झीगु पुलां शास्त्रीय व लोक नेवाः म्येया स्वरवद्ध व लिपिवद्ध उलि जूगु खने मदु । गुरुं शिष्यपिन्त स्यनीगु व शिष्यपिन्सं लाना कयाः हालाः संगीतया संरक्षण जुया वयाच्वंगु खः । लिपिवद्धया विकासया अभावं गुलिखे झीगु म्ये न्हनावने धुंकूगु दु । दाफा भजनया माध्यमं थ्व गुरुशिष्य परम्परां ल्यनाच्वंगु झीगु संगीत थौं वयाः स्वरवद्ध लिपिवद्ध यानाः स्यने व सयेके तसकं अःपुया वःगु दु । थुकिया दसु धैगु हे थौंकन्हय् थासंथासय् स्यनीगु दाफा भजन ल्याय्म्हपिनिगु सहभागितां क्यनाच्वंगु दु । पुलांगु लोकम्येतय्गु स्वरलिपिया विकास यानाः स्यनेज्या न्ह्याकाहःगु दु ।
नेवाः म्ये व थुकिया रेकर्ड चाःत
वि.सं. १९६५ स्वयां न्ह्यः संगीत धैगु प्रत्यक्ष हालीगु जक खः । संसारय् थथे हालीगु म्येयात ल्ह्ययाः लिपा हानं हानं न्यनेजीक थातं तयेगु प्रविधिया विकास नं जुल । थ्व प्रविधि भारतय् वःगु च्यादँ झिदँया दुने नेपालं नं दुथ्याकेत ताःलात ।
नेपालय् थुगु प्रविधिं संगीत सिर्जना व ताःकालतक ल्यंनीगु कथंया म्ये थायेगु ज्याय् भद्रकालि हाउसया आपालं योगदान दुगु जुल । थुगु हाउसया हामापिं साहु लालबहादुर जोशी व जनकलालया योगदानं नेपाःयात नं विश्वया न्ह्यःने संगीतया माध्यमं म्हसीकेगु उत्तमगु लँपु जुयाबिल । वि.सं. २००७ साल धुंकाः नेपालय् रेडियो स्थापना लिपा संगीत सर्जक थःपिन्सं हे लाय् तयाः भारतय् वनाः नं रेकर्ड यायेगु ज्या न्ह्याकल । उगु रेकर्डत आपालं हे चुल धाःसां स्वनिगलय् हे जक लिकुंगु बजाःया हुनिं गुलिस्यां द्यापं च्वनेमाःगु नं खनेदु । संगीत सर्जकपिन्सं संगीत सेवाय् समर्पणया हुनिं थौंतक्क झीगु न्ह्यःने पुलां संगीत ल्यनाच्वंगु दु । तर विडम्बना छु धाःसा गुलि नं नेवाः संगीतया रकेर्डत पिदन, उकियात सुनां गनं ल्याःचाः तयेगु वा संरक्षण यायेगु ज्या मजू । विदेशी संगीत अन्वेषकतय्सं नं थन भरे यानायंकाः लिपा मेचाः सिडीचाःत पिथना तःगु दुसां उकिया नं ल्याःचाः मदु ।