सन् १९५१ स यलय् जन्म जूम्ह वदनलाल सोभियत संघपाखें इन्जिनियरिङ्ग डिग्रि हासिल यानातःम्ह खः । तःदँतक नेपाल सरकारय् अधिकृत तहलय् च्वनाः थी थी परियोजना न्ह्याकेगुली ताःहाकःगु अनुभव दुम्ह थ्वय्कः प्राविधिक थौंकन्हय् मूलतः स्वनिगःया पुलांगु मूर्त सम्पदाया मौलिक स्वरुप ल्यंकेगु अभियानय् संगठितकथं जुया च्वनादीगु दु ।
मानवीय जीवनय् फोहरपाखें मुक्त यायेगु अले फोहरया पुनर्प्रयोगया प्रविधिया पक्षय् जनवकालत याना वयाच्वंगु दु । बिशेष यानाः ने.सं. ११३५ (वि.सं. २०७२) दँया तःभुखाचं दुनावंगुु÷स्यंगु नगरीय वस्ती व मूर्त सम्पदायात पुनःनिर्माण यायेबलय् पुलांगु व स्थानीय विधि व ज्वलंयात नालेमाः धैगु खँयात कयाः छगू अभियान न्ह्याकावया च्वनादीगु खः ।

पाल्पा, तानसेनया भाजु हरिहरलाल व कृष्णकुमारीया काय्मचा वरुणप्रसाद सन १९४३ स बूगु खः । भारतया अन्नमलाई विश्वविद्यालयपाखें सन् १९६० स इन्जिनियरिङ्ग विधाय् स्नातक क्वचायेका वःम्ह थ्वय्कः लिपा सन् १९७१ स संयुक्तराज्य अमेरिकापाखें थ्व हे विधाय् उच्चशिक्षा ब्वनावःगु खः । थ्वय्कः नेपालय् दक्कलय् न्हापां दयेकूगु पूर्व–पश्चिम राजमार्गयात पूवंकेगुली महत्वपूर्ण भूमिका म्हितादीम्ह भाजु खः ।

भारतया कलकता विश्वविद्यालयपाखें चिकित्साशास्त्रय् स्नातकोस्तर उपाधि कयावःम्ह वंशीकृष्ण नेपाःया मिखाया ल्वय् उपचार याइपिं मध्यय् छम्ह न्ह्यलुवाः खः । मिखाया शल्यचिकित्साय् थ्वय्कः अतिकं नांजाः ।

अबु वैकुण्ठलाल व रत्नकुमारीया कोखं सन् १९५० स जन्म जूम्ह भाजु वसन्तलाल जर्मनीपाखें चिकित्साशास्त्रय् मास्टर डिग्रि कयादीम्ह खः । लिपा जर्मनया हे अल्वर्ट लुडविग विश्वविद्यालयपाखें विद्यावारिधि नं यानादिल । जर्मनीया अस्पतालय् तःदँतक सल्लाहकार जुयाः सेवा यानादिल । लिपा नेपालय् सैनिक अस्पतालय् नं वरिष्ठ चिकित्सक जुयाः ज्या यानादिल । नेपालय् सोनाग्राम पद्धतिया उपचार दुत हयेगु ज्याय् थ्वय्कः न्ह्यलुवाः खः । अल्ट्रासाउण्ड प्रणालीया अनुसन्धानया पद्धति देसय् दक्कलय् न्हापां थ्वय्कलं हे दुतहःगु खः ।

वा सुइगु प्रविधि
वाय् दुगु ख्वला प्वलाः जाकि दयेकेगु ज्यायात वा सुइगु धाइ । वा सुइगुयात कुति वायेगु नं धाइ । वा सुइत न्हापां वा स्वयेक पाइ । कुतिप्वाकः व उकिया जःखः बँ पुनाः यचुकी । कुति प्वाकलय् वा तइ । कुतिगाःपाखे कुतिया फेच्याथाय् तुतिं क्वत्यलाः मुसः दुपाखे ल्ह्वनाः प्वाकलय् च्वंगु वाय् मुसलं च्वानाः वा सुइ । वा सुइबलय् वा सुइपिनि न्ह्यःनेसं दयेकातःगु भतपञ्जलय् बःकायेगु याइ । वा सुइ बलय् धांकांछुया सः वः थें जुइगुलिं थुकियात धांकांछु यायेगु नं धाइ ।
वा सुइबलय् निह्राः यानाः सुइगु याइ । सुइमाक्व दक्वं वा छह्राः निं सुइ । छह्राः क्वचालकि कुति वायेगु दिनाः म्व हायाछ्वइ । दक्वं म्व हाये सिधयेकाः हानं छह्राः वा सुयाः यच्चुकेगु याइ । मनू गाःसा न्हापांगु ह्राः क्वचाःलिसे हे मो हायेगु याइ । थथे जुइ बलय् कुति वायेगु दी माली मखु ।
वा सुइबलय् निम्ह जक च्वनाः नं सुइगु याः, स्वम्ह च्वनाः नं सुइगु याः । निम्ह जक च्वनाः वा सुइ बलय् छम्हसिनं कुति वानाः मेम्हसिनं प्वाकःयाथाय् च्वनाः छ्वरम्हुयावःगु वा प्वाकलय् घ्वायेगु यानाः वा सुइ । वा सुइ गात धायेव प्वाकलय् च्वंगु जाकि लिकयाः मेगु वा तयाः हानं वा सुइ । थथे प्वाकलं लिकाःगु जाकिइ म्व हायाः बांलाक जाकि ल्ययाकाइ ।

कुुति
वा सुुइगुु ज्याभः । ६” ह ८” ति गोलाइ दुुगुु खुुकुुति हाकःगुु सिँग्वं । छखे च्वःया कुुछिति क्वय् मुुसः तानातइ । मुुसः लाइथाय् बँय् कुुति प्वाकः तयातइ । सिँग्वंया मेखेया च्वतय् तःलय्पाखे फेच्याकातइ । थ्व लाइथाय् बँय् कुुति गाः दयेकातइ । फेच्याःया नापसं फिपाखे म्हूूलाःगुु सिँ दुुहाँवंक ह्वः छह्वः पिचायेक खनातइ । थुुकी कुुतिल्हाः तयाः कुुतिबाःया ह्वतय् कुुतिल्हाः दुुतछ्वयाः धांकांछु याइ । धांकांछुु याइम्हेसिया बः कायेत भतुपञ्जः थें दयेकातइ । घ्वास्कथिं प्वाकलय् वा घ्वाइ ।
कुुतिगाः
कुुतिया फेच्याःपाखे दयेकातःगुु गाः । धाकांछुु याइबलय् मुुसः ल्ह्वनेत गाछि जक गाःवंकातइ । गाः तुुनामवंक बल्लाक पिचिंकातइ ।
कुुतिप्वाकः
वा तयेगुु प्वाकः । कुतिया च्वय्पाखे बँय् ल्वहं छगः माथं वंक ल्हाकाः थुुकी मुुसः लाइथाय् लाक्क ४” ति गाः वंक गाःम्हुुयाः प्वाकः दयेकातइ ।

कुुतिबाः
कुति दिकेगुु थाय् । कुतिगाःया जवंखवं बल्लाक तानातःगुु निगः सिँ । दथुुइ साः कयातइ वा पिचायेक ह्वखनातइ । थुुकी कुुतिल्हाः दिकाः कुति वायेगुु याइ ।
कुतिल्हाः
म्हूूचा लाःगु बल्लाःगु सिँकथि । कुुछिति हाकः जुुइ । पिचुुक सुुनातइ । कुुतिइ च्वंगुु ह्वतय् कत्तिक तयाः कुुति वायेत कुुतिबालय् दिकी ।
कुुसाकथि
उगः प्वालय् कुुलेगुु पंबाला । कुत्याति हाकः जुुइ । पिचुुक सुुनातइ । छखेपती फालाचिंकाः भतीचा फेच्याकातइ । मेखेपाखे ज्वने छिंक म्हूूचा लाकाः ग्वल्लाकातइ ।
घ्वास्कथि
कुुति वावां प्वाकलय् वा घ्वायेगुु तिं वा न्हाय्पं कथि । स्वकुुप्यकुुति हाकः जुुइ । पुुचा लाइ । च्वकापाखे भ्वाथःग्वारा छग्वारा तयाः कस्सिक चिनातइ । प्वलय् ज्वनाः वा घ्वाइ ।
मुुसः
वा सुुइत कुुतिइ तयातःगुु सिँ । त्याःचा लाइ । म्हुुकुछि ति हाकः जुुइ । छखे च्वतय् नंया पातां भुुनाः भचा पिकयातइ । कुुतिया च्वय्या च्वःया कुुछिति क्वय् तम्म जुुइक तयातइ ।

ख्वाःपातय् उं छीन्ह्यः छगू पुजा यायेमाः । थ्व पुजायात वालन्छा धाइ । थुकिया तात्पर्य ख्वाःपाःया ज्या बच्छि क्वचाःगु तायेकाः न्हापा यानागु ज्याया द्वंबिद्वं क्षमा फ्वनेगु खः । थ्व न्हिकुन्हु सुकुन्दालिसें उं थलत, क्वँय् (ब्रुस), चा छता त्वःताः मेगु फुक्कं तयाः स्वनाः पुजा यायेमाः । थ्व पुजाय् तःग्वःगु सलिखय् यक्व दयेक मोहनी फयेमाः । थ्व हे मोहनीया हाकलं ख्वाःपाःया दृष्टिया नानि च्वइगु जुयाः मिखाया ज्या मजूतले थ्व मोहनी सुनानं मखंक सुचुका तइ । पुजा धुंकाः सकसिनं स्वां सिन्हः कयाः समय् नयेमाः । थ्व दिनय् हे सु सु द्यःया ख्वाःपाः दु व हे उनया उँनं ख्वाःपाःया न्यताः, कपाः, मनचा व न्हाय् च्वकाय् थीकी । व उं थलत न्हिथं पुज्याये माः । थुगु पुजांनिसें ख्वाःपाः च्वयेगु ज्या याइम्ह मूमनुखं नीसी यानाः सुनानं हाचां मगायेक चिपनिप मजुइक नियमय् च्वनेमाः ।

ईश्वरानन्द वैद्य व हीरादेवीया काय्मचा विजयकुमार भारतया आन्ध्र विश्वविद्यालयपाखें जलवायु विज्ञान विषयस स्नातकोत्तर यानावःम्ह खः । लिपा संयुक्तराज्य अमेरिकाया मिसोरी विश्वविद्यालयपाखें विद्यावारिधि यायेत वय्कः ताःलाःगु खः । थ्वय्कः मूलतः कृषिनाप सम्बन्धि जलवायु विज्ञान विधाया विशेषज्ञ खः । वय्कलं नेपाल सरकारया जलवायु विज्ञान विभागय् च्वनाः तःदँतक सेवा यानादीगु दु ।

किलागः, येँया भाजु विश्वनारायण व मय्जु कृष्णलताया काय् विजयलाल सन १९३८ स बूम्ह खः । सन् १९६२ स भारतया आग्रा विश्वविद्यालयपाखें एमबिबिएस क्वचायेका वःम्ह थ्वय्कलं सन १९६७ स वेलायतया लण्डन विश्वविद्यालयपाखें रोगविज्ञानया ख्यलय् उच्चशिक्षा ब्वनावल । नेपालय् विशेषतः एड्स थुज्वःगु घातक ल्वय्या विरुद्ध जनस्तरय् चेतना ब्वलंकेगु व उकियात क्वलायेकेत अभियान न्ह्याकेगु ज्या वय्कलं यानादिल ।

वनारस, भारतय् बनेज्या यानाच्वंम्ह भाजु देवशंकरलालया काय्भाजु विजयशंकर सन् १९४५ स बूम्ह खः । लेवनानया अमेरिकी विश्वविद्यालय वेरुतपाखें इन्जिनियरिङ्ग क्वचायेका वःम्ह थुम्ह भाजु लिपा भारतया वैंगलौर वनाः भारतीय विज्ञान संस्थानपाखें स्नातकोत्तर क्वचायेका दीम्ह खः । थ्वय्कः नेपालय् दक्कलय् न्हापां जलासययुक्त जलविद्युत कुलेखानी परियोजना पूवंकेगुली प्राविधिक रुपय् आपालं तिबः बियादीम्ह मनू खः ।

येँय् खिचापुखूस भाजु अष्टबहादुर व जमुनादेवीया गर्भंं सन १९४० स जन्म जूम्ह विणा वैद्य भारतया नयाँ दिल्लीया प्रतिष्ठानपाखें सौन्दर्य कला सम्बन्धय् डिप्लोमा यानावःम्ह मय्जु खः । नेपालय् समाः यायेगु कला बिषयस औपचारिक शिक्षा कयावःम्ह थ्वय्कः न्हापांम्ह खः । लिपा थ्व हे विधाय् उच्च ज्ञान कायेत लण्डन व टोकियो वनाः प्रशिक्षित जूम्ह खः । थ्वय्कःया नेतृत्वय् नेपालय् सौन्दर्य कलाया न्हापांगु प्रशिक्षण केन्द्र चायेकाः मय्जुपिन्त औपचारिक ज्ञान बीगु ज्या जूगु खः ।