गुन्द्रु दयेकेगु विधि
गुन्दु्र छता पाउँ सवाः वःगु नसा खः । थुकियात थीथी कथं नयेगु याइ । आलु व गुन्दु्र ल्वाकछ्यानाः जा नयेत केँया रुपय् नयेगु याइ । यःपिनि मुक्कं गुन्दु्र जक केँ खुनाः नं नः । थुकी मुस्या व मस्यौरा ल्वाकछ्यानाः सवाः साक्क नयेगु नं याः । बजि नयेत नं गुन्दु्र वालाः ल्वसाया रुपय् नइ । नखःचखः व गुथिगानाधुंकाः छ्वालुसे च्वंगु थ्वँनाप पालुक गुन्दु्र वालाः म्हाइपु लंक गुन्दु्र नयाः थ्वँ त्वनेगु नं याः ।
गुन्दु्र न्ह्यागुलिं नं दयेकी मखु । काउलिहः, पाछै, ख्वाखः व तुकंयागु जुइबलय् बांलाइ । यक्व क्यातुगु हलं दयेकी मखु । क्वहःगु नं तइ मखु । छिपय् जुयाः भचा म्हासु म्हासु धाःगु काइ । लखं प्याकी मखु । यक्व चा बाय् धू दुगु जुल धाःसा सिलाः लः स्वयंकेगु याइ । किचलय् हिलाः भचा सुकू चिंकी । गुन्दु्र दयेकेगुयात फीगु नं धाइ । यक्व ताथीबलय्सिकं चिकुचिकु धाःगु बखतय् फीगु याइ ।
भचाभचा जक गुन्दु्र फीबलय् यलेचिनाः नाइसे च्वन धायेव बःचा बःचाकू जुइक तानाः त्वाकलय् तयाः छ्याइ । यक्व फीमालीबलय् प्वाकलय् तयाः लुसिं च्वायेगु याइ । छ्याये धुनागुयात पुसा तयेछिंगु थलय् तयाः च्वाये फक्व च्वानाः फी । थल यच्चुक सिलाः गंक पाइ । गाक्क च्वाये धुनधायेव पुसाया रुपय् यच्चुगु घाँय्म्वः, सु बाय् कापःग्वारा तयाः निभालं खयेक चांन्हिं अथें तयातइ ।
गुन्दु्र फीबलय् ति तिसिनाः फीगु नं याः तिमसिसे नं फीगु याः । तिमसिनागुली च्वायेबलय् ति छ्वाराछ्वारा वइ । तिसिनागुलिइ वइ मखु । तिसिनाः फीबलय् ध्वगीगु भय म्ह्व जक जुइ । पाउँ सवाः यक्व दइ । तिमसिसे फीबलय् पुसां ति थहां वयेगु लिपा लात धायेव ध्वगीगु भय दयेयः ।
निभालं क्वाइगु व शीतं ख्वाउँइगु प्रक्रिया यानाः न्यान्हुखुन्हु दसेंनिसें दासिवः थें जुयाः ति थहां वइ । थज्याःगु प्रक्रिया भचाभचा पुगानाः ख्वाउँइबलय् झन् हे याकनं जुइ । थथे वःगु ति पुसा तयातयागुलिं पिने वनी । ति पिहां ववं हे गुन्दु्र पाक वनाः पाउँक पाउँक बास वयेगु याइ । गुन्हुंनिसें भिंmनिन्हुया दुने पाक वनी । पाक वंगु लिकयाः निभालय् पायेगु याइ ।
गुन्दु्र फीत मतासे हलंहः नं फीगु याः । थथे फीबलय् प्रक्रिया दक्वं तानाः फीबलय् थें हे खःसां लिकाये धुंकाः कुचा कुचा यायेगु याइ ।
तुकंयागु नं गुन्दु्र फ्यू । थुकिया गुन्दु्र पाछै काउलिहःयागु थें सवाः जुइ मखु । नचुसे च्वं थें च्वनीगु व चिचीचापु जुयाः सुयागु थें जुइ । छाये धुंकूगु प्याज मायागु नं गुन्दु्र फीगु याः । थुकिया गुन्दु्र फीबलय् च्वायेगु यक्व मयासे भचाभचा जक याइ । थुकिं फीगु गुन्दु्र भचा निभाः छाःबलय् लाइ । अथे जुयाः तप्यंक निभालय् मतसे यतापाखे जक तयेगु याइ । बुइगु नं भचा याकनं जुइ ।
