छेँया मू अंगया कुने निखेरं पिने स्वयेजीक ह्वनातःगु आकर्षक झ्याः । ख्वपया न्यय्न्यापाः झ्यालय् यल लाय्कू चुकय् थज्याःगु कुंझ्याः दु ।

तःबालागु धलिं थेज्याःगु छगः सिँइ पलाः तयाः थहां वने जीक तँ तँ ग्वाखंप्वाः म्हुयातःगु स्वाहानेयात कुतां स्वाहाने धाइ ।

तू, हाम्वः आदि तछ्यायेत, तछ्यायेधुंकाः वःगु चुंयात घाः यायेत व खौ नचुकेत तुतिं संकेगु न्हय्कु हाकःगु यन्त्रयात कुति धाइ ।

सालय् कुति वायेबलय् तू, चुं व खौ कुति प्वाकलय् लाकेत सालेगु ज्याभःयात कुतिमला धाइ ।

महाद्यः व पार्वतीया तःधिकःम्ह काय कार्तिकेयया मेगु नां कुमार खः । चन्द्रमासया तिथि कथं तछलाथ्व षष्ठीकुन्हु सिथिनखः हनिगु नेवाःतय् परम्परा खः । थ्व हे सिथिनखःया झ्वलय् कुमारया धलिं लुइगु (न्हवं)या लिसें पुजा यायेगु चलन दु । येँया न्हूघलय् कुमारया द्यःछेँ दु । थ्व सिथिद्यः सिँयाम्ह खः । द्यःछेँया न्ह्यःने च्वंगु कुमारमण्डपय् तछलाथ्व तृतीयाकुन्हु बहनी थसिया नेमकुल व पाःलाःपिं (श्रेष्ठ थरयापिं) पाखें पुजा यानाः धलिं लुइगु (न्हवं) ज्या क्वचायेकी । चौथीकुन्हु नेमकुलपाखें लंपुं छायेगु ज्या सिथिनखःया बहनी तक क्वचायेकी । व हे बहनी द्यःछेँया क्वय्च्वंगु देवफल्चाय् आचाजु व राजोपाध्यायं होमया लिसें आठ कर्मया ज्या क्वचायेकाः द्यःयात वसः व तिसां तीकाः पुजा याइ । कन्हय्कुन्हु सुथय् सकल नेवाःतसें कुमार द्यःयात सिथिद्यः कथं माय्, मू, कःसूया वःया लिसें चतांमरि तयाः पुजा याइ । थःपिनि नं वः तयाः भ्वय् नइ । न्हापान्हापा सप्तमिकुन्हु फल्चाय् तयेधुंकाः खतय् ज्यापु समुदायया छम्ह मनू च्वनाःलि खःयात ल्ह्वनाः अट्कोनारायणय् यंकीगु खः । अन बलम्बुयापिंसं बाजं थानाः पुजा बीधुंकाः न्हूघः, लगं, ब्रम्हत्वाः, ह्यूमत, कोहिति, भिंद्यःत्वाः, मरु, देशय्मरुझ्याः, त्यंगः, वास्याःद्यः, असं, जनबहाः, वंघः जुयाः हनुमानध्वाखाय् थ्यंकाः तलेजुया पुजा फयाः हानं अट्कोनारायण जुयाः न्हूघःया द्यःछेँय् थ्यंकाः जात्रा क्वचायेकीगु खः । आः पुजाय् सहभागि जुइपिं व खः क्वबीपिं मदयाः द्यःछेँया क्वसं खतय् द्यः ब्वयाः जात्रा समापन यानाच्वंगु दु । नेवाःतय् देपुजाया तिथिमिति ल्वःमंपिंसं थुगु हे दिनयात देपुजाया दिन नालाः देपुजा हनेगु नं यानाच्वंगु दु । दच्छिया दुने मदुपिं छेँजःया लुमंतिइ सद्गतिया कामना यासें १०८ प्वाः देवा च्याकेगुया लिसें मुद्दा मामिलाय् फैसला मजुया च्वंसा, परदेश वनाच्वंपि सुंनाप स्वापू मदयाच्वंसा व ल्वचं फायेकेत नं थ्व सिथिद्यःयात ताःहाकःगु इताः च्याकाः पुजा यायेगु चलन अझं दनि ।

मनूया सृष्टिकालनिसें मनूतय्त माःगु कथंया चायागु थीथी थलबल नापं कलाकृतिया सिर्जना याना वयाच्वंगुलिं चाया ज्या याइपिंत प्रजापति धाःगु धाइ । संस्कृत भासं चायागु लः तयेगु धम्पयात कुम्भ धाइसा कुम्भकारं दयेकुलिं चायागु थलयात कुम्भ धाल । कुम्भकारया अप्रभंश जुयाः कुम्हार, कुम्हाल, कुम्हाः नं कुमाः जूगु खः। कुमाःतय्सं थःपिं ब्रम्हाया वंश धकाः धायेगु नं याः । नेपालय स्वंगू थरिया कुमाःत खनेदु । न्हापांगु तराई मधेसी मूलयाःपिं कुम्भकार, कुमाल व पण्डित थरयापिं खः । मेगु पश्चिम थीथी पहाडी जिल्लाय् च्वनीपिं कुमालत खः । मेगु थरिया कुम्हारत नेवाः जातया कुम्हातय्सं थःत प्रजापति धायेगु याः । येँया कुम्हाःत ज्यापु वर्ग खयां नं ३२ गू त्वाःया लगतय् दुमथ्यापिं खलः मध्ये कुम्हाः नं खः । ३२ गू त्वाः नाप स्वापू मदुसां कुम्हाः खलकय् थःने व क्वःने थीथी पुचः थुकथं खनेदु –
थथु वा थःने पुचः
ज्याथा कुम्हा (अय्लिं मय्लिं काःवनेथाय् व पूजाज्वलं भाराछीपिं)
यल कुम्हाः÷त्यंघः कुम्हाः (भ्यगः, सलाःपाः व ततःग्वःगु भारा छीपिं)
जमः कुम्हाः (जनबहाःद्यः करुणामय गुथि नाप स्वापू दुपिं) ।
क्वथु वा क्वःने पुचः
क्वहिति कुम्हाः (मुस्या कुम्हाः, द्यः, भारा)
तः ननि कुम्हाः (धौभ्यगः भारा)
वन्दे कुम्हाः–धौभ्यगः, भारा, हाकुभारा)
थुगु कथं थःने व क्वःने यानाः निथि पुचःया कुम्हाः खलकय् नं थीथी कथंया ज्या ब्वथलातःगु खनेदु । स्वनिगलय् येँय् जक मखु यल, ख्वप, थिमि स्वनिगलं पिने भ्वँत, नाला व पन्तिइ नं कुम्हाःत दु । ऐतिहासिक व परम्परागत पेशा म्वाका तयेगुलि थिमि व ख्वपया प्रजापतितय् तःधंगु योगदान खनेदु । ने. सं. ७०९ या हाडिगां (नरः) मय् लूगु शिलापत्रय् जिकुश प्रजापतिं ल्वहं हितिनापं फल्चा तःगु खँ कियातःगु दु । अप्वः धयाथें प्रजापतितय्सं हिन्दूनापं बौद्धधर्म मिश्रित रूपं माने याना वयाच्वंगु खनेदु । नेवाः समाजय् बुसां निसें सीबलय् तकया थीथी संस्कारय् कुम्हाःतय्सं दयेकूगु थीथी कथंया चाया थलबलत छ्यला
वयाच्वंगु दु ।

असं, येँया भाजु आशारत्न व मय्जु लक्ष्मीमायाया काय्मचा कुलरत्न सन् १९१८ स बूगु खः । भारतया पटना विश्वविद्यालयपाखें सन् १९३७ स स्नातक यानावःम्ह थ्वय्कः नेपाःया न्हापांम्ह इन्जिनीयर खः । स्वनिगलं पिनेवनेगु लँपु त्रिभुवन राजपथ दयेकेगु ज्याय् नेपाःयापाखें मूप्राविधिक कथं वय्कलं ज्या यानादीगु खः । प्रमुख इन्जिनीयर जुयाः सार्वजनिक निर्माण विभागया सन् १९५१ निसें १९५७ तक भाला कयादीगु खः । लिपा येँया न्हूसतकनिसें आपालं मूमू सतकत दयेकेगु ज्याय् भूमिका म्हितादिल । सेवाकालय् वेलायतया लण्डन वनाः आर्किटेक्चरल एशोसियसन स्कुल अफ आर्किटेक्चरपाखें स्नातकोस्तर तक ब्वनावल । वय्कः त्रिभुवन विश्वविद्यालय, इन्जिनियरिङ्ग अध्ययन संस्थानया न्हापांम्ह डिन नं खः । वय्कलं भाजु रामकृष्ण शर्मानाप जानाः राजमार्गया डिजाइन व निर्माण सम्बन्धय् निर्देशिका सपूm पिकया दिल ।