डा. हायन्स जोर्गेनशनया जन्म ने.सं १००६ (इ.सं.१८८६ —१०७४) डेनर्माकय् जूगु खःसा ६८ दँया बैंशय् अर्थात् ने.सं १०७६ (इ.सं.१९५४) य् वय्क: मदुगु खः । वय्क: नेपाः धयागु हे मखंम्ह विदेशी जुयाः नं नेपालभाषाया अध्ययन नापं थ्व भाषाबारे लेख तथा ग्रन्थ यूरोपया भाषां हीकाः पिकायेगुली थःगु जीवन पानादीम्ह विद्वान खः । थ्वय्क:यात युरोपय् नेपालभाषाया विषयय् अनुसन्धान याइपिंत लुखाचायेकाब्यूम्ह विद्वान कथं कायेगु याः ।
इ.सं. १९११ य् बेलायतया किल विश्वविद्यालयपाखें संस्कृत विषयय् विद्यावारिधि यानादीम्ह हायन्स जोर्गेनशनं १९१९ तक वर्लिनया भल्केरकुण्डे म्युजिमय् ज्या यानादिल । लिपा वय्क: नेपालभाषाया प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थया अध्ययन व परामर्शया नितिं सन् १९२७ य् बेलायतय् झायाः अनया क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयया पुस्तकालय् मुनाच्वंगु नेपालभाषाया प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थया पाण्डुलिपि अध्ययन यानादिल । थुकिया हे लिधंसाय् सन् १९२१ य् वय्कलं दकलय् न्हापां “Ein Beitrag Zur Kenntries des Newari” धैगु लेख पिकयादिल । गुकी नेपालभाषाया पुलांगु बाखं बेताल पंचविंशतिकाया निपु बाखंया अंग्रेजी भाषं अनुवाद नं दुथ्याकातःगु दु । अथे हे सन् १९३१ य् “A Royal Asiatic Society” पाखें वय्कलं नेपालभाषाया मूल सहित दुगु नेपालभाषाया मेगु पुलांबाखं विचित्रकर्णिकावदानोधृतया अंग्रेजी अनुवाद पिकयादिल । अनं लिपा डेनमार्कया कोपेनहेगनं वय्कलं नेपालभाषाया शब्दकोश “A Dictionary of Classical Newari – 1936 AD” पिकयादिल । थ्व १७८ पौ दुगु खँग्वःतय्गु वर्णनात्मक विश्लेषण यानातःगु वृहत शब्दकोश खः, गुकी नेपालभाषाया मूल खँग्वः नापं त्यासा खँग्व नं यानाः २००० ति खँग्वः दुथ्यानाच्वंगु दु । थ्वयां लिपा वय्कलं सन् १९३६ य् आक्टा ओरेन्टलिया धैगु पत्रिकाय् “Linguistic Remark on the verb in Newari” धैगु नेपालभाषाया क्रिया विषयय् भाषावैज्ञानिक लेख पिकयादिल । अथेहे वय्कलं सन् १९३९ य् नेपालभाषाया प्राचीन आख्यान बत्तिस पुत्रिका अंग्रेजीं अनुवादसहित पिकयादिलसा सन् १९४१ य् डेनमार्कया कोपनहेगनं हे “A Grammer of Classical Newari” सफू च्वयाः प्रकाशित यानादिल ।
थुकथं डा. हायन्स जार्गेसनं नेपालभाषा सम्बन्धी— बेताल पंचविंशतिकाया (सन् १९२१), विचित्रकर्णिकावदानोधृत (सन् १९३१), बत्तिस पुत्रिका (सन् १९३९ ), “A Dictionary of Classical Newari -1936 AD, A Grammar of Classical Newari” (सन् १९४१) यानाः न्यागू सफू पिकयादीगु दु । हायन्स जोर्गेनसनया प्रमुख कीर्ति “A Dictionary of Classical Newari -1931 AD, A Grammar of Classical Newari – 1941 AD” सफुलिं नेपाःया विद्वानपिंत नं थःपिनिगु नेवाःभाषं वैज्ञानिकढंगं शव्दकोश व व्याकरण च्वयेगु हःपाः बिलसा थुपिं ज्यां यानाः नेपालय् जक मखु संसारया मेपिं विद्वानपिंत नं नेपालभाषा सयेकेत ब्वनेत अःपुल । उकिं डा. हायेन्स जोर्गेनशनयात पश्चिमी देसय् नेपालभाषा विषय अध्ययन यायेत खापा चायेकाब्यूम्ह विद्वान कथं कयातःगु खः ।