संस्कृति व सम्पदा

बहाःछेँ (चतुव्रम्ह महाविहार)

चतुब्रम्ह महाविहार ख्वपया दकलय्‌ कलापूर्ण बहाः खः । थ्व बहाःयात तःधि छेँ बहाः, बहाः छेँ धकाः नं धायेगु याः । ख्वप लाय्‌कूया पूर्व सुकूध्वाखा वनेगु दक्षिण दिशाया लँ सिथय्‌ थ्व बहाः अवस्थित जुयाच्वंगु दु । चतुव्रम्ह विहार रायमल्लया शासनकालय्‌ दयेकूगु खः ।

येँ देय्‌या तःक्षे बहाःया जीवचन्द्र बज्राचार्ययात ख्वपय्‌ बसोबास याकेत जुजु राय मल्लं कुमारी क्वथा सहित विहार दयेकाः ने.सं. ६११ य्‌ जीवचन्द्र बज्राचार्ययात हस्तान्तरण जूगु खँ पञ्चरक्षा पुस्तकय्‌ उल्लेख जुयाच्वंगु दु । ख्वपया बहाःबही मध्ये बौद्ध वास्तुकलां परिपूर्ण विहार थ्व हे खः । थुगु विहार नितँजाः जुयाः प्यखेरं चाःहिलेछिंक दयेकातःगु दु । उत्तर मूलुखा पिने भूपतिन्द्र मल्ल कालया सिंह, सिंहनी दु । विहार दुने चुकया प्यंगू दिशाय्‌ बज्रयानी देवदेवीपिनि मूर्ति सहित २४ पु विलम्पा तयातःगु दु ।

चतुब्रम्ह महाविहारय्‌ मोहनिया गुन्हु तक कुमारी बिज्याकेमाःगु चलन ल्यना हे च्वंगु दु । कुमारी पुजा यायेत तलेजु पुजा छायेमाःगु प्रचलन ल्यनाच्वंगु दु । अथे हे जीवचन्द्र बज्राचार्ययात हस्तान्तरण जूगु विहार वयां लिपाया सन्तानतय्‌सं जीर्णोद्वार यानाः दत्त समेत तयाथकूगु अभिलेख संघ दुजःपिंके सुरक्षित दु ।

चतुब्रम्ह महाविहार बज्राचार्य संघपिनि दकलय्‌ तःधंगु विहार खः । झौरबही, थथुबही, कुथुबहीया बज्राचार्यतय्‌ चूडाकर्म याइगु मंकाः बहाः खः । थ्व विहारनाप स्वापू दुगु प्यंगू विहार दु । थुकी मध्ये यालाछेँ, बालाखुया विहारया अस्तित्व लोप जुइधुंकूगु जूसां झौरबही, थथुबही व कुथुबहीया अस्तित्व ल्यनाच्वंगु दु । दिपंकर तथागतया ज्याझ्वः न्ह्याकेगु संघपिंसं पूवंकाच्वंगु दु । अथे हे घ्यःचाकु संल्हूया सम्यक महादान गुथि चले यायेगु ज्या चतुब्रम्ह महाविहारया बज्राचार्यतय्‌सं पूवंका वयाच्वंगु दु । चतुब्रम्ह विहार प्यंगू बहाःया बज्राचार्यतय्‌ बज्राभिशेक यायेगु मू बहाः खः । विहारया सम्पदा थुकथं दु १) क्वाःपाः द्यः –पद्मपाणी लोकेश्वर २) पश्चिमाभिमुख दीपंकर तथागत ३) वज्रधातु चैत्य ४) स्तम्भ स्वर्ण चैत्य ५) धर्मधातु मण्डल ६) यज्ञ मण्डल ७) विश्वकर्मा भैरव ८) आगंद्यः –चक्रसम्बर

By Tej Maharjan on June 28, 2025 | संस्कृति व सम्पदा | A comment?

बहीद्यः (दिपंकर बुद्ध)

नेवाःबौद्ध समाजं दीपंकर बुद्धयात नं आदिबुद्धया रुपय्‌ कयातःगु दु । शाक्यमुनि बुद्ध सुमेघ कुमार जुयाः जन्म जूगु इलय्‌ दीपंकर बुद्धं भविष्यय्‌ बुद्ध जुयाः जन्म जुइ धैगु भविष्यवाणी यात धकाः विश्वास यानातःगु दु । दीपंकर बुद्धयात शाक्यमुनि बुद्धया जन्मपतिं छुं नं दान याःगु बाखं बौद्ध समाजय्‌ तसकं प्रचलित खनेदु । दीपंकर बुद्धयात दानया पर्यायकथं कयाः पंचदान पर्वय्‌ दीपंकर बुद्धयात ब्वयाः बहाबहिली दान बीगु यानाः वयाच्वंगु दु । येँय्‌ झिंनिदँय्‌ छकः सम्यक दान, यलय्‌ न्यादँय्‌ छकः, ख्वपय्‌ दछिया छकः दीपंकर बुद्धयात सम्यक दान बीगु चलन दु ।

नेवाः बौद्ध ख्यलय्‌ सर्वानन्द जातक बाखंया लिधंसाय्‌ नःरां पंचदान, ऐच्छिक पंचदान न्यायेका वयाच्वंगु दु । येँ, यल, ख्वपया बहाबहिली दीपंकर बुद्धया मूर्ति दयेकातःगु दु । दान बीगु इलय्‌ दीपंकर बुद्धनाप शाक्य बज्राचार्यत नं चाःहिलाः दान काइ । पंचदान पर्व न्यायेकूम्हेसिनं न्हूम्ह दीपंकर बुद्धया प्रतिमा दयेकेमाः धैगु धारणा दु । न्यासिवनाः वा चक्रमण यानाः दान काइम्ह द्यः जूगुलिं स्थानीय मनूतय्‌सं दीपंकरयात चकंद्यः धयाच्वंगु दु । गुलिसिनं दकलेय्‌ थकालिम्ह आजु नं धाइ ।

दीपंकरयात कुबियाः दान काइगु जूगुलिं कुबिइ माःम्ह आजुया ल्याखं कुयांम्पाजु नं धाइ । पंचदानबलय्‌ यंकीम्ह द्यः जूगुलिं पञ्जरां द्यः, सम्यकबलय्‌ यंकीम्ह जुगुलिं सम्यकद्यः, बहाबहिली ब्वइम्ह जूगुलिं बहिद्यः, अजाजु द्यः नं धाइ । थथे यंकीम्ह मनू थें च्वंक

दयेकातःम्ह दीपंकरया मूर्ति लीया ख्वाःपाः तयाः दयेकातःगु दुसा, किकिंपा, हिराफ्वः, कुण्डली तिसा वस पुंकाः दुनेच्वंम्हं खनेदयेक छातिइ ह्वःतयाः दयेकातःगु दइ । निपा ल्हाः मध्ये जव ल्हातं अभय व खव ल्हातं वरद मुद्रा ज्यानातःगु दइ ।

By Tej Maharjan on June 30, 2025 | संस्कृति व सम्पदा | A comment?