वा प्वलाः लिकयातःगु अन्नयात कि धायेगु याइ। कि आखःग्वःया न्ह्यःने मेगु आखःग्वः तनाः अर्थ पूवंकी। थथे पूवंगु खँग्वलं कि अन्नया छगू ताजियात संबोधन याइ। सामान्यकथं धाइबलय् न्ह्यागु कथंया वा प्वलाः लिकयातःगु अन्नयात जाकि हे धाइगु चलन दु।

जाकि
जा थुयाः नयेगु अन्न। वा प्वलाः लिकया तःगु अन्न जा थुयाः नयेगु यात धायेव जाकि धाइ। छुं छगू विशेष वां लिकया तःगुयात जक धाइगु मखु न्ह्यागु वां लिकया तःगुयात नं धाइ।

च्वकि
जाकि हाइबलय् हासाया च्वकापाखे लाःवनीगु कि। चिचीचाकू जुइ। भ्यातःकेँ खुनीबलय् भ्यलय् पुंकेत यच्चुक सिलाः तइ। च्वकि जक अलग्ग जा थुयाः नं नयेगु याइ।

तय्तकि
जाकिइ वा ल्वाकछ्यानातःगु कि। स्वनाः पुजा याइबलय् स्वनेज्वलं दिकेत आशन यानाः तयेगु याइ। कूछि माः धयागु चलन दु। पुजा क्वचायेकाः पुरेतं यंकेगु याइ।

थ्वँकि
थ्वँ दयेकेत म्हइगु जाकि। गुथि भ्वजय् थ्वँ दयेकेत खलःपिनि म्हदाछि दामासाहीं थ्वँकि कायेगु याइ। पाःलाखं थथे कयागु थ्वँकि प्वः हायाः थ्वँ दयेकाः गुथिबलय् त्वंकेगु याइ।
बागःकि
बागःदःगु जाकि। जाकिनाप ल्वाकछयानाः नयेगु याइ। वा पामस्वयेक क्यल बाय् सुल धायेव बागःकि वइ। भ्वसाः जूगु वा क्यलेबलय् नं बागःकि वइ।

भ्वसाच्वकि
म्वय् ल्वाकज्याना च्वनीगु चिचीचाकूगु च्वकि। म्व हायाः लिकायेगु याइ। नचुगु म्व ल्वाकज्यानाच्वंगु दइ। मचा मचापिं खाचातय्त नकेगु याइ।

मरिकि
मरि छुइत चुं दयेकीगु जाकि। गुथि भ्वजय् चतांमरि छुइत दयेकेगु याइ। मरिकि गुथि खलःपिनि पाखें दामासाहिं कायेगु याइपिं नं दु पाःलाखं जक तइपिं नं दु।

म्वःकि
जाकि हाइबलय् हासाया ल्यूनेपाखे लाःवइगु कि। कुचादःगु व नचुगु दइ मखु। दक्वं पोष्ट जुइ। थज्याःगुयात प्वःकि नं धाइ।

लःकि
स्वांया रुपय् द्यःपिन्त द्यछाइगु कि। बुंगद्यः रथय् तयेगु बाःछि न्ह्यःनिसें लःकि काःवयेगु याइ। लःकि बीबलय् लःकिया लिसें स्वां सिन्हः व गच्छेकथं ध्यबा नं द्यछायेगु याइ।

ललितकलाकःमि किरण मानन्धरया जन्म ने.सं. १०७७ बछलागाः दुतिया, बुधबारखुन्हु येँया नयाँबजारय् अबु पूर्णमान मानन्धर व मां विष्णुदेवी मानन्धरया कोखं जूगु खः । वय्कलं फाइन आर्टय् स्नातकोत्तर यानादीगु दु । वय्कः २०६७ सालय् नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानया कुलपति जुयादिल । वय्कलं नेपाःया कला, संस्कृति चित्रया माध्यमं प्रचार यानादीगु दु । वय्कलं थःगु न्हापांगु रचना वि.सं. २०१६ य् पेन्सिल कलरं श्रीकृष्ण च्वयादीगु खः । वय्कलं धरहराया बार्दलीइ च्वनाः धरहरा हाकःगु कापतय्् चित्र नं च्वयादीगु दु ।
वय्कलं नेपालय् ३३ क्वः, भारतय् गुक्वः, फ्रान्सय् २२ क्वः, जर्मनी प्यक्वः, तिब्बतय् छक्वः व डेनमार्कय् छक्वः याकः कला ब्वज्या यानादीगु दु । अथ ेहे नेपालय् १४ क्वः, भारतय् गुक्वः, इङ्गल्याण्डय् छक्वः, बंगलादेशय् स्वक्वः, फ्रान्सय् खुक्वः, यु.एस.ए.य् छक्वः, अष्ट्रेलियाय् छक्वः, जापानय् छक्वः, जर्मनीइ छक्वः, दक्षिण कोरियाय् छक्वः, जर्मनीया बर्लिनय् छक्वः व तिब्बतय् छक्वः मंकाः कला ब्वज्या यानादीगु दु । वय्कलं सन् १९८० य् भारतया वाराणशीइ वार्षिक कला प्रदर्शनीइ न्हाप सिरपाः, सन् १९८३ य् नेपाःया नाफा कला प्रदर्शनी सर्वोत्तम पुरस्कार, सन् १९८१ य् वनारस हिन्दू विश्वविद्यालय वाराणशीइ ल्यू सिरपाः, सन् १९९१ य् ३० क्वःगु सालोन दे क्लिमार्ट पेरिस, फ्रान्सय् बेष्ट प्राइज कयादीगु दु । सन् १९९६ य् राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कार, सन् १९९७ य् सिल्भर जुबिली मेडल, सन १९९९ य् प्रबल गोरखा दक्षिणबाहु, सन् २००० य् एशोसियसन देस आर्टस् प्लास्टिक ड्रभियल, फ्रान्सय् वेष्ट अवार्ड व सन् २००१ य् वीरेन्द्र–ऐश्वर्य सेवा पदक आदि नं त्याकादीगु दु ।

किरण मास्के भ्वं व कापःया थी थी स्वां नापं सांस्कृतिक न्ह्यब्वया कथं कतांमरि, न्ह्यवःसा दयेकेगु कलाया छम्ह ज्वः मदुम्ह कलाकार खः । वय्कः ने.सं. १०७२ दिल्लाथ्वः तृतिया, बुधबारखुन्हु येँ, थाय्मदु त्वालय् जन्म जूगु खः । वय्कलं थः अबुजु चन्द्रमान मास्केया प्रेरणाकथं ने.सं. १०८९ स कलाकारिता ख्यलय् ज्या न्ह्याकादीगु खः । वय्कःया कलाया बिषेशताकथं भ्वं व कापःया थी थी स्वां नापं सांस्कृतिक न्ह्यब्वया कथं कतांमरि, न्ह्यवःसा दयेकेगु ज्या यानादी ।
कला ब्वज्या— १) बाल मन्दिर २०३३, नाफा हलय् २०३४, राष्ट्रिय सभागृह २०३५ व २०३८ एकल ब्यक्ति कला प्रदर्शनी २) अन्तर्राष्ट्रिय कला प्रदर्शनी भारत, जर्मनी व पोलैण्ड । सिरपाः— १) अन्तर्राष्ट्रिय कतांमरि प्रदर्शनी २०३२ नेपाल प्रथम पुुरस्कार २) तेस्रो अन्तर्राष्ट्रिय कतांमरि प्रदर्शनी २०३५ पोलैण्ड नेपाल दोस्रो पुुरस्कार ३) महिला कला तथा हस्तकला प्रदर्शनी, २०४० प्रथम पुरस्कार ४) छैठौं अन्तर्राष्ट्रिय कतांमरि प्रदर्शनी २०४४ प्रथम पुरस्कार । मान÷पदक÷तक्मा— मिस् अफ रेजिनल पपेटर्स गोल्डेन पिकक फिडर सन् १९८७ (२०४४) पोलैण्ड । न्ह्यथने बहःगु कृति ः राष्ट्रिय संग्रहालय नेपाल, नेशनल म्यूजियम अफ पोलैण्ड, ईन्टरनेशनल इल म्यूजियम अफ बंगलोर, थी थी थासय् नेपाःया सांस्कृतिक कतांमरि व न्ह्यवःसा मुनातःगु दु ।

येँया भाजु डम्बरबहादुर व मय्जु कृष्णकुमारीया काय्मचा किशोरकुमार सन् १९४४ स बूगु खः । भारतया मद्रासं दन्त चिकित्साया ख्यलय् स्नातक जुयावःम्ह थ्वय्कलं लिपा १९७७ स वेलायतं एफआरसीएस उपाधि कयादिल । अथे हे आयरलैण्डया विश्वविद्यालयपाखें थुगु हे बिषय कयाः उच्च शिक्षा ब्वनादिल । वय्कः विशेषतः म्हुतु व ख्वाःया अत्याधुनिक विधिया शल्यचिकित्सा प्रविधिया न्हापांम्ह मनू खः ।