हारति हर् मूल खँग्वःपाखें वःगु खः । उकिया अर्थ हरण याइम्ह धैगु खः । हारतियात जटाहरणी नं धाः । बौद्ध साहित्यय् दुःख, शोक, रोग, भय, अशिक्षा व अज्ञानता हरण याइम्हकथं कयातःगु दु । हारतियात हरितया सन्तान, सःया भक्त, हरित रंग, कश्यप ऋषिया काय, यदुया काय धयातःगु दु । हारति यक्षणी खः । जन्म जूगु इलय् अविरति धैगु नां तयातःगु खः । हारति कुबेरया कलाः, न्यासःम्ह मचाया मां, मस्त हरण यानाः यनीम्ह कुबेरया राज्यय् ज्या याइम्ह पाचिंक यक्षया कलाः खः । बुद्धधर्मया शरणय् वयेवं हारति झिंनिदँतकया मचातय्त पालनपोषण याइम्ह रक्षक देवीया रुपय् स्थापित जुल । हारतिया मूल देगः स्वयम्भू चैत्यया उत्तर पश्चिमय् रत्नपीठय् पलिस्था यानातःगु दु । हारतिया धारणा गबलय् ब्वलन धैगु स्पष्ट मजू ।
हारतियात तःकै वइगु इलय् सितलाया रुपय् नं पूजा यानाच्वंगु सीदु । नेपालय् हारतिया मूर्ति प्यंगू शदीपाखें विकास जूगु सीदु । हारतियात रक्षक देवीया रुपय् पंचरक्षा सफुलिइ ब्वयातःगु दु । उकिं हारतियात अजिमा मां धायेगु याइ । हारति मां मनूयाके दुब्यूम्ह मनूयात हारति मां दुब्यूगु धाइ । हारति दुब्यूगु इलय् विरामी जूपिन्त वासः यायेगु यानाच्वंगु दु । मूर्तिया रुपय् क्यनेमाःसा हारतियाके न्याम्ह मचानाप च्वनाच्वंगु क्यनी । धनभाजु, धनमय्जु, वासिंभाजु, वासिंमय्जु, जिलंभाजु क्यनेगु याइ । हारतिनाप स्वापू दुगु म्ये नेपालभाषाया धार्मिक साहित्यय् चिनातःगु दु । यक्व विरामी जुइपिं मनूतय् मचातय्त हारतिं रक्षा याइकथं
हारतिया मचातनाप त्वाय् चिंकेगु चलन दु । त्वाय् चिनेधुंकाः दच्छिया छकः कलःपुजा वय्गु याइसा झिंनिदँ दतकि त्वाय् फ्यनेगु याइ । त्वाय् चिनातःगु ईतक मचायात चिपनिप छ्यासमिस याइमखु । हारतियात नेपालय् तःकै लंकीम्ह द्यःया रुपय् काइ ।