हेटौंडाया देगः व सम्पदा

ऋषेश्वर महाद्यः देगः
मकवानपुर दामनया सिमभन्ज्याङ क्वय्‌ त्रिभुवन राजपथ स्वयां बाघौति जंगलया लँ वनेवं पहाडया खोंचय्‌ ऋषेश्वर महाद्यःया देगः दु । छखे पहाडया ल्वहँतय्‌ मनूया ख्वाःपाः दु ।
नापसं थन निगः चैत्य नं स्थापना यानातःगु दु । थ्व थाय्‌ हिन्दु व बौद्ध निगूलिं धर्मयापिं मनूतय्‌गु लागि नं धार्मिकस्थल खः । बौद्धतय्‌सं थ्व थाय्‌यात छुमि झ्याङ्ग्रछुप धकाः धाइ ।
हिन्दु पौराणिक कथनकथं थन सप्तऋषि वयाः तपस्या यानाच्वंबलय्‌ शंकर भगवान प्रकट जूगु विश्वास दु । मेखे महायानी बौद्धतय्‌ विश्वासकथं थन पद्मसम्भव वा गुरु रिम्पोछें तपस्या याःगु थाय्‌ खः । छखे थन महाद्यवं विष त्वनाः जूगु जलन लंकेत त्रिशूल प्रहार यानाः लः पिकाल धाइसा मेखे बौद्ध गुरु रिम्पोछें बज्र प्रहार यानाः लः पिकाल धाइ । थन हरिवोधिनी एकादशी, हरितालिका तीज व फागु पुन्हिबलय्‌ मेला जुइ ।

चुरियामाई देगः
हेटौंडा उपमहानगरपालिकाया वडा नं. १५य्‌ हेटौंडा बजार स्वयाः ९ किमी दक्षिणय्‌ सुरुङ लँया सिथय्‌ चुरियामाई दु । आः आधुनिक ढंगं पुनर्निर्माण यानातःगु देगलय्‌ निम्ह सिंहया दथुइ धातुया तःधिकःम्ह भगवतीया मूर्ति स्थापना यानातःगु दु ।
वि.सं. १९७५पाखे सुरुङ दयेकेगु झ्वलय्‌ लूगु शिलायात स्थापना यानाः ज्या न्ह्याःगु धापू दु । विशेष यानाः राजमार्ग जुयाः वनीपिं चालकतय्‌सं थपिनिगु रक्षाया कामना यानाः थन पुज्याइ । थन शनिवाः व मंगलवाः भिड जुइ । अले मोहनिबलय्‌ मेला जुइ । थन पशुपन्छिया बलि बीगु चलन दु ।

भुटनदेवी देगः
मकवानपुर जिल्लाया सदरमुकाम हेटौंडा उपमहानगरपालिकाया वडा नं. १० स्थित बजारय्‌ भुटनदेवीया देगः दु । थ्व थनया छगू महत्वपूर्ण शक्तिपीठ खः । खुल्ला परिसरय्‌ तग्वःगु नितँजाःगु प्यागोडा शैलीं देगःया निर्माण यानातःगु दु । दुने भगवतीया ५फीट तःधिकःगु धातुमूर्ति स्थापना यानातःगु दु । तर थ्व आधुनिक शैलीं नकतिनि हे जक पुनःनिर्माण याःगु खनेदु । देगःया प्यखेरं मेमेगु चिचीग्वःगु देगःया स्थापना यानातःगु दु । ‘महाभारत’ बाखं पञ्च पाण्डव बनवास वनेगु झ्वलय्‌ थन थ्यंगु व पाण्डवतय्‌ थन च्वंम्ह हिडम्बासुर नांया राक्षसलिसे ल्वापु जूगु व वयात स्यानाः भिमसेनं वया केहेँ हिडम्बा लिसे ब्याहा याःगु धइगु दु । थ्व हेटौंडा धइगु थाय्‌या नां व हे हिडम्बासुरया नामं क्वकाःगु खः । थुकिया निर्माण वि.सं. १८६०इ तत्कालीन लानीपिनिगु कुतलं जूगु धइगु दु । थन जंगबहादुर राणा शिकार वःगु अले अबलय्‌ थनया प्रशासनं थनया पुजाया लागि बजेट तयाबिउगु धाइ । चैत महिनाय्‌ १२८म्ह पशुपंछिया बलि बियाः पुजा याइ ।

वंशगोपाल देगः
हेटौंडा बजारं १४ कि.मी. पूर्वपाखे मकवानपुरया जुजु मुकुन्दसेनया दरबार लागाय्‌ मकवानपुरगढीया दथुइ वंशगोपालया देगः दु । ल्वहंया पुलां पहःयागु किल्ला थज्याःगु देगः दुने धातुयागु लुँ सियातःगु कलात्मक वंशगोपाल कृष्णया मूर्ति स्थापना यानातःगु दु । थन थ्व मूर्ति चान्हय्‌ चान्हय्‌ पिहां वनी धइगु विश्वासं थुकियात सिखलं चिनातयेगु चलन दुगु खः । थन ऐतिहासिक प्रमाण मदुसां थुकिया निर्माण २५० दँ ति न्ह्यः थनया जुजु मुकुन्दसेनं याःगु धइगु अनुमान दु । थन हरिबोधिनी एकादशी व कृष्णाष्टतमिकुन्हु विशेष मेला जुइ ।

Author: Tej Maharjan on July 28, 2025
Category: संस्कृति व सम्पदा
Tags: , , ,

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Last articles