प्राचीनकालय् संस्कृत प्राकृत भाषाया सफू नेपालभाषां टिका अनुवाद जूगु दुसा माध्यमिक काल (ने.सं ९६७—१०६०) य् वयाः अनुवादकं थःपिनिगु नां नं न्ह्यब्वयाः देवनागरी लिपिं लिप्यान्तरण व नेपालभाषां भाषान्तरण जक मखु मुद्रण यानाः सफूया रुपय् पिकायेगु ज्या जुल । थ्व ज्याया प्रणेता निष्ठानन्द वज्राचार्यं खः । वय्कलं दकलय् न्हापांं एकविंशति प्रज्ञापारपमिता (ने.सं १०२९) सफूयात नेपालभाषां देवनागरी लिपिं हिलाः थासा आखलं पिकयादिलसा थ्वयां लिपा अश्वघोषया संस्कृत भाषं च्वयातःगु ललितविस्तरया नापं मेमेगु ग्रन्थयात नेपालभाषां भाषान्तर, देवनागरी लिपिं लिप्यान्तर जक मखु थासा आखलं प्रचलित जनबोलीया भासं सफू पिकायेगु ज्या यानादिल । थ्व ललितविस्तर (ने.सं १०३४) ग्रन्थ तप्यंक संस्कृत भाषाया ललितविस्तरया अनुवाद जक मजुसे थाय्थासय् व्याख्या विश्लेषण दुगु अनुवादकया सिर्जनशीलतां भय्ब्यूगु अनुवादया सफू खः । ने.सं १०५० स मेम्ह विद्वान इन्द्रमान भिक्षाचार्यं दकलय् न्हापां थेरवाद बौद्ध ग्रन्थ धम्मपदयात पालिभाषं नेपालभाषाय् अनुवाद यानादिल । पुनर्जागरणकालया मेम्ह महारथी धर्मादित्य धर्माचार्यं नं तःपु हे बौद्ध जातक अवदान सम्बन्धी पालिभाषाया बाखं नेपालभाषां अनुवाद यानाः थम्हं पिकयादीगु बुद्धधर्म व नेपालभाषा (ने.सं १०४५ —१०५०) पत्रिकाय् पिकयादिल ।
पुनर्जागरणयाकालय् अनुवादया ख्यलय् न्ह्यथनेबहगु मेगु ज्या संस्कृत व पाली भाषाया ग्रन्थ जक नेपालभाषां अनुवाद जुयाच्वंगु थासय् अंग्रेजी भाषाया सफू नं नेपालभाषाय् अनुवाद जुल । थ्व ज्याय् न्हापां ल्हाः न्ह्याकादीम्ह मास्टर जगतसुन्दर मल्ल खः । वय्कलं विश्वप्रसिद्ध पेटरपार्लिया इसप्स फेबल बाखंयात इसपं दयेकूगु बाखं (ने.सं १०३५) नामं नेपालभाषां पिकयादिल । थुकथं डा. हायन्स जार्गेसनं नेपालभाषाया पुलां बाखं बेताल पंचविंशतिकाया (सन् १९२१/ने.सं. १०४१) विचित्रकर्णिकावदानोधृत (सन् १९३१/ने.सं १०५१), बत्तिस पुत्रिका (सन् १९३९/ने.सं १०५९) अंग्रेजी भाषं अनुवाद यानाः डेनमार्कया कोपनहेगनं पिकयादिल ।