २०११ सालय्‌ रेडियो नेपालय्‌ स्वर परीक्षा ताःलाकाः नं म्ये हालेगु ह्वःताः उलि चूमलाःगुलिं छन्हु भारतया नैनितालय्‌ वनाः अल इण्डिया रेडियोय्‌ ज्या यानादिल । अन च्वनाः वय्‌कलं अनूप जलौटाया अबु पुरुषोत्तमदास जलौटापाखें नं संगीतया ज्ञान कयादिल । अन भिंmन्यादँति च्वनाः वि.सं.२०२६ सालपाखे लिहां झायाः हानं रेडियोय्‌ म्ये हालेगु ज्या न्ह्याकादिल ।
थीथी विधाय्‌ यानाः थ्वय्‌कलं निसःत्या मल्याकं म्ये हाला दीधुंकूगु दु । थ्वय्‌कःया लोकंह्वाःगु म्येत मध्यय्‌ ‘पानी पर्या घाम लाग्यो रमाईलो’ छपु म्ये नं खः । भजनय्‌ ला आपालं हे दु । अथेहे थ्वय्‌कलं नेवाः संगीत ख्यलय्‌ नं लोक, आधुनिक स्वयां दकलय्‌ अप्वः भजन व ज्ञानमाला भजन म्येत आपालं हाला तयादीगु दु । थ्वय्‌कलं हालादीगु लोकंह्वाःगु नेवाःम्येत मध्यय्‌ ‘प्राण दत्तले च्वनी झी धर्तिइ प्राण मदयेवं चा जुयाःवनी’ (च्वमि प्रेममान चित्रकार, लय्‌ व हालामि रत्नमान श्रेष्ठ) व ‘आः हे वये ला हन्चा वये ला लगन ठेगान दयेकि रे’ खः । थ्वय्‌कलं नेवाः म्ये ख्यलय्‌ नं थःम्हं हे लसय्‌ हनाः थःलिसें मेमेपिन्त हायेकादीगु दु । वय्‌कःया छुं म्येत थुकथं दु– ‘बागःमिखां स्वये मते यः मैं जिगु म्हं चिंचिंवये यः’ (पुचःम्ये, च्वमि जगमोहन वामि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘हरे दैब नारायण’ (पुचःम्ये, च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘जितः छकः धैब्यु मय्‌जु गन वनेत्यना’ (पुचःम्ये, च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘सितिं ला छ्वये मते मय्‌जु जायावःगु जोबन छंगु’ (सः स्वर्ग नेवाः व भावना चित्रकार, च्वमि प्रेममान पुं, लय्‌ रत्नमान श्रेष्ठ), ‘नेपाःमिपिन्त भिंतुना धा धां’ (पुचः म्ये, च्वमि प्रेममान पुं, लय्‌ रत्नमान श्रेष्ठ) । थ्वय्‌कलं ने.सं. ११०४ स पिदंगु ‘झीगु सः’ म्येचालय्‌ न्हय्‌पु व ने.सं. ११०५ स पिदंगु ‘मांभाय्‌ म्ये पुचः’ म्येचालय्‌ छपु म्येय्‌ लसय्‌ हनादीगु दु । अथे हे ने.सं. १११० स पिदंगु लाय्‌लामा व ने.सं. १११३ स पिदंगु वामिया दबूस नं वय्‌कःया म्ये दुथ्यना च्वंगु दु ।
पशुपतिं वि.सं. २०१३ पाखे किलागलय्‌ च्वंझाःम्ह थ्वय्‌कः संगीत सेवा यायां वि.सं. २०४८ पाखे हर्ट एटेक्ड जुइधुंकाः संगीतपाखें तापाना दिल । लिपा लजगाःकथं पसः तयाः जीवन न्ह्याका च्वनादीम्ह थ्वय्‌कःयात नारायणगोपाल स्मृति सम्मान २०७७ लिसें आपालं मानसम्मानं छाय्‌पीधुंकूगु दु । थ्वय्‌कःया निम्ह काय्‌पिं दु ।