‘गथांमुगः’या किपा
दँय्दसं दिल्लाचःह्रेकुन्हु गथांमुगः नखः हनी । उकिं थ्वयात गथांमुगः चःह्रे नं धाइ । थ्वकुन्हु सुथंनिसें दुवाःदुवातय् न्हाय्पंकथिया गथांमुगः दयेकाः थनातइ । सनिलय् थ्वयात तःधंकाः ‘गथांमुगः’या ख्वाःपाः च्याः छुकी । थ्व ख्वाःपाः भ्वँतय् लाखय्या लसि वयेक दयेकीगु खः । थ्वया न्हाय्पनय् गं घाकातःगु दइ । थ्वयात सनिलय् हाःनाः मदुपिन्सं क्वःथलाः मि तयाः खुसिइ वायेयंकीगु खः ।
नागया किपा
नाग पंचमिकुन्हु नागया किपा छेँय् छेँय् लुखा फुसय् तिकाः पुजा याइगु खः । थ्व फुक्क धया थें छेँय् छेँय् तइगु जूगुलिं यक्व किपा पिकायेत थासां थानाः पिकाइगु व थुकी थीथी उनं जायेकीगु खः । अप्वः थें नागमाः हनाच्वंगु वा तःधीम्ह नागं छ्यं ल्ह्वनाच्वंगु किपा च्वइगु खः । थुकिं छेँय् नागया भय दइ मखु धयागु विश्वास दु ।
गनेद्यःया किपा
नेवाःतय्सं यंलाथ्वः चौथिकुन्हु चथाः हनी । थ्व न्हियात गनेश चौथि नं धाः । थ्वकुन्हु भ्वँतय् च्वयातःगु गनेद्यःया किपा तिकाः पुज्याइ ।
भगवति द्यःया किपा
मोहनिबलय् कौलाथ्व पारुकुन्हु नःला स्वनेगु ज्यां मोहनि नखः न्ह्याइ । थुबलय् थीथी ज्वलं स्वनेगु व नःलास्वां पीगु लिसें भ्वँतय् च्वयातःम्ह सिंह गयाः महिसासुर दैत्य स्यानाच्वंम्ह भगवतिया किपा नं तिकेगु ज्या याइ ।
भुइफसिइ दैत्यया ख्वाः च्वयेगु
मोहनिबलय् चालं (दशमी) कुन्हु नेवाःतय् छेँय्छेँय् भुइफसिइ दैत्यया ख्वाः च्वयाः स्वनातःगु भुइफसियात खड्गं पालेगु ज्या यानाः पुजा क्वचायेकी । थीथी थासय् पायाः वइगु गुथि दुपिन्सं पायाः वयाः उगु भुइफसि पालेगु याइ ।
साया ख्वाः च्वयेगु
गुंलाथ्व पारुकुन्हु नेवाःतय् छेँय् दछिया दुने सुं सीगु दःसा वया नामं सायाः वनेगु चलन दु । कय्तापुजा मयाःनिम्ह मचाया छ्यनय् तिंया क्वँय्लिंचाय् साया ख्वाः च्वयातःगु तिकाः देय् चाःहीकीगु खः । साख्वाःया लिसें किकिंपा नं च्वयाः क्वय्लिंचाय् तयेगु नं याइ ।
लक्ष्मीद्यःया किपा
स्वन्तिबलय् लक्ष्मीद्यःया किपा धुकुतिइ बा पुजा क्वथाय् तिकाः पुजा याइ । थ्व लक्ष्मीद्यः बिस्कं कथंयाम्ह जुइ । थ्व लक्ष्मीद्यःया बाहां काउले जुइसा लक्ष्मीद्यःया प्यपा ल्हाः दइ । च्वय्या निपा ल्हातिं सिन्हःमू व ज्वलान्हाय्कं ज्वनातःगु दइ । क्वय्या निपा ल्हातिं धन प्वंकाच्वंगु दइ । किपाय् जवंखवं ख्याः व कुबेर नं धनप्वः ज्वनाच्वंगु दइ ।
ससुद्यःया किपा
श्रीपंचमिकुन्हु ससुद्यः (सरस्वति)या पुजा याइ । मस्तय्त आखः स्यनेबलय् नं ससुद्यःया पुजा याइ । ससुद्यःया दसिकथं खतकोन च्वयाः पुज्यायेगु नं याइ ।
मन्दः (म्हपुजा मन्दः)
नेपाल संवत्कथं कछलाथ्व पारु, न्हूदँकुन्हु नेवाःतय् छेँय् छेँय् बँय् म्हपुजा मन्दः च्वयाः म्हपुजा यायेगु याइ । मेमेगु थीथी पुजाबलय् नं थीथी कथंया मन्दः च्वयेगु चलन दु ।
धकिं
आगं धकिं नेवाःतय् थीथी पुजाकुथि, गथे आगं, नासःद्यः व पुजाकुथि व मेमेथाय् तयेत थीथी कथं धकिं तइ । धकिं स्वयाः उगु थाय् छु खः धकाः सीकेगु याइ । अले उगु थासय् दुहां वनेज्यू लाकि मज्यू धयागु नं सीकी । आगं धकिं हाकुगु कापतय् च्वइ । बौद्धतय्गु आगं धकिं व शैवतय् आगं धकिं पाइ । आगं धकिं देखा दुपिं पुंतय्सं जक च्वइ । आगं धकिंयात क्वतः तयाः पुजा यानाः जक लुखाय् खाइ ।
आगं धकिं
आगं क्वथाया लुखाय् आगं धकिं खाइ । आगमय् न्ह्याम्हं मनू दुहांवने मज्यूगुलिं उगु आगं धकिं स्वयाः अन दुहां वने ज्यूला मज्यू धयागु सीकी । आगं धकिं हाकुगु कापतय् च्वयातइ ।
बुद्धमार्गीतय् आगं धकिं
बुद्धमार्गीतय् आगं धकिंया दकलय् च्वय् झ्वःलिं कवंछ्यं दइ । वयां क्वय् झलर व फय्गं दइ । वयां क्वय् दकलय् च्वय् दथुइ चीभाः दइ । चीभाःया जवंखवं स्वांमाः ज्वनाच्वंपिं परि निम्ह ब्वयाच्वंगु दइ । वयां क्वय् धकिं दथुइ न्याहः किकिंपा दुगु मुखः दइसा वयां क्वय् पलेस्वानय् दिकातःगु पात्र दइ । पात्रया क्वय् कलश दइ । कलशय् पलेस्वांया दं दुछ्वयातःगु दइ । अले दकलय् क्वय्या तँय् पात्र व उकिया जवंखवं ध्वंचा व गुँखिचा फ्यतुनाच्वंगु दइ । वयां क्वय् जवय् पात्र ज्वनाच्वंगु निपा ल्हाः व खवय् पात्र ज्वनाच्वंगु निपा ल्हाः दइ । अले पलेस्वानय् द्यःने च्वंगु शक्ति पात्र (कवं छ्यंया पात्र) जवंखवं काकासि, उल्कासि दइ ।
शिवमार्गीतय् आगं धकिं
शिवमार्गीतय् आगं धकिनय् सकतां बुद्धमार्गी
आगं धकिं थें हे जुइगु खःसां दकलय् च्वय् च्वंगु चैत्यया थासय् शिवलिंग, दथुइ च्वंगु बज्रया थासय् त्रिशूल व काकासि, उल्कासिया थासय् गणेश, कुमार च्वइ ।
गाछिगा (नासः धकिं)
प्याखं क्यनीगु व शीप ब्वज्या याइगु थासय् वा दबुलिइ ल्यूने अंगलय् प्याखंपाः कयाच्वंम्ह नासःद्यः (नृत्येश्वर)या किपा व वया जवंखवं ह्याउँम्ह व वँचुम्ह निम्ह द्यःयात किकाः गाछिगा धकिं तयातइ ।
जन्तिक्वः (किजापुजा धकिं)
न्हापा न्हापा किजापुजा याइथाय् किजापुजा द्यः धकाः निम्ह जन्तिक्वः (यमदूत)या किपा च्वयाः खायेगु नं याः ।
थाज्या द्यःया धकिं
सिथि नखःकुन्हु थाज्या यानाच्वंम्ह वा थाइ हिनाच्वंम्ह मिसाया धकिं खानाः पुजा यायेगु याः ।
द्यःपिनि धकिं
थीथी द्यःपिनि खः जात्रा याइबलय् उम्ह द्यःया किपा च्वयाः खतय् ल्यूने धकिं खाइसा द्यःछेँ व देगलय् नं अज्याःगु धकिं खायेगु याः ।
नवाह धकिं
नवाह याइगु थासय् सिंह गयाच्वंम्ह भगवती दुगु धकिं खाइ । लुखापिवाः (द्वारपाल) कथं सिंह व खड्गया किपा नं कापतय् च्वयाः खाइ ।
नासः धकिं
नेवाःतय्सं प्याखं स्यनेत, बाजं स्यनेत व मेगु सिप स्यनेत तुयुगु नासः धकिं अंगलय् खायेगु याइ । नासःद्यः दुगु पुजाकुथिया लुखाय् नं नासः धकिं खानातःगु दइ । नासः धकिं मूकथं निथी दइ ।
१) धकिंया च्वय्पाखे कवंछ्यं व झलर दइसा कापःया दथुइ स्वंगः मिखा व वया क्वय् त्रिशूल दइ । अले त्रिशूलया जवय् कवं व खवय् ख्याः दइ ।
२) धकिंया च्वय्पाखे कवंछ्यं व झलर दइसा कापःया दथुइ स्वंगः मिखाया क्वय् त्रिशूल दइ । उकिया क्वय् जवय् स्वंगः मिखाया क्वय् कलश व खवय् थनातःगु बज्र दइ । नासः द्यः कला व सिपया द्यः खः । नासः द्यवं प्याखं, मे (नृत्य÷संगीत) व थीथी सिप सयेकेगु ग्यां बीगु खः । नासःद्यःया क्वथाय् तुयुगु कापतय् च्वयातःगु धकिं तइ ।
पुजा धकिं
थीथी धलं दनीबलय् वा बिस्कं कथंया पुजा याइबलय् गुम्ह द्यः पुज्याइगु खः, उम्ह द्यःया किपाया धकिं खायेगु याइ ।
पौभाः धकिं
गुथि वा थीथी पुजाय् चन्द्रमहारोशन, हेबज्र, हेरुक आदि तान्त्रिक द्यःपिनि पौभाः धकिं खानाः पुजा यायेगु याइ ।
पंचबुद्ध व ताराद्यःया धकिं
सत्वपुजा व थीथी बौद्ध धलं दनीबलय् न्याम्ह ध्यानी बुद्ध (पंचबुद्ध) व ताराद्यःया धकिं खायेगु चलन दु ।
बसुन्धरा व ताराद्यःया धकिं
बसुन्धराया धलं दनीबलय् बसुन्धराया किपा व तारा धर्म याइथाय् ताराद्यःया किपा दुगु धकिं खाइ ।
सप्ताह धकिं
नाग आसनय् च्वंम्ह गरुड गयाच्वंम्ह नारांद्यः
व वया जवंखवं शंख, चक्र, गदा व पद्मया किपा च्वयातःगु कापः सप्ताह यायेगु थासय् खाइ । सप्ताह याइगु
थाय्या मूलुखाय् नाग आसनय् च्वंम्ह गरुड व चक्र चिं च्वयाः खाइ ।
ह्याउँम्ह गणेद्यःया धकिं
चथाःकुन्हु निभाः बिकाः ह्याउँम्ह गणेद्यःया धकिं खानाः पुजा यायेगु याः ।
मेमेगु धकिं
मेमेगु थासय् तइगु धकिनय् अष्टमंगल, पूर्णकलस, मिखा व मेमेगु बां (बुट्टा) तयाः बा थीथी द्यःया किपा तयाः दयेकी । थीथी द्यःया जात्रा याइबलय् द्यःखतय् ल्यूने द्यःया किपा दुगु धकिं तयेगु याइ ।