अबु केशसुन्दर तुलाधर व मां बेखालक्ष्मी तुलाधरया कायमचा दशरत्न तुलाधरया जन्म ने.सं. १०१२ स येँया असं धालासिक्वय् जूगु खः । कलकत्ता, ल्हासा व आसामय् बनेज्याया लागि अप्वः थें झायाच्वने माःम्ह वय्कः साहुया कायमचा जूगुलिं बारां साहु नामं म्हस्यू । ने.सं. १०५२ य् कुशिनगरय् ऊ चन्द्रमणि महास्थविरया उपाध्यायत्वय् कुशिनगरय् प्रवजित जुयाः भिक्षु धर्मालोक जुयाबिज्यात । भिक्षु जुइ न्ह्यः हे प्रगतिशील बिचार दुम्ह वसपोलं स्थविरवादी भिक्षुपिनिगु विहार मदुनिबलय् किन्दो बहालय् अष्टमी व्रत आदि तयाः धर्म प्रसार याना च्वनाबिज्याःगु खः । वि.सं. २००१ स राणा सरकारं देशं पितिनाछ्वःपिं च्याम्ह भिक्षु मध्ये वसपोल थकालीम्ह खः । नीन्यागुलिं मल्याक सफूया च्वमि वसपोलया प्रमुख सफू थुपिं खः — लोके कुव्यवहार कुचाल सुधार (ने.सं. १०५०), अनुत्तर विजय गुरुमण्डल (ने.सं. १०५७), ३) प्रज्ञा दर्शन (ने.सं. १०६०), बौद्ध धर्म व मानवधर्म, महाचीन यात्रा (ने.सं. १०७०), सुयागु धर्म सत्य खः (ने.सं. १०८३) आदि । वसपोल ने.सं. १०८८ य् दिवंगत जुयाबिज्यात ।
ने.सं. १०५४ य् यलया ओकुबहाः (रुद्रवर्ण महाविहार) वडा नं ६ य् अबु हर्षमान शाक्य व मां हेराथकुं शाक्यया क्वखं जन्म जूम्ह गणेशकुमारी शाक्य हे धम्मवती गुरुमां खः । भिक्षु बुद्धघोष महास्थविर व भिक्षु धम्माबुध महास्थविरया प्रेरणां बुद्ध शिक्षा अध्ययन यायेगु प्रबल इच्छां ने.सं. १०६९ स गृहत्याग यानाः कुशीनगर वनाः ऊ. चन्द्रमणी महास्थविरपाखें प्रव्रजित जुयाः गणेशकुमारी शाक्यं धम्मवती जुल । अनं बुद्ध धर्मया उच्च अध्ययन यायेत ने.सं. १०७२ य् बर्माया मोलमिनय् च्वंगु प्रसिद्ध खेमाराम नन्स् स्टडिज सेन्टरय् भर्ना जुयादिल ।
ने.सं. १०८२ स बर्माया अति उच्चगु परीक्षा पास यानादिल । बर्मी सरकारया पालि तक्षशिलाय् सरकारीस्तरं भव्यरुपं धम्मवती गुरुमांयात सासनधज धम्माचरिय उपाधि प्रदान यात । थ्व उच्च उपाधि प्राप्त याःम्ह वसपोल न्हापांम्ह नेपाःमि खःसा बर्माया लागि न्हापांम्ह विदेशी खः ।
ने.सं. १०८३ इ नेपाः लिहांबिज्याना नःघःया श्रीघलय् धर्मकीर्ति विहारय् वइपिं आखः मसःपिंत ग्वःआखः स्यनेगुया नापं बुद्धशिक्षा प्रचार हेतु थासंथासय् नेवाः त्वाःत्वालय् बाखं (धर्मोपदेश) कनेगु शुरु जुल । ब्वनेत सफू मदुनिगु उगु इलय् कापीइ च्वयाः च्वयाः ब्वंकु ब्वंकुं ने.सं. १०८८ निसें सफू च्वयाः प्रकाशन यायेगु शुरु जुल । बुद्धया झिंनिगू विपाक वसपोलया न्हापांगु सफू खः । वसपोलया न्यय्गुलिं मल्याक सफू पिदंगु दु । ने.सं. १०९१ य् ल्याय्म्ह ल्यासेपिंत बुद्ध शिक्षा स्यनेगु ताःतुनाः धर्मकीर्ति बौद्ध अध्ययन गोष्ठी नीस्वनाबिज्यात । गुगु संस्थां बुद्ध शिक्षा प्रचारया नापनापं नेपालभाषाया नं प्रचारप्रसार जुइकल ।
न्हय्गू दशकं मल्याक नेवाः भासं बाखं कनाः नेवाः भासं सफू च्वयाबिज्याःम्ह धम्मवती गुरुमांया सफूया विषयवस्तु बुद्धशिक्षाया मूल दर्शन अभिधर्मय् आधारित जुयाच्वनी । वसपोलं नेपालभाषां च्वयाबिज्याःगु थज्याःगु सफू खः — बुद्धया झिंनिगू विपाक (ने.सं. १०८८), अभिधर्म भाग १ (ने.सं. १०८८), ऋद्धि प्रतिहार्य (ने.सं. १०९१), एकताया ताःचा (ने.सं. १०९१), प्रेमं छु जुइ (ने.सं. १०९१), मिखा (ने.सं. १०९२), बुद्धया अन्तिम यात्रा (ने.सं. १०९३), मति भिंसा गति भिनि (ने.सं. १०९४), लक्ष्मीद्यः (ने.सं. १०९५), प्रौढ बौद्ध कक्षा (ने.सं. १०९७), बौद्ध प्रश्नोत्तर (ने.सं. ११०९), १२) संसारया स्वापू (ने.सं. १११०), १३) मनूतय्गु पह (ने.सं. १११३) आदि ।
धर्मकीर्ति विहार संरक्षण कोष, धर्मकीर्ति बौद्ध अध्ययन गोष्ठी, अन्तर्राष्ट्रिय भिक्षुणी संघ, बौद्ध वृद्धाश्रम (बनेपा)या अध्यक्ष जुयाबिज्याःम्ह वसपोल शाक्यधिता अन्तर्राष्ट्रिय भिक्षुणी संघया संस्थापक सदस्य, लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयया सल्लाहकार, लुम्बिनी विकास कोष परिषद् सदस्य, धर्मकीर्ति मासिक पत्रिकाया प्रकाशक व विशेष सल्लाहकार खः ।
बुद्ध शासनय् अद्वितीय योगदानया कदर यासें म्यानमार सरकारं ने.सं. १११४ स तसकं तःजिगु अग्गमहागन्थवाचक पण्डित उपाधी प्रदान, ने.सं. १११५य् स्वयम्भू ज्ञानमाला भजन खलःपाखें ज्ञानमाला रत्नवत सिरपाः, ने.सं. १११९ स नेपालभाषा परिषद्ं भाषाथुवाः उपाधी प्रदान याःगु दु ।
वसपोलया जीवनीइ आधारित उपन्यास तमि छेत् (बर्मी भाय्, ने.सं १०८३), उकिया नेपालभाषा हिला यःम्ह म्ह्याय् ने.सं. १०९० य् (अनु. भिक्षु ज्ञानपूर्णिक), उकिया नेपाली भाषाय् हिलाः स्नेह छोरी (ने.सं. १११०, अनु. मोतिकाजी शाक्य), उकिया अंग्रेजी भाषाय् हिलाः ुद्यभयिखभम मबगनजतभचु यानाः न्यागू भाषां पिदंगु दु ।