मनूया सृष्टिकालनिसें मनूतय्त माःगु कथंया चायागु थीथी थलबल नापं कलाकृतिया सिर्जना याना वयाच्वंगुलिं चाया ज्या याइपिंत प्रजापति धाःगु धाइ । संस्कृत भासं चायागु लः तयेगु धम्पयात कुम्भ धाइसा कुम्भकारं दयेकुलिं चायागु थलयात कुम्भ धाल । कुम्भकारया अप्रभंश जुयाः कुम्हार, कुम्हाल, कुम्हाः नं कुमाः जूगु खः। कुमाःतय्सं थःपिं ब्रम्हाया वंश धकाः धायेगु नं याः । नेपालय स्वंगू थरिया कुमाःत खनेदु । न्हापांगु तराई मधेसी मूलयाःपिं कुम्भकार, कुमाल व पण्डित थरयापिं खः । मेगु पश्चिम थीथी पहाडी जिल्लाय् च्वनीपिं कुमालत खः । मेगु थरिया कुम्हारत नेवाः जातया कुम्हातय्सं थःत प्रजापति धायेगु याः । येँया कुम्हाःत ज्यापु वर्ग खयां नं ३२ गू त्वाःया लगतय् दुमथ्यापिं खलः मध्ये कुम्हाः नं खः । ३२ गू त्वाः नाप स्वापू मदुसां कुम्हाः खलकय् थःने व क्वःने थीथी पुचः थुकथं खनेदु –
थथु वा थःने पुचः
ज्याथा कुम्हा (अय्लिं मय्लिं काःवनेथाय् व पूजाज्वलं भाराछीपिं)
यल कुम्हाः÷त्यंघः कुम्हाः (भ्यगः, सलाःपाः व ततःग्वःगु भारा छीपिं)
जमः कुम्हाः (जनबहाःद्यः करुणामय गुथि नाप स्वापू दुपिं) ।
क्वथु वा क्वःने पुचः
क्वहिति कुम्हाः (मुस्या कुम्हाः, द्यः, भारा)
तः ननि कुम्हाः (धौभ्यगः भारा)
वन्दे कुम्हाः–धौभ्यगः, भारा, हाकुभारा)
थुगु कथं थःने व क्वःने यानाः निथि पुचःया कुम्हाः खलकय् नं थीथी कथंया ज्या ब्वथलातःगु खनेदु । स्वनिगलय् येँय् जक मखु यल, ख्वप, थिमि स्वनिगलं पिने भ्वँत, नाला व पन्तिइ नं कुम्हाःत दु । ऐतिहासिक व परम्परागत पेशा म्वाका तयेगुलि थिमि व ख्वपया प्रजापतितय् तःधंगु योगदान खनेदु । ने. सं. ७०९ या हाडिगां (नरः) मय् लूगु शिलापत्रय् जिकुश प्रजापतिं ल्वहं हितिनापं फल्चा तःगु खँ कियातःगु दु । अप्वः धयाथें प्रजापतितय्सं हिन्दूनापं बौद्धधर्म मिश्रित रूपं माने याना वयाच्वंगु खनेदु । नेवाः समाजय् बुसां निसें सीबलय् तकया थीथी संस्कारय् कुम्हाःतय्सं दयेकूगु थीथी कथंया चाया थलबलत छ्यला
वयाच्वंगु दु ।

ने.सं.११२८ दँय्‌ निर्माण जूगु थुगु संकिपाया निर्माता प्रेम लामिछाने व जगत श्रेष्ठ खःसा बाखं व निर्देशक रवि डंगोल खः । थुकिया छायाँकार प्रकाश श्रेष्ठ खःसा, कलाकारकथं जगत श्रेष्ठ, लक्ष्मी गिरी, रवि डंगोल व दिपा शाक्य दुथ्याः । थुकी छम्ह कुलांगार मनूया पाखें परिवार व समाजयात लाइगु लिच्वः क्यनातःगु दु ।

येँया क्वःने लागाया जोशी देगलं (जैसीदेगः) ह्यूमत वनेगु झ्वलय्‌ ३५० मिटर क्वय्‌ जवपाखे कुसांबहाः दु । थ्व बहाः क्वसांबहाःया कचा बहाः खः । थ्व बहालय्‌ पूर्वाभिमुख बैरोचन बुद्ध पलिस्था यानातःगु दु । द्यःया क्वसं तयातःगु शिलापत्रय्‌ ने.सं. ८६५ य्‌ संघया शाक्यभिक्षु चक्रपतिदेवं तःगु न्ह्यथनातल । थ्व क्वाःपाःद्यया मू लुखा फुसय्‌ तोरं तयातःगु मदुसा च्वय्‌या ब्व मनू च्वनेगुकथं छ्यलाबुला याना वयाच्वंगु दु । क्वाःपाःद्यया न्ह्यःनेसं निम्ह ल्वहंया सिंह दु ।

न्ह्यःने चिभाःद्यः व जवपाखे मन्दःपाः तयाः तल । थ्व बहाःया संघसदस्यत लगभग थ्व थासं पिने हे पिहां वंगु अवस्था दु ।

असं, येँया भाजु आशारत्न व मय्जु लक्ष्मीमायाया काय्मचा कुलरत्न सन् १९१८ स बूगु खः । भारतया पटना विश्वविद्यालयपाखें सन् १९३७ स स्नातक यानावःम्ह थ्वय्कः नेपाःया न्हापांम्ह इन्जिनीयर खः । स्वनिगलं पिनेवनेगु लँपु त्रिभुवन राजपथ दयेकेगु ज्याय् नेपाःयापाखें मूप्राविधिक कथं वय्कलं ज्या यानादीगु खः । प्रमुख इन्जिनीयर जुयाः सार्वजनिक निर्माण विभागया सन् १९५१ निसें १९५७ तक भाला कयादीगु खः । लिपा येँया न्हूसतकनिसें आपालं मूमू सतकत दयेकेगु ज्याय् भूमिका म्हितादिल । सेवाकालय् वेलायतया लण्डन वनाः आर्किटेक्चरल एशोसियसन स्कुल अफ आर्किटेक्चरपाखें स्नातकोस्तर तक ब्वनावल । वय्कः त्रिभुवन विश्वविद्यालय, इन्जिनियरिङ्ग अध्ययन संस्थानया न्हापांम्ह डिन नं खः । वय्कलं भाजु रामकृष्ण शर्मानाप जानाः राजमार्गया डिजाइन व निर्माण सम्बन्धय् निर्देशिका सपूm पिकया दिल ।