तारादेबी खस नेपाली संगीत ख्यःया ज्वः मदुगु सःया खानी अले स्वर किन्नरीकथं हनातःम्ह लय्चिनामि व म्येहालामि खः । थ्वय्कःया जन्म येँया वंघलय् ने.सं. १०६८ प्वहेलागाः नःमि, सनिबारखुन्हु जूगु खः । थ्वय्कःया अबु कृष्णबहादुर कार्की व मां राधादेबी कार्की खः । थ्वय्कःया इहिपाः वि.सं. २०२२ सालय् पाइलट शिवबहादुर श्रेष्ठलिसें जूगु खः ।अबुलिसें उखेंथुखें म्ये हाः जुइम्ह थ्वय्कलं न्हय्दँ दुबलय् हे रेडियो नेपालय् म्ये हालादीगु खः । थ्वय्कःया मखमली सःयात संगीत सर्जक नातिकाजी श्रेष्ठया हःपालं नेपाःया हे खस म्ये जक मखु नेवाःम्ये हालेत तकं बः जुयाबिल । वय्कः नेवाःतय् समुदायस ब्वलंम्ह जुयाः नेवाःभाय् ल्हायेसः । अय्सां गुलि लिपा तिनि वि.सं. २०३२ सालं जूगु संगीत पञ्चमी ज्याझ्वलय् नातिकाजिया संगीतय् नेवाः म्ये ‘मतिनाया मुखू स्वान झ्वाल जुयाः वन हाय्’ हालादिल । अथेहे कान्छाबुद्ध बज्राचार्यया लसय् ‘झ्यालनं फय् वयाः मत जक सित यमां झ्याः तीगु गय् ?’ हालादीगु दु । अथेहे रेडियो नेपालय् प्रेमध्वज प्रधानलिसें सिलु म्ये व बुद्ध जयन्तिया निंतिं धकाः ‘आहा गजाःगु दिन थौं वःगु दच्छी छकः जक वइगु’ हालादीगु दु । वय्कलं हालादीगु मेमेगु म्ये थुकथं दु– १) झंगः पन्छी ब्वयाःजूथें जिगु मन ब्वयाच्वन २) य पाजु य मल्जु मांयात धयाब्यु ३) चाहे मचाय्कं बैंसया रंग जिगु जायावल ४) लुमंकाः ख्वयाच्वंसा जिगु ख्वबिं पुखू जाइ ५) क्वलं बुइ मयः यःमां पाउडर क्रिम बुइगु (मिरा राणालिसें) ६) जि ख्वालं मुखूसां सुखूचिंगु स्वां थें (लय् – श्यामबहादुर थापा, दुर्गालाल श्रेष्ठया खँग्वः, म्येहना प्याखं बिहांचुलि) थुकथं वय्कलं ब्याक्कं १० पुति जक म्ये हालादीसां फुक्कं म्ये उत्तिकं लोकंह्वाः । तर लिपा विष्णु जल्मि व कृष्णमान डंगोलया सृजनाया ‘लाय्लामा’ म्येचालं वय्कःयात नेवाः संगीत ख्यलय् नं तसकं लोकंह्वाका बिल । थःगु यैपुगु सलं थीथी विधाया स्वद्वलं मल्याक म्ये हालादीम्ह लिपा रेडियो नेपालय् स्वंगू दशकतक जागिर नयाः वि.सं. २०४६ सालया बहुदल लिपा जागिर त्वःतेमाल । आपालं सम्मान, पदवीलिसें स्वर किन्नरीकथं हनातःम्ह थ्वय्कःया काय् वि.सं. २०५१ सालय् क्यान्सर ल्वचं मन्त, यःत्यः जुयाः इहिपाः जूम्ह भाःत नं वि.सं. २०५५ सालय् हवाइ दुर्घटनाय् मदयेवं वय्कः अतिकं विक्षिप्त जुल । लिपतय् वय्कः पार्किन्सन ल्वचं कयाः ने.सं. ११२६ प्वहेलागाः दसमि, बुधबारखुन्हु मन्त ।