सुनिता राजभण्डारी जुनु कलाकारिता ख्यलय् मे, संगीत, संकिपा, नाटक व म्यूजिक भिडियो ख्यलय् अभिनय, हुलाप्याखंया नापनापं निर्देशनय् ज्या याना वयाच्वंम्ह खः । नेपालभाषा शिक्षण व प्याखंकःमिया रुपय् ज्या यानाच्वंम्ह सुनिताया जन्म येँया वँतु त्वालय् जूगु खः । ने.सं. १०९७ गुंलाथ्वः एकादसि, बसुबारखुन्हु अबु अर्जुन राजभण्डारी वा मां सुर्जेमाया राजभण्डारीया कोखं जन्म जूम्ह खः । ने.सं. ११०८ दँय् ‘मखमलि चोलो चाहिंदैन’ बोलया मेय् दबुलिइ हुलाप्याखं क्यनाः कलाकारिता ख्यलय् दकलय् न्हापांगु पलाः न्ह्याकादीम्ह खः ।
वय्कः ने.सं. १११४ दँय् ‘राजमति’ संकिपाय् बःचाधंगु भूमिकाय् अभिनय यानाः संकिपापाखे पलाः न्ह्याकादीगु खः । ने.सं. ११२८ दँय् ‘भिन्तुना’ संकिपाय् हुलाप्याखं स्यनामि अले संकिपाया सह–निर्देशक व छम्ह निर्माता जुयाः ज्या यानादीगु खः । आपालं आपाः नाटक, प्याखं, संकिपाय् अभिनय, निर्देशन व हुलाप्याखं स्यनामि जुइधुंकुम्ह सुनिता जुनुया ‘म्ह्याय्या जातः’, ‘तारागण मध्य शशी थें’, ‘ब्वये मफुम्ह प्रेत’, ‘पोष्टमार्टम’ व ‘यमलोक’ लिसेंया नाटक, ख्यालः अले चचा प्याखं हुलेधुंकूम्ह खः । ‘न्हाय्कं’, ‘तारेमाम’, ‘पटाचारा’, ‘धाःसा पत्याः मजू’, ‘माया’ संकिपाया नापनापं ‘हाःसः मदुगुु सः ’ शर्टफिल्म नं म्हितुगु दु । निर्देशनया झ्वलय् ‘तारागणया मध्य शशी थें’ (मेप्याखं), शताब्दि पुरुष सत्यमोहन जोशिं च्वयादीगु नाटक ‘बैद्यबाः’ लिसेंया निर्देशन यानादीगु दुसा वय्कः ‘धौबजि’, ‘बाज्याया ग्वाय्’, ‘माया’ लिसेंया संकिपा व ‘हाःसः मदुगु सः’, ‘ग्वाय्पिया सुकुध्यां’, ‘ट्वेल्भ डेज’ लिसेंया चिहाःसंकिपाया निर्देशक खः । ‘माया’, ‘पटाचारा’, ‘भिन्तुना’, ‘हाःसः मदुगु सः’ वय्कयाः चर्चित कृति खः । नेवाः अर्गनाइजेशन अफ अमेरिका भर्जिनियाया जीवंकाछि दुजः, एक्का नेपालया काउन्सिलर व वल्र्ड नेवाः अर्गनाइजेशनया नं दुजः खः । फागु पुन्हिया होलि म्यूजिक भिडियोया निंतिं नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्ड २०१९ स सर्वोत्कृष्ट भिडियो अवार्ड व पेजथ्री अवार्डय् सर्वोत्कृष्ट निर्देशकया अवार्ड, नेपालभाषा टाइम्स चिहाःसंकिपा कासा ११३८ य् ‘हाःसः मदुगु सः’पाखें न्हाप सिरपाः, पेजथ्री अवार्ड ११३७ य् सर्वोत्कृष्ट हुलाप्याखं स्यनामि सिरपाः, सम्माननीय राष्ट्रपति विद्या भण्डारीपाखें नेपाल विद्याभूषण “ख” पदक लगायतया आपालं सिरपाः सम्मान वय्कलं कयादी धुंकूगु दु ।
सुनिता श्रेष्ठ कलाकारित ख्यलय् अभिनयया माध्यमं पलाः न्ह्याकाच्वंम्ह खः । यलया तंगः त्वालय् जन्मजूम्ह वय्कःया मांया नां सीता श्रेष्ठ खः । वय्कलं बाणिज्य शाश्त्रय् बिबिए यानादीगु दु । ने.सं. ११२४ पाखे टिभि सिरियल ‘समय्बजि’इ म्हिताः थ्व ख्यलय् पलाः न्ह्याकूम्ह खः । समय्बजि , ख्वताबजि लिसेंया सिरियल या नापनापं आपालं नेवाः संकिपाय् म्हितूम्ह खःसा ‘वाया दुने जाकि दु’, ‘जिगु मिखाया न्ह्यःने’, गज्याः गज्याःपिं मनूत दै थन’ लिसेंया आपालं खस नेपाली भाय्या संकिपा नं म्हिताच्वंम्ह खः । वय्कः नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्ड २०२२ लिसें आपालं सिरपाः व सम्मान पाखें सम्मानित जुयादीगु दु ।
नेपाःया छम्ह नांजाःम्ह कलाकार सुभद्रा अधिकारीया जन्म ने.सं. १०६७ गुंलागाः पन्चमि, सुक्रबारखुन्हु असनय् जूगु खः । वय्कःया अबु डिट्ठा बलराम चौरसिया व मां नूरादेवी खः । सुभद्राया इहिपाः कलाकार कृष्ण प्रसाद अधिकारीलिसे जूगु खः । मचाबलय् थः पाजुपिन्थाय् छेँय् ब्वलंम्ह सुभद्रा येँ, वंघःया आजुद्यः (आकाश भैरब) देगलय् न्ंिहन्ंिह जुइगु भजनय् थः पाजुपिंलिसे वनीगु खः । मां नूरादेवी नं भक्ति संगीतय् नुगः क्वसाःम्ह खः । परिवारय् कलाप्रतिया अनुराग दुगुलिं सुभद्रा अधिकारी न्यादँया बैंसय् हे रङ्गमञ्चया दबुलिइ नृत्य कला न्ह्यब्वयेत ताःलात । वय्कलं वि.सं. २०३१ सालय् ‘मनको बाँध’ संकिपाय् अभिनय यानादीगु व अनंलिपा ‘भाउजु’, ‘चिनो’, ‘मायाप्रिती’, ‘कन्यादान’, ‘बसन्ती’, ‘आमा’, ‘मसान’, ‘आमाको माया’, ‘शासन’, ‘विरासत’, ‘बाटोमुनिको फूल’, ‘मुना मदन’ लिसेंया खस नेपाली संकिपाय् म्हितादिल । नेवाः संकिपा ‘राजमति’ व बुद्धकालिन बाखनय् आधारित ‘चाण्डालिका’ वय्कलं म्हितादीगु नेवाः संकिपा खः ।
वय्कलं मचाबलय् हे बद्रि उस्तादपाखें हुलाप्याखंया सयेकादीगु खः । लिपा नाट्य सम्राट बालकृष्ण समपाखें अभिनय, सप्तमुनि बज्राचार्यपाखें चर्या नृत्य, भारतया नांजाःपिं स्यनामि कृष्णबहादुर टण्डन व मिली हल्डरपाखें कत्थक मनिपुरी लिसेंया नृत्यकला सयेका दिल । वय्कलं वि सं २०११ सालय् भारतया बिरलापुरय् जूगु बाल कार्यक्रमय् सिरपा त्याकादीगु खःसा वय्कःयात शाही सैनिक पदक, सार्क पदक, शिक्षा पदक, सर्वनाम पुरस्कार, बालकृष्ण सम पुरस्कार, नवीन कला पुरस्कार, संकिपा सम्बन्धी थीथी महोत्सवय् सिरपाःया लिसें राष्ट्रपति रामवरण यादवपाखें ‘लाइफ टाइम अचिभमेण्ट अवार्ड’या सम्मान व पदकपाखें सम्मानित यायेधुंकूगु दु । सुभद्रा अधिकारीया देहावसान ने.सं. ११३९ गुंलागाः दुतिया, सनिबारखुन्हु जुल ।
ललितपुर महानगर पालिका, वडा ल्याः ९, खपिन्छेँ त्वाःया सुरज ब्यञ्जनकार म्येहालामि, लय्चिनामि, च्वमि नापं मुक्तक साहित्य व अभिनय ख्यलय् नं प्रतिभा ब्वयाच्वंम्ह व्यक्ति खः । वय्कः ने.सं. १०९४ यंलागाः तृतिया, सुक्रबारखुन्हु खुन्हु अबु सुरेन्द्र ब्यञ्जनकार व मां विष्णु ब्यञ्जनकारया कोखं जन्म जूम्ह खः ।
ने.सं. ११२२ य् वय्कःया याकः संगीतय् नेपालभाषाया म्येमुना ‘सुलाकासा’ पिदंगु खः । अथेहे वय्कःया याकः संगीतय् हे ने.सं. ११३५ य् ‘लिथ्वःगु मतिना’ पिदन । अथे हे सुरज ब्यञ्जकारया मुक्तक मुना ने.सं. ११२७ य् ‘सब्बुचा’ नामं पिदन । थुकिया निगूगु ब्वकथं ने.संं ११४३ स ‘सब्बुचा – २’ नं पिदंगु दु ।
कलाकारकथं वय्कलं नेपालभाषाया संकिपा ‘बहिदार बाबुु’, ‘आस्कुुति’, ‘अपीच्य’, ‘स्वय्नगु’, ‘मतिनाया कलि’इ मू भूमिकाय् म्हितादीगु दुसा ‘हिसिमदु’, ‘बकंफुस्लु’, ‘कृषा गौतमी’, ‘जामनः गुभाजु’, ‘च्वापुफय्’ संकिपाय् नं वय्कलं म्हितादीगु दु ।
वय्कलं म्हितादीगु चीहाः संकिपा ‘नयेगुु छुु’, ‘ह्याउँगुु हि’, ‘साःगः’, ‘सहिद’, ‘लक डाउन’, ‘मिसा व तिसाः’ खःसा ‘माया रे रतन’, ‘गुलि स्वय् खालिगु सलिंचा’ ‘झन जक माया क्यना’ ‘द्यःयात सिन्हाय् स्वां’ लिसेंया २५ पुति नेपालभाषाया म्यूजिक भिडियोय् नं अभिनय यानादीगु दु ।
झीगु नासः दबूया ग्वसालय् ललितपुर ब्यापि ख्यालः प्रतियोगिता – ११२० या संयोजक, ज्यापु समाज, यल महोत्सव –२०६५ या सह–संयोजक व वरिष्ठ कलाकार रत्न बेहोशी बज्राचार्य सम्मान साँझ – २०७३ या संयोजक जुयाः नं ज्या यानादीम्ह ब्यञ्जनकारं २०५२ सालय् अमृत साइन्स क्याम्पसया निभाः साहित्य पालाया ग्वसालय् जूगु निक्वःगु निभाः म्ये धेंधेंबल्लाः कासाय् वय्कलं हे च्वयादीगु व लसय् चिनादीगु ‘सुलाकासा म्हितेगु पहलं’ म्ये हालाः ‘ल्यू सिरपाः’नापं ‘दकलय् बांलागु सः’या सिरपाः त्याकादीगु खः । वि.सं. २०५३ सालय् पिपल्स क्याम्पसया नाय्खिं साहित्य पालाया ग्वसालय् जूगु अन्तर क्याम्पस हुलाप्याखं धेंधेंंबल्लाः कासाय् ‘दकलय् बांलाःम्ह प्याखं हुलामि’या सिरपाः नं त्याकादीगु दु । २०५४ सालय् हे शंकरदेव क्याम्पसया चकना साहित्य पालाया ग्वसालय् जूगु अन्तर क्याम्पस ख्यालः कासाय् ‘अनशन मन्त्रालय’ ख्यालःपाखें ‘उत्कृष्ट कलाकार’या सिरपाः त्याकादीगु खः । अथेहे २०५८ सालय् नेपालभाषा मंकाः खलःया ग्वसालय् जूगु ‘स्वनिगःब्यापि म्ये धेंधेंबल्लाः कासाय् वय्कः थम्हं संगीत तयाः हालादीगु ‘जि सिँपय् द्यनाच्वना’ म्यें ‘ल्यू सिरपाः’ त्याकूगुु खः ।
वय्कःया च्वसा, संगीत व सलय् दुगु ‘छंगु लिक्क च्वने जक दःसा’ म्येपाखें ने.सं. ११३८ य् पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्डय् उत्कृष्ट मोडलया सिरपाः त्याकादिलसा संसारर्स क्रियशन्सया ग्वसालय् जूगु नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्डय् Best model Male (Jury Award)– ११४३ त्याकादीगु दु । वय्कःयात ग्लोबल नेवाः नेटवर्कं नेवाः सुपरस्टार सिरपाः ११४३ कथं नं सिरपाः द्यछाःगु दु ।
वय्कः रेडियो सगरमाथा १०२.४ मेघाहर्जपाखें प्रशारण जुयाच्वंगु नेपालभाषाया ज्याझ्वः ‘मुनासः’या छम्ह ज्याझ्वःन्ह्याकामि नं खःसा स्कूलय् नेपालभाषा ब्वंका च्वनादीम्ह छम्ह स्यनामि नं खः ।
सुरजवीर वज्राचार्यया जन्म ने.सं. १०९३ यंलाथ्वः पन्चमि, सनिबारखुन्हु अबु चित्रवीर बज्राचार्य व मां ज्ञानीदेवी बज्राचार्यया कोखं यलया न्याधः त्वालय् जूगु खः । ने.सं. १११८ य् अन्तर क्याम्पस निभाः म्ये धेंधेंबल्लाः कासाय् ‘दकलय् बांलाःगु सः’या सिरपाः त्याकाः पिलू वःम्ह सुरजवीर बज्राचार्यं ‘तसकं यःम्ह’पाखें ने.सं. ११४० स ‘दकलय् बांलाःम्ह मिजं म्येहालामि – नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्ड’ नं त्याकादीगु दु । म्येहालामि बज्राचार्यं ने.संं. १११७ स ‘मतिनाया परिभाषा’ म्ये हालाः थुगु हे कासाय् हःपा सिरपाः त्याकादीगु खः । वय्कःया दकलय् न्हापांगु रेकर्ड जूगु म्येँ ‘बरसे जु बरसात सुपाँय् छ’ (ने.सं. ११२९) खः ।
ने.सं. ११२२ य् पिदंगु ‘सुलाकासा’य् वय्कलं च्वयादीगु अले हालादीगु म्ये ‘जि सिँपय् द्यनाच्वना’, ने.सं. ११२६ य् ‘सवाः’ म्येचालय् वय्कलं हालादीगु ‘छन्त गुबलें खंगु मदुसां’ म्ये दुथ्याना च्वंगु दु ।
कोरियन म्ये ‘ग्याङ्नम स्टाइल’या लसय् नेवाः म्ये ‘ग्यानापु स्टाइल’ च्वयाः हालादीम्ह वय्कःया ने.सं. ११३७ य् पिदंगु ‘बुदिंया भिंतुना’ म्ये तसकं लोकंह्वाः । थुगु म्येया धेंधेंबल्लाः कासा नं जूगु दु । थुगु कासां आपालं न्हूपिं कलाकारत नेपालभाषा संगीत ख्यलय् पिलूवःगु दु । ने.सं. ११३८ चौलाथ्वः खस्थिखुन्हु वय्कःया याकः सलय् झिंनिपु म्ये दुथ्याःगु ‘द्वहलपा’ म्येमुना पिदन । ‘तसकं यःम्ह’, ‘हाकुमैंचा’, ‘लमि तता’, ‘नेवाः अधिकार’ ‘म्हगसय् वयाः’ थें ज्याःगु म्ये थुकी दुथ्याना च्वंगु दु । म्येच्वमिकथं नं म्हस्यूम्ह वय्कलं थीथी ख्यालिम्येनापं नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय म्ये, लकस नेपाल संस्थाया म्ये, प्रकृति प्रेमी समूह निरोगधामया अभियान म्येलिसें महिला हिंसा, बाल श्रमविरुद्ध अभियान म्ये नं च्वयाः हालादीगु दु ।
वय्कलं थीथी बाखं व उपन्यास सपूmया थःगु सलय् रेकर्ड यानाः अडियो बुक निर्माण यानादीगु दु । थुगु अडियो बुकय् आपालं बाखं च्वमिपिनिगु सलंसः बाखं दुथ्याना च्वंगु दु । वय्कलं तःम्ह न्हूपिं म्येहालामिपिनिगु निंतिं म्ये च्वयादीगु दु । अथेहे वय्कलं ‘मिजं’ संकिपाया बाखं, पटकथा, संवाद च्वयाः अभिनय नं यानादीगु दुसा ‘मिजं’, ‘सर्गःमिला’, ‘पश्चिमतर्फको यात्रा’ थें जाःगु थीथी संकिपा व टेलिसंकिपाय् भ्वाइस आर्टिष्टकथं नं ज्या यानादीगु दु ।
खस नेपाली भासं इमेज एफ.एम. ९७.९ व इमेज न्यूज एफ.एम १०३.६ मेगाहर्ज व नेपालभाषां रेडियो सगरमाथा १०२.४ मेगाहर्जय् ज्याझ्वः न्ह्याका वया च्वनादीम्ह वय्कयाः खस नेपाली भाय्या नं तःपु म्ये पिदंगु दु ।
न्वचु कलाया प्रशिक्षककथं नं ज्या याना च्वनादीम्ह वय्कः कलाख्यलय् समर्पित संस्था कलाकार परिषद्या दुजः, झीगु नासः दबूया छ्याञ्जे, यल महानगरपालिका १६ वडा कलाकार समितिया संयोजक, लकस नेपाल सामाजिक संस्थाया न्वकू व नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूया नायः नं जुया दीधुंकूम्ह खः ।
सुरेन्द्र तुलाधर छम्ह कलाकार लिसें निर्देशक नं खः । ने.सं. १०८९ यंलाथ्वः पुन्हि, बसुबारखुन्हु येँया प्याफः, ध्वाकात्वालय् जन्म जूम्ह वय्कःया अबुया नां गणेश बहादुर तुलाधर व मांया नां शारदा देवी तुलाधर खः । ने.सं. १११० दँनिसें कलाकारिता ख्यलय् थीथी नाटकय् म्हिताः पलाः न्ह्याकादीम्ह वय्कलं ने.सं. ११३१ दँय् ‘याकः म्ह्याय्’ नांया संकिपाया लेखन यासें अभिनय व सहनिर्देशकया रुपय् पलाः न्ह्याकादीगु खः । सुरेन्द्र तुलाधरया निर्देशनय् ‘अंश’, ‘जिपिं बदमाश मखु’, ‘जिगु मिखाया न्ह्यःने’, ‘पानबति’, ‘आसकुति’ थें ज्याःगु संकिपा पिदंगु दु । ‘ख्वताबजि’ नांयागु टेलिसिरियलया निर्माता, निर्देशक, लेखक व कलाकारकथं ज्या याना च्वनादीम्ह सुरेन्द्र तुलाधरं ‘म्हगसय् नापलाःम्ह’, ‘तथागत’, ‘मिसातय् आंग्सा’ थें ज्याःगु नाटकया नं निर्देशन यानादीगु दु । नेपालभाषा संकिपा समाजया नायः व सुखावति मल्टि प्रोडक्शनया हामा जुयाः ज्या यायेधुुंकूम्ह तुलाधरं ‘पानबति’ फिल्मया निंतिं पेजथ्री पिपुल्स च्वाइस अवार्डय् बेस्ट फिल्मया सिरपाः त्याकूगु दु । अथेहे वय्कः तिर्थ हेरा सिरपाः ११३६, नेवाः देय् दबू हना ११४३ व नेवाः जागरण मन्च संकिपा सम्मानपाखे सम्मानित जुयादीधुंकूगु दु ।
अबु बद्रि नारायण मानन्धर व मां अष्ट कुमारी मानन्धरया कोखं ने.सं. १०८६ गुंलागाः आमै, बुधबारखुन्हु येँ पुलां भन्सारय् जन्म जुयादीम्ह कलाकार भाजु सुरेन्द्र मानन्धर सञ्चारकःमि व संगीतकःमि नं जुयादी । त्रिभुवन विश्वविद्यालयपाखें आइ.कम. तकया औपचारिक अध्ययन यानादीम्ह भाजु सुरेन्द्र मानन्धरं ने.सं. १११९ दँ निसें एफ एम रेडियो व टेलिभिजनय् ज्या यानादीगु खः । वय्कलं दबू व टेलिभिजनया निंतिं यक्व नेपालभाषाया ख्यालः व टेलिसिरियल च्वयेगु, अभिनय यायेगु नापं निर्देशन नं यानादीगु दु । व थेंतुं भाजु मानन्धरं यक्व नेवाः मे च्वयेगु, हालेगु व लसय् हनेगुनिसें गुलिखे मेया म्यूजिक भिडियोया प्याखंम्वः व निर्देशक नं जुयादी । संगीत ख्यलय् वय्कःया विशेषता ध्याचू व ख्यालःमे सिर्जना यायेगुली खनेदु ।
भाजु सुरेन्द्र मानन्धरया दकलय् न्हापांगु कृति ने.सं. १११७ या ‘दिस इज नेपाल’ नांया ख्यालः खःसा इमेज च्यानल टेलिभिजनया ‘समय्बजि’ वय्कःया तसकं लोकंह्वाःगु टेलिसिरियल खः । वय्कःया यक्व ख्वालःमे व ¥यापमे नं लोकंह्वाः । गथेकि– छिमि मां हेलेन छिमि अबु भिलेन । भाजु मानन्धर केन्द्रीय मानन्धर संघया सञ्चार उपसमितिया दुजःलिसें मानन्धर सांस्कृतिक पुचलय् ज्या याना च्वनादीगु दु । वय्कःयात इलय् ब्यलय् यक्व संघसंस्थां हनातःगु दुसा टाफोन सिरपालं छाय्पिया तःगु दु ।
बहुप्रतिभां जाःम्ह सुरोज महर्जनया जन्म अबु जोगलाल महर्जन व मां अष्टमाया महर्जनया कोखं ने.सं. १०९२ थिंलागाः आमै, सुक्रबारखुन्हु यलया गःछेँ त्वालय् जूगु खः । प्याखंहुलामि, स्यनामि सुरोज महर्जनयात छम्ह बांलाःम्ह म्यूजिक भिडियो निर्देशककथं नं म्हस्यू । दबुलिइ हुलाप्याखं, प्याखं, ख्यालःलिसें नेपालभाषाया संकिपाय् थीथी भूमिका म्हिताः अभिनय गुण नं न्ह्यब्वया दीम्ह वय्कलं ने.सं. ११२४ पाखे नेपालभाषा टेलिभिजन ज्याझ्वः ‘आः स्वयेगु मखु ला’य् नं कलाकारकथं ज्या याना दिलसा ने.सं. ११२५ य् ‘छंगु हिसि दुगु ख्वाः स्वस्वं’ म्यूजिक भिडियो निर्देशन यानादिल । वय्कलं २०४० सालय् न्हापांखुसी दबूप्याखं म्हितादीगु खः ।
‘सिरसाया हेकू’, ‘जोवनया गाच्वः ब्वयेकाः’, ‘सुं मदुगु ताक स्वयाः वा’ थें ज्याःगु म्येया नेपालभाषाया म्हसीका जुयाच्वंगु म्यूजिक भिडियोया निर्देशन यानादीम्ह वय्कःया निर्देशनय् ‘मय्जुया हिसि’, ‘हिसि दुगु मिखा’, ‘हिसि दुगु पहः’, ‘ब्वयेका यन ब्वयेका यन’ नामं म्यूजिक भिडियो मुनातःगु प्यंगू सिडी÷डिभिडि पिहां वःगु दु । वय्कलं नेपालभाषा व खस नेपाली भाय्या यानाः ११५ पु म्येया म्यूजिक भिडियो निर्देशन याना दीधुंकूगु दु ।
नाट्य सरगम डान्स एकेडेमी, नासः स्यनाकुथि, झीगु नासः दबू, गःछेँ मंकाः खलःपाखें हुलाप्याखं स्यनेगु ज्या यानादीम्ह वय्कलं धिमे ब्वज्या, नेवाः वसः व तिसा ब्वज्या यानाः नेवाः तजिलजिया प्रचारय् नं योगदान यानादीगु दु । स्वदेशी जक मखसे जर्मनी, जापान, नेदरल्याण्डया नागरिकतय्त नं नेवाः प्याखं स्यनादीम्ह सुरोजं कला प्रचारया निंतिं जापानय् हे निकः ब्वज्या नं यानादीगु दु ।
वय्कलं ‘ल्याय्म्हम्ह दाजु’ म्येपाखें पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड ११३० य् बेष्ट कोरियोग्राफर, ‘यौवनया गाच्वः ब्वयेकाः’ म्येपाखें पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड ११३० य् बेष्ट म्यूजिक भिडियो निर्देशक, स्टार नेपालभाषा म्यूजिक भिडियो अवार्डय् बेष्ट म्यूजिक भिडियो निर्देशकया सिरपाः त्याकादीगु दु । वय्कः थ्रीस्टार क्लब, ज्यापु समाज यल, झी मुना पुचलय् नं आबद्ध जुया च्वनादीगु दु ।
अबु योग शाक्य व मां कयो शाक्य बज्राचार्यया कोखं ने.सं. ११०५ गुंलाथ्वः द्वादसि, मंगलबारखुन्हु यलया भाष्करवर्ण महाविहार, न्याखाचुकय् बूम्ह म्येहालामि शुलिन शाक्य (शुलिन्द्र) कर्मं छम्ह टिभी व रेडियो पत्रकार नं खः ।
म्येहालामि, संंगीतकार व रचनाकारया गुणं नं जाःम्ह वय्कःया ‘जिमिगु पलाः’ क्यासेट (ने.सं. १११९), ‘जिमिगु पलाः’ सिडी (ने.सं. ११२५), ‘संगीत ख्यलय्’ क्यासेट (ने.सं. ११२१), ‘संगीत ख्यलय्’ सिडी (ने.सं. ११२३), ‘संगीत ख्यलय्’ सिडी (ने.सं. ११२९), ‘नुगःया खँ सुचुकाः तया’ सिडी (ने.सं. ११२४), ‘खनेमरु खनेमरु ’ सिडी (ने.सं. ११२७), ‘हुंकन पुखूचाय्’ सिडी (ने.सं. ११३३) पिदंगु दुसा खस नेपाली भाय्या म्येचाः लिसें मेमेगु आपालं म्ये थीथी म्येमुनाय् पिदंगु दु । म्यूजिक भिडियो ‘झी आजु बाज्या’, ‘मय्जु छकःसां’ पिदंगु दुसा ‘हाय्काः सिमाहः’ व ‘पिया जिं पिया’य् मोडल जुयाः नं अभिनय यानादीगु जुल । अथेहे वय्कलं नेपालभाषाया संकिपा ‘भलसा’, व ‘मणि–रमा’य् नायः जुयाः अभिनय यानादीगु दु ।
संचार कर्मं नं नेपालभाषा सेवा यानादीम्ह शुलिन इमेज व मेट्रो च्यानलपाखें नेपालभाषाया बुखँ ब्वनादीम्ह खःसा वय्कलं केएटिएच एफएम ९७.९ मेगाहर्जय् नेपालभाषाया ज्याझ्वः नं न्ह्याकादीगु दु । रेडियोकर्मीतय् दथुइ म्ये कासा जूबलय् वय्कलं न्हाप सिरपाः त्याकादीगु खः । वय्कःयात थीथी खलःपुचःपाखें हना व मतिनाया चिं नं द्यछाःगु दु ।
सुशिला कंसाकार छम्ह प्याखं हुलामिलिसें नांजाःम्ह म्येहालामि खः । थ्वय्कःया जन्म येँया कःमिलाछिइ ने.सं. १०६७ तछलागाः दुतिया, सुक्रबारखुन्हु जूगु खः । थ्वय्कःया अबुया नां निलरत्न कंसाकार व मां हर्षदेवी कंसाकार खः । वि.सं. २०३८ सालय् थ्वय्कःया सुरेशराज दलिनाप इहिपाः जूगु खः । थ्वय्कःपिनि निम्ह काय्पिं दु ।
थः हे अबुया प्रेरणां मचा इलय् हे नासः खलःलिसे स्वापू ब्यानाः ‘ल्याय्म्हम्ह दाजु तं चाया ला छु’ धैगु म्ये हालाः प्याखं हुलाः नेवाः दबुली दुहां झाःम्ह खः । न्हापा थ्वय्कलं दबुली आपालं नेवाःम्ये हालादीसां रेकर्ड जुयाः म्येचालय् ल्यनाच्वंगु खने मदु । तर वि.सं. २०२० पाखे वय्कःयात थन हे हायेकाः भरे यानाः विदेशय् यंकूगु ‘हथाय् चाये मते यः मैं म्वाय्लिं पुयाः काःवइतिनि’ छपु म्ये अमेरिकाया Ethnic Folkways Library सुरक्षित जुयाच्वंगु दुसा Song and Dance या Nepal म्येचालय् नं दुथ्याना च्वंगु दु । थ्वय्कलं लोकम्ये ‘बालख जि पनि थुलि दुःख छाय्’ व राममान तृषित्या नं नेवाः म्ये हालादीगु सीदु ।
कन्या मन्दिरय् हाइस्कुलं एस.एल.सी., त्रिचन्द्र कलेजं स्नातक व त्रिभुवन विश्वविद्यालयपाखें स्नातकोत्तर यानाः वि.सं. २०३२ सालं सडक विभागय् लजगाः न्ह्याकादिल । अनयाम्ह हे इञ्जिनिय् सुरेशराज दलिलिसें यःत्यः जुयाः वि.सं २०३८ सालं इहिपाः यानादिल । लजगाः व इहिपाःलिपा संगीत ख्यलं तापाये नं मफु अले सत्ती नं मफु जुजुं हे अष्ट्रेलियाय् इञ्जिनिय्रीङ्ग ब्वं झाल ।
वय्कलं वि.सं. २०१८ साल पाखे रेडियो नेपालया वार्षिकोत्सवया लसताय् जूगु ज्याझ्वलय् रत्नशम्शेर थापां च्वयादीगु प्रेममाणिकया लसय् खस भाय्या म्ये हालाः न्हाप जुयाः स्वर्ण पदक त्याकादीगु खः । थनंलि खस संगीत ख्यलय् थ्वय्कः लोकंह्वाना वन । नातिकाजि श्रेष्ठ, अम्बर गुरुङ्ग, प्रेममाणिक व गोपाल योञ्जनलिसें आपालं सर्जकतय् म्ह्व जक म्ये हालाः नं अतिकं लोकंह्वाःम्ह थ्वय्कःयात लुमंकीगु म्ये मध्यय् छपु ‘मलाई मर्नु न बाच्नु बनायो पिरतीले’ नं खः । थ्वय्कलं लोक, आधुनिकलिसें फुक्क कथंया म्ये हालादीगु दु ।