नेपाःया लिच्छिबी जुजुपिं मध्ये अतिकं नांजाःम्ह मानदेवया आपालं कृतियात कयाः इतिहासय् ब्वने दु । आःतक अनुसन्धानकर्तापिन्सं मानदेव अले थ्वया कलाःया नां न्ह्यथनातःगु तःजिगु व चिचिधंगु नापं यानाः नीगु अभिलेख ध्वदुइके धुंकल । चाँगुनारायण देगः न्ह्यःनेया ईस्वी ४६४ या ताहाकःगु शिलालेखय् थुम्ह जुजु अले पुर्खायात कयाः नं न्ह्यथनातःगु दु । थुम्ह जुजु उलि हे पराक्रमि नं खः धैगु खँ राज्यविस्तारया झ्वलय् पूर्वपाखेया देसय् व पश्चिम गण्डकी पारी मल्लपुरीतक थ्यंगु विवरण थ्वहे शिलालेखय् ब्वनेदु । मानदेवया इलय् मानाङ्क मुद्राया नं प्रचलनय् वल । बौद्ध धर्म कथंया मानविहार व नरलय् मनमानेश्वरी देगः दयेकेगु ज्या नं मानदेवं याःगु खः ।
मानदेवया छय्मचा वसन्तदेव ईस्वी ५०६ या थक्वाः आदिनारायणस च्वंगु शिलालेखय् दक्कले न्हापां मानगृहया अस्तित्वयात कयाः न्ह्यथनातःगु दु । मानगृहपाखें पिदंगु उजं धकाः थुगु शिलालेखय् धयातःगु दु । मेखे गोपालराजवंशावलीइ नं जुजु मानदेवं मानगृह दयेकेबिल धकाः च्वयातःगु दु । मानदेव मदये धुंकाः शिवदेव जुजु जुइ धुंकुगु इलय् तकं मानगृह राजकाजया केन्द्र जुयाच्वंगु खः धैगु पुष्टि जू । अंशुवर्मायापाखे ईस्वी ६०५ स कैलाशकुट भवन दयेके धुंकाः राजकाजया केन्द्र मानगृह मजुल । नरेन्द्रदेव जुजु जुइ धुंकाः राजकाज मुक्कं कैलाशकुट भवनं न्ह्याकल । अथे धैगु १३६ दँ लिपा मानगृहया महत्व मदयावन । वंशावली बियातःगु विवरण कथं उगु ईया नेपालय् दक्कले बांलाःगु अले न्हय्ताजाःया लाय्कू मानगृह खः । मानगृहया जःखः निगू धः दु, प्यचाः पःखालं सुरक्षा बियातःगु जुल । अन दुने लुँया देगः नं दु । तर थ्व मानगृह गन दु ? आः तक गुगुं दसि लुयावःगु मदुनि । गुलिसिनं मानगृह लाय्कू दुगुलिं यलया लाय्कू दुगु लागायात मंगः धाःगु खः, उकि मानगृह न्हापा न्हापा यलय् दु जुइमाः धाइपिं नं दु । मेखे ठाकुरलाल मानन्धर थुज्वःपिं विद्वानपिनि तर्क कथं मानगृह नरलय् दुगु खः, आः मागः वा मालिगां धाइगु थासय् मानगृह दुगु जुइमाः उकिं थुगु थाय्यात आःतक मागः धयावयाच्वंगु खः ।
थौं सिबें झिन्यासः दँ न्ह्यवया थुगु भौतिक संरचना अले थुकियात कयाः थीथी ऐतिहासिक अभिलेखय् यानातःगु वर्णन कथं नेपालमण्डल लागाया नेवाःतय् प्रविधि व कलाया छगू ज्वःमदुगु दसि खः ।