ईश्वर अमात्य नेवाः व खस संगीत ख्यलय् लय्चिनामिया लिसें म्येहालामिकथं नांजाःम्ह सर्जक खः । थ्वय्कःया जन्म ने.सं. १०८७ प्वहलेलाथ्वः सप्तमि, बुधबारखुन्हु त्रिशुली जूगु खः । अबु रत्नदास अमात्य व मां नारायणदेबी अमात्यया प्यम्हम्ह काय् थ्वय्कः जन्मजात हे मिखां मखंम्ह खः । थ्वय्कःया कूल छेँ यलया झतापोलय् खः । थ्वय्कःया बाज्यापिं ब्यापारया झ्वलय् त्रिशुलीइ च्वंझाःगु खः । अन हे थ्वय्कःया जन्म जूगु खः । नुगःया मिखां हे संसार खनाच्वंम्ह थ्वय्कः मचा इलंनिसें म्ये संगीतय् नुगः क्वसाः । थ्वय्कःया परिवार नं प्याखंलिसें संगीतय् भ्यलय्पूंपिं जुयाः मचा इलय् हे नेवाः लोकम्येत व भजन हालेगु नं यानादी । मचाबलय् हे अबु मदुगु व थःगु मिखाया हुनिं माःकथं ब्वने मखंम्ह थ्वय्कलं थः झिंखुदँति दुबलय् संगीत ख्यःयात नालाः न्ह्याः वनेगु सोच तयादिल । थःथिति पासाभाइया ग्वहालिं थ्वय्कलं थःत संगीतय् भ्यलय्पुंका यंकल । हार्मोनियम, मादलत थायेगु सयेका दिलसा हरिबहादुर राजभण्डारी, पुष्परत्न तुलाधर, धर्मरत्न शाक्यलिसें मेमेपिंपाखें नं संगीतया ज्ञान कयादिल । छन्हु त्रिशुली स्वन्तिया झालय् जूगु ज्याझ्वलय् बसन्त श्रेष्ठं च्वयादीगु थःम्ह हे लसय् हनाः म्ये हालाः न्हाप सिरपाः त्याकादिल । उगु म्ये खः ‘सुनसान सुथःसिया प्रहरय् ख्वबि तिकितिकि हायाःच्वन’ । भजनय् ज्ञानमाला म्ये हालेगुलिसें थःम्हं हे लसय् हनाः थीथी संगीत सम्मेलन व प्रतियोगिताय् ब्वति कायेगु नं यानादिल । थ्वय्कलं हालादीगु म्ये न्हापां पिदंगु म्येचाः ‘बाँबांलाःगु म्ये’ ने.सं.११०८ खः । ने.सं. ११०९ स त्रिशुलीया युवक बौद्ध मण्डलपाखें पिथंगु ज्ञानमाला म्येचाः ‘ज्ञानमाला म्ये’ थ्वय्कलं हे लसय् हनाः पिदंगु खः । नेपालभाषाया संगीत ख्यलय् थ्वय्कलं हालादीगु आपालं म्येत लोकंह्वाः । उकी मध्यय् ‘यः मां मिखाय् ख्वबि छाय् छं तया’, ‘मिखा कनाः म्हगसः म्हं थें’ व ‘फिसलय् हाःगु नुगः जिगु’ म्येत वय्कःया लुमंकाबीगु म्येत खः । थीथी म्येचालय् थ्वय्कःया म्येत दुथ्याना च्वंगु दुसा थ्वय्कलं थःगु याकः सलय् निचाः म्येचाः पिथना दीधुंकल । थःगु जीवन म्ये संगीतय् पायेगु सोच तयादीम्ह थ्वय्कःया मेम्ह सांगीतिक पासा खः रेडियो नेपाल । रेडियोय् म्ये न्यन्यं हाहां थ्वय्कलं वि.सं. २०४६ पाखें रेडियो नेपालं स्वर परीक्षा पास यानादिल । अले वय्कःया इच्छाकथं संगीत ख्यःया लुखा चालावन । स्वदँति लिपा आधुनिक गीत प्रतियोगिताय् ब्वति कयाः ल्यू लाकादिल । थुबलय् थ्वय्कलं कृष्णबहादुर नापितया म्ये थःम्हं हे लसय् हनाः ‘मेघ गर्जिरहेछ चट्याङ्ग परिरहेछ’ हालादीगु खः । म्ये ख्यलय् दुहां झायेधुंकाः कलानिधि इन्दिरा पाठशालापाखें संगीतया ज्ञान कयादिल । थःम्हं नं डोरेमी संगीत पाठशालाय् स्यनेगु नं यानादिल । थ्वय्कःया लोकंह्वाःगु आपालं म्ये व म्येचाःत पिदंगु दु । उकी मध्यय् छपु म्ये ‘सुन्नेलाई सुनको माला भन्नेलाई फूलको माला’ नं खः । लोक, भजन, आधुनिकलिसें गजल यानाः थ्वय्कलं स्वसःत्यां मल्याकं म्ये हाला दीधुंकूगु दु । थ्वय्कलं वि.सं. २०५३ पाखे जूगु शास्त्रीय गायन प्रतियोगिताय् नं ल्यू लाकादीगु दु । वि.सं. २०५२ पाखे पोखराय् हे थःलिसें रेष्टुरेण्टय् म्येहालीम्ह बंगाली मिसा जोस्ना भास्करलिसें इहिपाः यानादिल । थ्वय्कःपिनि छम्ह काय् दु । थ्वय्कःयात वि.सं. २०७४ स दान्यहिरा सिरपालं छायेप्यूगु दुसा नीगू स्वयां अप्वः संघसंस्थापाखें नं पुरस्कारलिसें हनेधुंकूगु दु । वय्कःया आःतकया दुने ज्ञानमाला म्ये (ने.सं.१११२), पिकाकः युवक बौद्ध मण्डल, त्रिशुली, जिगु थ्व ख्वबि (ने.सं.१११२), पिकाकः नेपालभाषा मंका येँ, छफ्वः मतिनाया स्वां (ने.सं.११२१), पिकाकः मेलोडी स्टुडियो नापं यानाः स्वचाः म्येचाः पिदने धुंकूगु जुल ।
ईश्वर जोशी
मां राममाया जोशी व अबुजु मोहनप्रसाद जोशीया कोखं ने.सं. ११८३ गुंलाथ्वः पुन्हि। सोमबारखुन्हु क्वाक्व, मंगः यलय् जन्म जुयादीम्ह कलाकार इश्वर जोशी नेपाःया दकलय् न्हापांम्ह हवाइन गिटारिस्ट खः । वि.सं. २०५४ सालं न्हापांम्ह हवाइन गिटारिस्टकथं रेडियो नेपाल व नेपाल टेलिभिजनं थःगु प्रस्तुति बियाः नां दर्ता यानादीगु दु । त्रिभुवन विश्वविद्यालयपाखें बिए तकया शिक्षा कयादीम्ह जोशिं भारतया इलाहावादं, शास्त्रीय गिटारय् एम्युज यानाः संगीत प्रवीणया उपाधि कयादिल । मचाबलय् भजनय् तबला थानाः थःगु सांगीतिक यात्रा न्ह्याकादीम्ह जोशिं ३५ दँतक थीथी संगीत संस्थाय् ज्या यानाः अध्यापन यानादीगु दु । थ्वय्कःया थीथी संगीत सम्बन्धी सफू व सिडित आपालं पिदंगु दु । गथे कि बाल गीति यात्रा भाग–१, २०५४, भाग–२, २०५७, भाग–३, २०६७, भाग–४, २०७२ यानाः मुक्कं मचाम्ये सम्बन्धि प्यंगू सिडि पिहां वःगु दुसा वि.सं. २०७० सालय् परम्परागत भजन संग्रह व २०७३ सालय् आत्माको गुञ्जनया सिडि नं पिदंगु दु । थ्व हे झ्वलय् सन् २००० स इफ्युजन, २०१४ स न्यू फिलिङ, २०१६ स क्लासिफ्युजन (इन्स्ट्रुमेन्टल अडियो सिडि), २००४ स भ्वाइस लेस भ्वाइस (अडियो सिडि) नं पिदंगु दुसा वि.सं. २०६२ व २०६५ स बेसिक गिटार कोर्ष भोलम १ व २ पिदंगु दु ।
वय्कलं मथुरादेवी संगीत पुरस्कार २०५६, कलानिधि संगीत पुरस्कार २०५६, कलानिधि स्वर्ण पुरस्कार २०७० कयादीगु दुसा त्रिवेणी संगीत सम्मान २०५७ पाखें सम्मानित जुयादीगु दु । ताःहाकःगु थःगु सांगीतिक यात्राया झ्वलय् थीथी संस्थाय् आबद्ध जुयाः संगीत उत्थानया निंतिं विशेष योगदान यानादीगु दु । संगीतया नापनापं सामाजिक ख्यलय् नं थ्वय्कः उत्तिकं सक्रिय । गथेकि कलानिधि इन्दिरा संगीत महाविद्यालय कार्यकारिणी दुजः, वाद्यशिरोमणि घराना यलया संस्थापक दुजः, षडज फ्युजन ब्याण्डया संयोजक, आइडियल पिस इङलिस स्कुलया संस्थापक, ओम श्री त्रिकुटा गुरुधाम नेपालया उपाध्यक्ष जुयाः थीथी संस्थाय् च्वनाः ज्या यानादीगु दु ।
थ्वय्कःया च्वय् न्ह्यथनागु ज्याया धलखं जक म्हसीका पूवनी मखु । थःगु संगीत देय्या आम मनूतय्गु अधिकार प्राप्तिया निंतिं जनपक्षीय सांस्कृतिक यात्राय् नं छ्यलादीगु दु । थ्व हे झ्वलय् क्षितिज सांस्कृतिक परिवार (विसं २०३८–२०४३), इन्द्रेणी सांस्कृतिक समाज (विसं २०४४–२०५४), जनसंस्कृति नेपाल (वि.सं २०६६– २०७४), नेवाः जनसांस्कृतिक मंकाः गुथि (विसं २०६४ –२०७२), नेवाः सांस्कृतिक प्रतिष्ठान (विसं २०६८)य् च्वनाः ज्या यानादीगु दु । पंचायती शासनया इलय् भुमिगत रुपं थःगु संगीत सिर्जना व प्रस्तुतिं जनताया सेवा यानादीम्ह जोशिं २०६२/०६३ या जनआन्दोलनय् नं थःगु संगीतपाखें ब्वति कयादीगु दु । थौंकन्हय् संगीत प्रवाह ज्याझ्वलय् संगीत संयोजनया भूमिकाय् नं
थ्वय्कः सक्रिय दु ।
यलया तुलसीलाल व चिनिया लक्ष्मीया काय् भाजु ईश्वरलालया जन्म सन १९३८ स जूगु खः । लखनउ विश्वविद्यालयपाखें चिकित्साशास्त्रय् स्नातकोत्तर यानावःम्ह थ्वय्कलं लिपा वेलायतं सन् १९७३ स विद्यावारिधि यानादीगु खः । प्वाःया ल्वय्या सम्बन्धय् नेपालय् न्हापां न्हापां ब्वनावःपिं मध्यय् छम्ह थ्वय्कः खः । कोलोनोकोस्पी थुज्वःगु प्रविधि न्हापान्हापां नेपालय् थ्वय्कलं हे दुतहःगु खः ।
येँया चन्द्रलाल सिंह व तेजमायाया काय्मचा ईश्वरलालया जन्म सन १९४० स जूगु खः । थ्वय्कः नेपालय् वा वइगु सम्बन्धय् तथ्याङ्क मुंकाः उकिया विश्लेषण यायेगुली न्हापांन्हापां पलाः ल्ह्वनादीम्ह जलवायु विज्ञ खः । नापनापं नेपालय् वायु उर्जाया संभावनायात कयाः थ्वय्कलं दुग्यंक अध्ययन अनुसन्धान नं यानादीगु दु ।