शिल्प, प्रविधि व ज्ञान

नन्दराम स्थापित

येँ, चिकंमुगःया भाजु ज्ञानरत्नया काय्भाजु नन्दराम सन १९४९ स बूम्ह खः । सन् १९७२ स मास्को विश्वविद्यालयपाखें खनिज विज्ञानया बिषयस स्नातकोत्तर यानावःम्ह थ्वय्कः नेपाल सरकारया खानी विभागय् तःदँतक सेवारत जुयादिल । थ्वय्कः अर्घाखाँची जिल्लाय् सिमेन्ट उद्योगया आधारभूत खनिज चूनढुङ्गा उत्खनन यायेगुली अथे हे सुर्खेतय् सिमेन्ट कारखानाया निंतिं माःगु प्राविधिक निर्देशनया भूमिका म्हितादीम्ह खः ।

नरेन्द्रबहादुर कायस्थ

येँया भाजु पे्रमबहादुर व मय्जु आसामायाया काय्भाजु सन् १९४१ स बूम्ह खः । भारतया सागर विश्वविद्यालयपाखें सन १९६७ स चित्रमय भौगर्भिक विधाय् ब्वनावःम्ह थ्वय्कः भाजुयापाखें नेपालय् दक्कलय् न्हापां रिमोट सेन्सिङ्ग प्रविधिपाखें भौगर्भिक सर्भेक्षणया ख्यलय् आपालं ज्या न्ह्याकादीगु खः । थ्वय्कलं नेपाःया भौगर्भिक नक्सा दयेकेगु ज्याय् न्ह्यथने बहःगु तिबः बियादीगु दु ।

नरेन्द्रबहादुर श्रेष्ठ

चित्रकार नरेन्द्र बहादुर श्रेष्ठया जन्म ने.सं. १०६७ यंलाथ्वः एकादसि, बसुबारखुन्हु येँया यतखा त्वालय् अबु पूर्णबहादुर श्रेष्ठ व मां सुभद्रा श्रेष्ठया कोखं जूगु खः । स्नातक यानादीम्ह वय्कःया लजगाः बनेज्या खः । वय्कलं नेपालभाषा व नेपाली साहित्यय् कविता नं च्वयादी । वय्कलं नेपालभाषा व नेपाली साहित्यया थी थी पत्रिका नं सम्पादन यानादीगु दु ।
वय्कलं १५० स्वयां अप्वः सपूm ख्वाःपौ डिजाइन यानादीगु दु । वय्कलं स्वनिगःब्यापी साहित्य सम्मेलनय् उत्कृष्ट सिरपाः, चित्रकला प्रतियोगिताय् ल्यू सिरपाः, नेपाल जेसिसपाखें उत्कृष्ट निर्देशनया सिरपाः, व्यथित काव्य सिरपाः, वीरेन्द्र–ऐश्वर्य सेवा पदक, बासुशशी स्मृति सिरपाः, वीरेन्द्र–ऐश्वर्य सेवा पदक, धरणीधर सिरपाः आदि त्याकादीगु दु ।
वय्कःयात त्यागी साहित्य सम्मान, देवकोटा शतवार्षिकी सम्मान, अलिमियाँ लोकवाङ्मय सम्मान, नौलो नेपाली साहित्य सम्मान व नेपाल सम्मान नं द्यछाये धुंकूगु दु ।

नर्मदालाल मास्के

येँ, असंत्वाःया भाजु गोवद्र्धनलालया काय् भाजु नर्मदालाल भारतं एमबिबिएस ब्वनाः झाःम्ह खः । नेपालय् विशेषत क्षयरोगयात नियन्त्रण यायेगु ज्याय् थ्वय्कःया आपालं मूवंगु तिबः दु । थ्वय्कःया कुतलं नेपालय् दक्कलय् न्हापां वीर अस्पतालदुने क्षय रोग उपचारया विशेष ब्यवस्था जूगु खः, थन हे एक्स–रे प्रविधि सहित प्रयोगशाला दयेकेगु ज्या नं जूगु खः ।

नवीनमान सिंह अमात्य

मलंगवा, सर्लाहीया भाजु होमबहादुरया काय्मचा नविनमान सन् १९३७ स बूम्ह खः । भारतं विज्ञान बिषयस स्नातकोत्तर यानावःम्ह थुम्ह भाजुं वेलायतया शेफिल्ड विश्वविद्यालयस खनिज विज्ञानया ख्यलय् उच्चशिक्षा क्वचायेका दिल । नेपाल सरकारया सेवाय् तःदँतक ज्या यानादीम्ह थ्वय्कलं सन् १९७० स वेलायतया इम्पेरियल कलेजं विद्यावारिधि यानादिल । खानी उत्खनन व अनुसन्धानया ख्यलय् थ्यय्कः नेपाःया छम्ह न्ह्यलुवाः खः ।

नाः

छ्यंगुलिं दयेकातःगु खिपः थें ज्याःगु चिखि । मेय्या छ्यंगुलिं दयेकातइ । म्हुलिं थू ज्वलंया त्याः जुइ । छखेया च्वः यनाखय् व मेखेया च्वः ञसिँइ ची । ञसिँ क्वत्यलीबलय् थुकिं यनाः सालाः तु काकेगु याइ ।

नांजाःगु पुलांगु साः

नेपालय् लिच्छविकालनिसें चिकं उत्पादनया निंतिं साः दुगु अभिलेख लूगु दु । आःतक अभिलेखय् लूकथं नेपाःया पुलांगु साःया विवरण थथे दु ।

ल्याः साःया नां लागा ई
१ तैल्यशाला सांगा, काभ्रे सम्वत् ३२
२ नीलीशाला÷ननिसाल नक्साल, येँ सम्वत् ६१३
३ सालको विहार उकुबहाः, यल नेसं २६२
४ सालकोछेँ, सालखाछेँ यल नेसं ४३८
५ सालकोछे÷सालखाछे चालाछे सौगल, यल नेसं ४३८
६ क्वथो शाला भ्वँत, काभ्रे नेसं ४५८
७ थंथौ सार (थथुसाः) केलत्वाः, येँ नेसं ४८१
८ क्वथोशाला भ्वँत, काभे्र नेसं ४८५
९ क्वाथसाल केलत्वाः, येँ नेसं ५५१
१० यंगल सालछे मरुत्वाः, येँ नेसं ५५४
११ वँतुसालछे वँतु, येँ नेसं ५९६
१२ साल खोना, यल नेसं ६१०
१३ थथ्वसारछे मरुत्वाः, येँ नेसं ७३७
१४ सारलिवि (साःलिवि) थँहिति, येँ नेसं ७४९
१५ योता सार किलाघः, येँ नेसं ८५६
१६ सालतोल भ्वँत, काभ्रे नेसं ९३६
१७ थथुसाल भ्वँत, काभ्रे नेसं ९६८
१८ यूपताल साः प्याफः लागा, येँ विसं १९१०
१९ क्वथुसाः मरु लागा, येँ विसं १९१०
२० दैसाः मरु लागा, येँ विसं १९१०
२१ फल्चासाः झ्वःछेँ, येँ विसं १९१०
२२ न्हूसाः झ्वःछेँ, येँ विसं १९१०
२३ तंलाछि साः तंलाछि, येँ विसं १९१०
२४ लाय्कूसाल लाय्कूसाः, येँ नेसं १०२७

नायः पुजा

ज्या यायेन्ह्यः नायलं याइगु पुजा । थःपिनि इस्तदेव अथबा अन नापसंया द्यःयात लुमंकाः छुं कथंया बिघ्न बाधा मजुइमा व ज्या सुथां लायेमा धकाः याइगु पुजा ।

नारायण गोविन्द अमात्य

यलया भाजु गोविन्द अमात्यया काय्भाजु नारायण गोविन्द सन् १९३९ स बूम्ह खः । विहार विश्वविद्यालयपाखें सन १९६१ स एमबिबिएस क्वचायेका वःम्ह थ्वय्कलं स्वास्थ्य उपचारया ख्यलय् आपालं सेवा यानादिल । लिपा वेल्स, वेलायतय् वनाः उच्चशिक्षा ब्वनावःम्ह थ्वय्कलं विशेषतः क्षयरोग निवारणया ख्यलय् छगू अभियान हे न्ह्याकादिल । देय्या आपालं जिल्लाय् अस्पतालया प्रमुख जुयाः थुगु ख्यलय् सेवा यानादिल ।

नारायणप्रसाद श्रेष्ठ

तानसेन, पाल्पाया भाजु तुलसीप्रसाद व मय्जु भुवनदेवीया काय्भाजु नारायणप्रसाद सन् १९४७ स बूम्ह खः । सन् १९७३ स सोभियत संघ, लुम्बिबा विश्वविद्यालयपाखें मेकानिकल इन्जिनीयरिङ्ग क्वचायेका वःम्ह थ्वय्कः नेपालय् कम मूल्यया यातायात साधनया विकासया ख्यलय् आपालं भूमिका म्हितावंम्ह भाजु ख ः ।