नेवाः संस्कृति धार्मिक आस्थाया जगय् दनाच्वंगु जुयाः छुं नं सङ्गीत, वाद्यवादन, प्याखं थजाःगु प्रस्तुति कलाया नं धार्मिक आस्थानाप क्वातुगु स्वापू दु । थ्व हे झ्वलय् दबूप्याखं स्यल्लाक्क न्ह्यब्बयेया निंतिं नासःद्यःया आराधना यायेगु चलन दु । मूकथं सङ्गीत कलाया द्यः जूसां न्हियान्हिथं माःगु वाक्कलानापं फुक्क कथंया कार्यसिद्धिया निंतिं नासःद्यः पुज्यायेगु परम्परा नेवाः समाजय् दु । सिद्धि व हिसिया द्यःकथं हनातःम्ह द्यः नासःद्यः नेवाःतय्गु बसोबास दुगु प्रायः थासय् दइ । नासःद्यः पूर्वीय कलाशास्त्रय् वर्णन यानातःगु ६४ गुलिं कलाया द्यः खः ।
नासःद्यः व नाट्येश्वरया साधना छगू हे ताः ज्वनाः याइगु जुयाः थ्वयात छम्ह हे द्यःकथं कायेगु यानाहःसां नासःद्यःया नाट्येश्वरसिबें बिस्कं विशेषतात दु । नेवाःतय्गु मौलिक द्यः नासःद्यःया मूर्त रूप दइ मखु, अंगलय् दयेकातःगु त्रिभुजाकार स्वप्वाः हे नासःद्यः खः । गनं गनं छप्वाः व न्याप्वाः दुम्ह नासःद्यः नं दु । नाट्येश्वर थें निश्चित सशरीर आकृति मदुगु द्यः जूगुलिं झ्वाता कीगु चलन वयेसिबें न्ह्यःनिसें अर्थात् नाट्येश्वरया अस्तित्व स्थापित जुइन्ह्यःनिसें हे थ्व द्यः पुज्यायेगु चलन वयेधुंकुगु खनेदु । नासःद्यःया स्वप्वाःयात सामाजिक सुरक्षा, बुद्धि व ज्ञानया स्रोतकथं कयातःगु दु ।
दबूप्याखंयात नासलं लीक अर्थात् हिसि दयेक क्यनेया निंतिं दबूप्याखं क्यनेया निंतिं पूर्वाभ्यास न्ह्याकेन्ह्यः नासः पुजा यायेगु चलन दु, अले नासः लित बीगु धकाः दबूप्याखं क्यने सिधयेका हानं पुज्यायेगु चलन दु । नासःद्यः पुज्यायेगु झ्वलय् पुजाया सामान्य विधिया नापनापं दबूप्याखंया कलाकारतसें किसली छायेगु व मोहनि सिन्हः तीगु चलन दु । पुलां दबूप्याखं क्यनेन्ह्य नान्दी मे– नासःद्यःया मे) अनिवार्य कथं हालाः नासः द्यःया प्रार्थना यायेगु परम्परा दु ।