धर्म मुनिकार

बौ ज्ञानीबाबु मुनिकार व मां नानीमय्‌जु मुनिकारया कोखं नेसं. १०८५ दिल्लाथ्वः एकादसिखुन्हु येँया बञ्जाःहिति फुसय्‌ प्याफलय्‌ जन्म जुयादीम्ह धर्म मुनिकार नेवाः सङ्गीतयात लजगाःकथं न्ह्याकेगुली ज्वः मदुगु योगदान बियादीम्ह संगीतकःमि खः । नेवाः बाजं–धिमे, बाँसुरी, पछिमा, मादल, खिं, क्वंचाखिं, बय्‌ आदि थानाः भम्चा लँस्वःवनेगु व मेमेगु सांगीतिक ज्याझ्वः यायेत व्यवसायिक बाजं खलः न्ह्याकेगुली भाजु मुनिकार छम्ह न्ह्यलुवाः खः । थीथी अवसरय्‌ सलंसः नेवाः संगीतकःमि व तःताजि नेपाःया बाजं दुथ्याकाः थीथी अर्केष्ट्रा न्ह्यब्वयेगुली नं वय्‌कः निर्देशक जुयाः सक्रिय जुयादी ।भाजु मुनिकारं वि.सं. २०५७ सालंनिसें थम्हं हे स्वरलिपि च्वयाः स्वरलिपिया माध्यमं बाँसुरी पुइगु स्यनेज्या न्ह्याकादीगु खःसा स्वनिगः दुने पिने व देसं पिने तकं थ्यं मथ्यं सच्छिं अप्प्वः थासय्‌ स्वद्वलं मल्याक नेवाः व गैर नेवाः स्यँमिपिन्त बाँसुरी, बय्‌, खिं, क्वंचाखिं, पछिमा, धिमे, स्यनेज्या यानादी धुंकल । थ्व हे झ्वलय्‌ भाजु मुनिकारं थीथी नेवाः जात्राय्‌ सरकारपाखें ब्वति काइगु गुरुजुया पल्तनयात नं बाँसुरिं नेवाः बाह्रमासे धून पुइगु व धिमय्‌ थायेगु स्यनादीगु दु । थुकिं यानाः न्हापा मेमेगु गैर नेवाः बाजंज्वलं ज्वनाः गैर नेवाः धून पुयाः जात्राय्‌ वइगु गुरुजुया पल्तनं नं नेवाः संगीत नालाकाःगु दु ।
परम्पराकथं म्हुतुं बोल धयाः स्यनीगु नेवाः संगीतयात स्वरलिपि व बोललिपि दयेकाः स्यनेज्या यायेगुली नं वय्‌कः छम्ह न्ह्यलुवाः गुरु खः । थुकिया निंतिं वय्‌कलं ने.सं. ११४० य्‌ थीथी दापा म्ये, नेवाः व खस भाषाया लोक व आधुनिक म्ये, भजनलिसें ऋतु, प्रहरया १०१ पु म्ये दुथ्याकाः स्वरलिपि (Notation) नांया सफू पिथना दीगु दु । भाजु मुनिकारं नेवाः म्येचाः ‘मतिनाया स्वां’ (डीभिडी)या म्यूजिक भिडियोया निर्देशन नं यानादीगु दु । अथे हे तकुस्वां म्येचाः (सिडि) या बाँसुरी वादक नं खः ।
प्रवीणता प्रमाणपत्र तहतक ब्वनादीम्ह भाजु धर्म मुनिकार छम्ह रेडियो ज्याझ्वः न्ह्याकामि नं खः । वय्‌कलं ८ दँ तक मेट्रो एफ.एम.य्‌ नेपालभाषाया ज्याझ्वः न्ह्याकादीगु खः । व थेंतुं येँ महानगरपालिकाया वडा ल्याः २७, २१ व १८ वडाय्‌ जनप्रतिनिधि मदुगु इलय्‌ वडा सचिव जुयाः नं थःगु प्रशासनिक क्षमता ब्वयादी धुंकूगु दु । लजगाःया ल्याखं वय्‌कः थौंकन्हय्‌ यँे महानगरपालिका, सम्पदा तथा पर्यटन विभागया सहायक निर्देशक जुयादी ।
तःक्वः थीथी नेवाः बाजं धें धें बल्लाः कासाया निर्णायक जुयादी धुंकूम्ह वय्‌कः परम्परागत गुथि मागः भ्वताहिति त्वाःखलः (मुनिकार समाज)या खिं, बाँसुरी, बय्‌ गुरुलिसें नासः सृष्टि कलाया नायः नं जुयादी ।
नेपाःया कला संस्कृति न्ह्यब्वयेगु निंतिं वय्‌कलं जापान (निक्वः), चीन, भारत, कोरिया आदि देसय्‌ वनाः चर्या म्ये हालेगु, बाँसुरी, बय्‌, प्वंगा पुइगु, धुँन्या चाःहिकेगुया लिसें अनेक कथंया प्रतिभा न्ह्यब्वयादी धुंकूगु दु ।वय्‌कःया बाँसुरी गुरु कान्छा मुनिकार, खिं क्वंचाखिं गुरु अष्टबहादुर मुनिकार, बय्‌ गुरु ज्ञानीबाबु मुनिकार, पछिमा गुरु इन्द्र महर्जन व लतमान महर्जन, धिमे गुरु रत्नकाजी महर्जन, चर्या म्येगुरु कान्छाबुद्ध बज्राचार्य, धुँन्या गुरु धर्म रत्न महर्जन खः ।
भाजु धर्म मुनिकारयात वय्‌कलं बाजं स्यंझाःगु सकल खलः, पुचःपाखें हनापौ लःल्हाना तःगु दुसा नेपाःया निंतिं युनेस्को प्रतिनिधि डा. योसियाकी कितामुरापाखें प्रशंसा पत्र (२०५८) लःल्हाःगु दु । नेवाः संगीत थपू यायेगु वय्‌कःया योगदानयात लुमंकुसे भाजु मुनिकारयात नातिकाजी राष्ट्रिय विशिष्ट संगीत सम्मान (परम्परागत संगीत) सिरपालं छाय्‌प्यूगु दु ।

Author: Pratik Sthapit on May 13, 2025
Category: म्ये, बाजं व प्याखं
Tags: ,

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Last articles