सत्यनारायण मानन्धर
सत्यनारायण मानन्धर म्येच्वमि, लय्चिनामिलिसें छम्ह बांलाःम्ह म्ये हालामि खः । थ्वय्कःया जन्म ख्वपया तःमारि त्वालय् ने.सं. १०८६ चौलागाः चःह्रे, मंगलबारखुन्हु जूगु खः । थ्वय्कः अबु लक्ष्मीनारायण मानन्धर व मां श्यामावती मानन्धरया तःधिम्ह काय् खः । थ्वय्कःया इहिपाः ने.सं. ११०९ तछलागाः द्वादसि, सुक्रबारखुन्हु रजनीनापं जूगु खःसा थ्वय्कःपिनि छम्ह काय् व छम्ह म्ह्याय् दु ।
छेँय् अबु नं प्याखंम्वःलिसें संगीतप्रेमी जूगुलिं थ्वय्कः नं मचा इलंनिसें संगीतय् नुगः क्वसाःम्ह खः । थ्वय्कलं छेँय् हे च्वना विश्व कायष्ठपाखें संगीत सयेकादीगु खःसा लिपा संगीत प्रविण श्रीराम आचार्यपाखें पूवंक संगीत शिक्षा कयादीगु खः ।
झिगू तगिमय् ब्वनेकुथी ब्वनाच्वंगु इलय् हे थःम्हं संगीत तयाः म्ये हालादीम्ह थ्वय्कःया न्हापांगु म्ये ‘छन्त स्वस्वं छ बांलानाः न्हिले मास्ते वल’ खः । तर थ्वय्कलं दकलय् न्हापां हालादीगु म्ये च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ व द्वारिकालाल जोशीया लसय् ‘भ्यगतय् ह्वःगु नलाःस्वां नं’ खः । थुगु म्ये ने.सं. ११०७ स पिदंगु ‘मन छकः याउँक दिके’ म्येचालय् दुथ्याः । ने.सं. ११०८ पाखे येँया थँहितिइ च्वंगु नेपाल मैत्री अध्ययन मण्डलया नीन्यादँ बुन्हिया लसताय् जूगु नेपालभाषा म्ये धेंधेंबल्लाःसं ब्वति कयाः थ्वय्कलं हालादीगु म्ये ‘अथें अथें छुं छु मखु थें’ उगु हे मण्डलं ने.सं. ११०८ स पिथंगु म्येचाः ‘बांबांलाःगु म्ये’ स दुथ्याः ।
छगू इलय् मल्ल जुजुपिन्सं च्वयातःगु अले योगेशराजया लसय् प्यपु म्ये हालाः थ्वय्कः आपालं लोकंह्वाःगु खः । म्येग्वः व लसय् आपालं ध्यान तयादीम्ह थ्वय्कःया आःतक्क सुइपुं मल्याक म्ये पिदने धुंकूगु दुसा पिदनेगु नं ल्यं दनि । थ्वय्कलं थःम्हं हे लसय् हनादीगु म्ये च्यापुति दु । उकी मध्यय् शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीजुयात अभिनन्दन याःबलय् थ्वय्कलं लसय् हनादीगु म्ये न्ह्यब्वःगु खः ।
थ्वय्कलं हालादीगु म्येया म्यूजिक भिडियो दकलय् न्हापां ‘मतिना स्वां’स पिदंगु खः, आःतक प्यपु पिदने धुंकूगु दु । उकी मध्यय् दुर्गालाल श्रेष्ठया च्वसाय् न्ह्यू बज्राचार्यं लसय् हनादीगु ‘न्यय्न्यापाः झ्याःया दरबार’ यूट्यूबय् तकसं लोकंह्वाना च्वंगु दु । वय्कलं ने.सं. १११८ दँपाखे रेडियो नेपालं स्वर परीक्षा ताःलाका दीगु खः । अन छुं खस भाय्या म्येलिसें ‘जिगु देश छ यः’ दुर्गालाल श्रेष्ठया च्वसाय् द्वारिकालाल जोशीया लसय् नं रेकर्ड यानादीगु खः । गुगु म्ये तसकं लोकंह्वाः । नेवाः एफ.एम.या इतिहासय् दकलय् न्हापां थ्वःगु म्ये नं थ्व हे खः ।
च्याचालं मल्याक नेवाः म्येचालय् म्ये हालादीम्ह थ्वय्कलं थःम्ह हे ‘सः सत्यनारायणया’ व खस भाषाया ‘बिरानीमा’ म्येचाः पिथनादीगु दु । थःम्ह हे च्वयाः लसय् हनाः हालादीगु खस भाय्या म्ये ‘केही पाउने आशमा केही गुमाउने त्रासमा’ खः । वय्कःया आःतक पिदंगु मेमेगु म्येचाःत थुकथं दु– ‘लसय् हंगु विरोध’ (ने.सं. १११६), ‘मय्जुलानिझ्याः’ (ने.सं.१११९), ‘जः मालाच्वंगु सः’ (ने.सं.११२०), ‘छतिकि’ (ने.सं. ११२०), ‘हाकनं छक्वः’ (ने.सं.११२१) । थ्वय्कलं ‘सत्यन्’ या नामं म्येय् संगीत नं तयेगु यानादी ।
थःगु लजगाया हुनिं संगीत ख्यलय् यक्व ई बी मफुम्ह थ्वय्कः भक्तपुर एफ.एम.या छम्ह संचालक नं खः । थ्वयकःपिन्सं ने.सं. ११३४ पाखेनिसें थः अबुया नामं अक्षयकोष तयाः भ्यलुख्यःया आदर्श आजाद उच्च मा.वि.स एस.ई.ई. तगिमय् दकलय् अप्वः ल्याः हःपिं निम्ह ब्वनामिपिन्त सिरपाः बीगु यानादीगु दु ।