पं. दिव्यवज्र बज्राचार्य

पं. दिव्यवज्र बज्राचार्य

अबु दुर्गावज्र बज्राचार्य व मां तीर्थकुमारी बज्राचार्यया कायमचा दिव्यवज्र बज्राचार्य ने.सं. १०३९ य् येँया मासंगल्लीइ जन्म जुयादीम्ह खः । वय्‌कःयात रत्नकाजी गुरुजुया नामं नं म्हस्यू । साहित्यमध्यमा आयुर्वेद व बौद्ध दर्शन सम्बन्धी उच्च शिक्षा हासिल यानादीम्ह वय्‌कःया झिगुलिं मल्याक सफू पिदंगु दु । वैद्य ज्या यानादीम्ह वय्‌कःया प्रमुख सफूत थथे दु – अद्वयपरमार्थ नामसंगीति (ने.सं. १०९२), पञ्चाक्षर कथासार (ने.सं. ११००) प्रतीत्य समुत्पाद हृदयकारिका, आचार्य शान्तिदेवया बोधिचर्यावतार (ने.सं. ११०६), भद्रचरी व प्रज्ञा पारिमिताया भावना (ने.सं. ११०८) आदि संस्कृत भाषाया ततःधंगु महायानी बौद्ध ग्रन्थ नेपालभाषां अनुवाद यानाबिज्याइम्ह प्रसिद्ध धर्मवाचक वसपोल ने.सं. १११९ य् दिवंगत जुयादिल ।

पं. धर्मानन्द बज्राचार्य


पं. धर्मानन्द बज्राचार्यया जन्म द्विजवर वंशया पं. भाजुवीरसिंह व कान्छि बज्राचार्यया चीधिम्ह काय्‌ जुयाः ने.सं. १०१७ सिल्लाथ्वः पारुकुन्हु ब्रम्हचक्र महाविहार, ओमबहालय्‌ जूगु खः । वय्‌कलं थःगु छेँय्‌ हे न्हय्‌दँ तक संस्कृत, प्राचीन लिपि, बौद्धग्रन्थ, पुराण, चचामे, चचानृत्य, ज्योतिष आयुर्वेदशास्त्र आदि अध्ययन यानाः परम्परागत चतुर्दशाभिषेक दीक्षा नं कयादिल । मुख्यगु योगदान चचामे व नृत्यया नापं बौद्ध परम्पराकथं दीक्षा बीगु, श्री हेवज्र नैरात्मादेवी पुलां गुह्यश्वरीदेवीया पुजा यानाः पुनःनिर्माण, वज्रयोगिनी फर्पिङ्गय्‌ अहोरात्री होम आदि यक्व पुजाआजा यानादिल ।
वि.सं. २००७ सालय्‌ किताबखानाय्‌ अधिकृत, वि.सं. २०११–२०१३ य्‌ गृहमन्त्रालय व पब्लिक सर्भिस कमिशन (लोकसेवा आयोग)य्‌ ज्या यानादिल । वि.सं. २०१३ सालं शुभराज्याभिषेक पदक व २०१४ सालं दीर्घसेवा पदक बियाः नं उदयपुर गढीया बडाहाकिम पदय्‌ मनोनित याःगु खः । वि .सं. २०३० सालं राजदरबारया धर्मसेवा समितिया दुजः जुयाः यक्व ज्या न्ह्याकादीगु खः ।
वि.सं. २०४५ सालं नीस्वंगु बज्राचार्य संरक्षण गुथिया संस्थापक उपाध्यक्ष जुयाबिज्यात । रत्नकीर्ति महाविहार संघ नीस्वनेगु ज्याय्‌ संस्थापकया नापं अध्यक्ष जुयाबिज्यात ।
वय्‌कःया मेगु च्वछायेबहःगु ज्या धयागु अन्तरजातीय इहिपाःपाखें दुपिं बज्राचार्य मस्त व मेमेगु बौद्ध कुलया जातिपिन्त प्रव्रज्या (बरे छुयेगु ज्या) नेपाःया बौद्धधर्म संघ नीस्वनाः संस्थापक उपाध्यक्षया जिम्मा कयाः न्ह्याकाबिज्यात । थ्व वि.सं. २०५२ सालं नीस्वनाः झ्वाःबहाःया ज्योतियाबहालय्‌ याःगु जुल । वय्‌कलं पञ्चदानया हलंज्वलं सफू नापं वज्रयान महायानया खुगू न्हय्‌गू सफू पिथनादीगु दु ।

पं. बद्रिरत्न बज्राचार्य

अबु देवरत्न बज्राचार्य व मां बेतिमाया बज्राचार्यया काय बद्रीरत्न बज्राचार्य ने.सं. १०५३ य् येँया इमाननि, महाबौद्धय् जन्म जूगु खः । वय्‌कः येँ, यल, ख्वप, थिमि, भ्वँत शहरय् व गांगामय् वनाः नेवाः भासं बाखं कनाः नेपालभाषा प्रचार यानादीम्ह छम्ह बज्रयानी गुरु खः । वय्‌कलं वज्रयानी बौद्ध पूजा कर्मकाण्ड स्यनादीगु जक मखु थ्व विषय सम्बन्धी आपालं सफू नं च्वयादीगु दु । चर्या नृत्यया निर्देशक नं जुयादीम्ह वय्‌कःया नां अन्तर्राष्ट्रिय जगतय् नं जाः । नीन्यागुलिं मल्याक सफू च्वयादीम्ह वय्‌कःया प्रमुख कृति थथे दु— नेपाल जनजीवन कृया पद्धिति (ने.सं. १०८३), मञ्जुश्री गुरु (ने.सं. १०९२), तुख्योया महाकाल (ने.सं. १०९३), नागार्जुन पर्वत – नागार्जुन सिद्वा (ने.सं. ११०३), जामनः गुभाजु (ने.सं. १११३), हारति मां (ने.सं. १११६), सर्वज्ञमित्रावराज व मेमेगु बाखं (ने.सं. १११६) ।वय्‌कःयात स्वीगुलिं मल्याक संस्थापाखें अभिनन्दन पत्र लःल्हाःगु दु । अथेहे वय्‌कः धनवज्र बज्राचार्य राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कारं विभुषित जुयादीगु दु । वय्‌कः ने.सं. ११३६ कौलागा पारु कुन्हु दिवंगत जुयादीगु खः ।

पं. वैद्य आशाकाजी बज्राचार्य

अथःननि यलय् ने.सं. १०२९ स अबु ज्योतिराज बज्राचार्य व मां राजमाया बज्राचार्यया क्वखं जन्म जूम्ह आशाकाजी बज्राचार्यया मेगु नां गणेशरत्न बज्राचार्य खः । बज्रयान, तन्त्रयातन, मन्त्रयान विषय अले चर्या म्ये व नृत्य विषय विशेषज्ञ जुयादीम्ह वय्‌कः बौद्ध ग्रन्थया च्वमि खः । वय्‌कः ब्याकरणविद् व आयुर्वेदिक शास्त्री नं खः ।

नीन्यागुलिं मल्याक सफू च्वयादीम्ह वय्‌कःया महत्वपूर्ण सफूत थथे दु— त्रिरत्न स्तोत्र (ने.सं. १०७२), बुद्ध वृष जन्म कथा दीपंखा (ने.सं. १०७२), नेपाल वर्ष क्रिया (नखःचखः), (ने.सं. १०७७), बुंगद्यः नेपालय् हःगु वंशावली (ने.सं. १०७५), महायान बुद्ध धर्म दर्शन (ने.सं. १०९१) बोधिसत्वावदन माला भाग १, २, ३ (ने.सं. ११०३–ने.सं. ११०५), पञ्चदान विधि (ने.सं. ११०२), सुवर्णनृपावदान (ने.सं. १११३) ।

वय्‌कःया ज्याया कदर यासें वय्‌कःयात अवदान रत्न उपाधिं छाय्‌पिउगु दु । ने.सं. १११३ स वसपोल दिवंगत जुयादिल ।

पं. हेमराज शाक्य

पण्डित हेमराज शाक्यया जन्म बौ पुण्यराज व मां अष्टमायाया कोखं यलया थैना त्वालय् ने.सं १०४६ य् जूगु खः । स्वअध्ययनया नापं तकालिन थीथी गुरुपिं पाखें प्राचीन लिपि व विद्वान धर्मादित्य धर्माचार्य पाखें बौद्ध धर्मदर्शनया दीक्षा प्राप्त यानादीम्ह हेमराज शाक्य नेपाःया छम्ह तःधंम्ह बौद्ध विद्वान लिसें लिपि विशेषज्ञ जुयाः पिदन । वि.सं २००९ सालय् यलय् ललितपुर आर्दश कला प्रदर्शनी जुल । उगु प्रर्दशनीइ ब्वयेत तयातःगु हेमराज शाक्यया लुँया मसिं रञ्जना लिपिं च्वयातःगु हस्तकलाया थीथी नमूनां वय्‌कःयात छम्ह पोख्तम्ह लिपिकार कथं म्हसीके बिल । थुकिं हे यानाः वय्‌कःयात तत्कालिन सरकारं पण्डित पद बियाः वीर पुस्तकालयया बौद्ध पाठशालाय् ज्या याकेबिल । थनंनिसें वय्‌कःयात पण्डित धायेगु जूगु खः । अथेहे वयकःयात संस्कृति विभागपाखें दक्षिण भारतया एपिगा्रफी प्राच्य विद्या केन्द्रय् एपिग्राफीसम्बन्धी तालिम प्राप्त यायेगु अवसर नं चूलात । अन वय्‌कलं थःगु अध्ययन जक सफलपूर्वक क्वचायेकादीगु मखसे नेपाःया छम्ह तःधंम्ह विद्वान धैगु थःगु म्हसीका नं त्वःताथकल ।

पं. हेमराज शाक्य नेपालभाषां दकलय् अप्वः व दकलय् तःधंगु ग्रन्थ च्वयावंम्ह विद्वान खः । वय्‌कलं खुगू दर्जन स्वयाः अप्वः नेपाःया लिपि, बौद्धधर्म दर्शन, इतिहास, कला, संस्कृति, साहित्य आदि सम्बन्धी सफू पिकयादीगु दु । गथे — श्रीस्वयम्भु महाचैत्य, यलया विहार चैत्य व धर्मधातु सूचि, .रूद्रवर्ण महाविहार तालपत्र अभिलेख, रूद्रवर्ण महाविहारया विभिन्न अभिलेख, नेपाल लिपि संग्रह लिपि विकाश तालिका, नेपाल लिपि प्रकाश, हेमराज हस्तलिपिकला, बुद्ध जन्म वोधि व महापरिनिर्वाण प्रस्तर मूर्तिकला, महाबौद्ध मन्दिर इतिहास, लिच्छवि अभिलेख प्रकाश, लोककीर्ति महाविहार काष्ठकलाया परिचय, मणिगल राजप्रशाद (मंगल बजार), धर्म संस्कृतिया बसजाः जोलं, सम्यक महादान गुथि, इतिल्हने सम्यक, भद्रकल्पिमसूत्रानुसार द्वलछि व प्यम्ह बुद्धपिनिगु नां अंकित धलः, बौद्धमूर्ति छगू अध्ययन, महाबोधिमण्डप विहार महाबुद्ध देगः संक्षिप्त परिचय, बौद्ध विहार व ग्रन्थ सूचि, नेपाल संस्कृतिया मूलुखा आदि खः । थथे थ्वय्‌कःया पिदंगु सफू मध्ये दकलय् न्ह्यथनेबहःगु सफू ९०० पौ दुगु स्वयम्भू चैत्य (ने.सं १९८) अनुसन्धानमूलक वृहत् ग्रन्थ खः । नेपालमण्डलया इतिहासं निसें थनया सभ्यता संस्कृतिया विकास आदिया बारे च्वयातःगु थ्व स्वयम्भु महाचैत्य ग्रन्थ नेपालभाषाय् आःतक पिदंगु ग्रन्थत मध्ये दकलय् तःधंगु ग्रन्थ खः, गुगु ग्रन्थयात श्रेष्ठ सिरपाः नं देछाःगु दु । हेमराज शाक्य नेपाःया प्राचीन लिपियात वैज्ञानिकढंगं अध्ययन विश्लेषण यानाः सफू च्वयादीम्ह न्हापांम्ह लिपिविद् नं खः । नेपाल लिपि संग्रह, लिपि विकाश तालिका, नेपाल लिपि प्रकाश, हेमराज हस्तलिपिकला आदि वयकःया पिदंगु लिपि सम्बन्धी न्ह्यथनेबहःगु ग्रन्थ खः । थुपिं सफुलिं इतिहासकार व अन्वेषकपिंत नेपाःया प्राचीन अभिलेख व ग्रन्थत ब्वनेगु निंतिं आपालं उपयोगी सिद्ध जूगु दु । अथे हे वि.सं २०१२ सालय् नेपालं संयुक्त राष्ट्रसंघय् सदस्यता प्राप्त यायेत नं हेमराज शाक्यं च्वयातःगु नेपाल लिपि संग्रह (वि.सं २००९)सफुलिइ च्वंगु रञ्जना लिपियात थःगु देय्‌या लिपिकथं न्ह्यब्वःगु खः । थ्वय्‌कलं लिपि सम्बन्धी सफू च्वयेगु बाहेक थाय्‌थासय् लिपि प्रर्दशनी, कक्षा संचालनया नापं लिपि प्रशिक्षण बीगु थीथी संस्था स्वनेत हःपाः बिया लिपिया संरक्षण सम्बद्र्धनया निंतिं उल्लेखनीय ज्या नं यानादीगु दु ।

हेमराज शाक्य छम्ह ज्वःमदुम्ह नेपालभाषाया अनुसन्धाता खः । नेपालभाषाया दकलय् न्हापांगु अभिलेख माने यानातःगु ने.सं २३५ या ताडपत्र लुइकाहयादीम्ह अनुसन्धाता नं थ्वय्‌कः हे खः । नियम परिभाषा पत्रिका नां बियातःगु, न्हय्झ्वः नेपालभाषाया पूर्ण वाक्य प्रयोग जुयाच्वंगु थ्व अभिलेख वय्‌कलं यलया रुद्रवर्ण महाविहारय् च्वंगु अभिलेख अध्ययन यायेगु क्रमय् लुइकादीगु खः । नेपाःया संस्कृति तथा बौद्धधर्मया विश्वकोश थेंज्याःम्ह हेमराज शाक्यं स्वदेशी अनुसन्धातापिंत जक मखु विदेशी अध्यतापिं गथे— फ्रान्सका सिल्भान लेभि, भारतका राहुल सांस्कृत्यायन, बेलायताका डाभिड गेल्नर आदिपिंत नं नेपाःया धर्म संस्कृति विषयया अनुसन्धानया ज्याय् आपालं ग्वाहाली यानादीगु दु । अथेहे स्वदेशय् जक मखु विदेशय् जुइगु थीथी सभा सम्मेलनय् ब्वति कयाः नेपाःया संस्कृति, धर्म दर्शनयात म्हसीके बियादीगु दु । वय्‌कःया थज्याःगु हे ज्यायात कदर यानाः वय्‌कःयात नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानं महेन्द्र प्रज्ञा पुरस्कार, नेपालभाषा परिषदं भाषाथुवाः आदि सम्मान देछाःगु दु । थ्व संसारय् जन्मे जुक्व वनेमाःगु नियम कथं हेमराज शाक्यं नं वि.सं २०६६ साल अर्थात् ८४ दँया वैशय् थ्व संसार त्वःता दिल ।

पःखाः

ने.सं. ११२८ दँय्‌ निर्माण जूगु थुगु संकिपाया निर्माता अच्युतकृष्ण ताम्राकार अले निर्देशक रोशन नबीन ताम्राकार व रामशेखर नकःमि खः । थुकी स्व. पूर्ण पथिक (पिदंगु बाखं)या बाखं व अमरराज शर्मा राजोपाध्यायया संगीत दु । संकिपाया छायाँकार सिद्धार्थ शाक्य अले थुकी कलाकारकथं सूर्यमाला शर्मा, सुभाषराम लाछी (प्रजापति), गणेश सायमि, नारायण देबी प्रधान, रुपकेशरी शाक्य, प्रतीक राजकर्णिकार, सुमन चित्रकार, सानुभाई चित्रकार, रोशन नबीन ताम्राकार व रामशेखर नकःमि दुथ्याः । संकिपाय्‌ समाजय्‌ दयाच्वंगु थजात व क्वजात दथुया विभेदयात मार्मिककथं न्ह्यब्वया तःगु दु ।

पःखाः, देय्ध्वाखा व धः

नेवाः वस्तीत वास्तु मान्यता कथं व्यवस्थित जुइमाःगु छगू पक्ष खःसा मेगु पक्ष धैगु नगर दुने च्वनीपिं नगरवासीपिनिगु जीवन उलि हे सुरक्षित जुइमाः, थ्व मेगु महत्वपूर्ण पक्ष जुल । उकिं नेवाः बस्तीया दुने शत्रु पक्ष व मेगु मभिंज्या याइपिं व स्यंकीपिं सुं नं वये–वने मफयेमा धकाः मनूत च्वनेगु छेँखा फुक्क दुनेरिखे लाकाः पिनेपाखे ततःजाःगु पःखाः दना तइ । वस्ती दुने वये–वनेत धकाः थासं थासय् तद्वाःगु लुखा तयातइ । गुकियात देय् ध्वाखा धायेगु याइ । थुज्वःगु देय् ध्वाखाय् सुरक्षाया निंतिं महांतय्सं पाः बिकातइ । बहनी द्यः खिउँसे च्वनेवं ध्वाखा गल्लाक ग्वयातइ । गुलिखे नेवाः वस्तीइ थुज्वःगु देय्ध्वाखात थीथी प्रयोजनया निंतिं विशेष विशेष ध्वाखा धस्वाका तःगु दु । द्यः जात्राबले दुत–पित याइगु द्यःध्वाखा, मनू मदयेवं घाटय् सिथं यंकेगु सीध्वाखा अले न्हूपिं भौमस्त लसकुस यायेगु भम्चाध्वाखा आदि । सक्व देसय् आः नं थुज्वःगु ध्वाखा दनि ।
नापनापं वस्तीया सुरक्षा व्यवस्था क्वातुकेत देय् पःखाःया क्वसं ततःजाःगु लःधः नं म्हुयातःगु दइ ।

पंचबुद्ध

बुद्ध मण्डलय्‌ चैत्यय्‌ ब्वइपिं न्याम्ह बुद्ध वैलोचन, अक्ष्योभ्य, रत्नसंभव, अभिताभ व अमोघसिद्धि खः । वैलोचन दथुइ खनेदइ । तुयूगु वर्ण, शुविशुद्धज्ञान, चक्रकुल, लः तत्व, बोध्याङ्गमुद्रा, सिंहवाहनकथं ब्वयातःगु दइ । अक्ष्योभ्य बुद्ध पूर्व दिशाय्‌ वँचुगु वर्ण, आदर्श ज्ञानया चिं, वज्रकुल, आकाशतत्व, भूस्पर्शमुद्रा, किसि बाहनकथं ब्वयातःगु दइ । रत्नसंभव बुद्ध दक्षिण दिशा म्हासुगु वर्ण, समताज्ञानया चिं, रत्नकुल पृथ्वीतत्व, वरद मुद्रा, सल वाहनकथं ब्वयातःगु दइ । अमिताभ बुद्ध पश्चिम दिशाया मालिक, ह्याउँगु वर्ण, मि तत्व, प्रत्यवेक्षण ज्ञानया चिं पलेस्वां चिं, ध्यान मुद्राय्‌ म्हय्‌खा वाहनकथं ब्वयातःगु दइ । अमोघसिद्धि बुद्ध उत्तर दिशाया मालिक, वाउँगु वर्ण, फय्‌ तत्व, अभयमुद्रा, कृत्यानुष्ठान ज्ञानया चिं, गरुड वाहन, विश्ववज्रकुल चिंया रुपय्‌ ब्वयातःगु दु । थुपिं न्याम्ह बुद्धयात पंचोपचार पूजाय्‌ पुष्प, धूप, दीप, गन्ध, रसया रुपय्‌ कयातःगु दु । इन्द्रियया रुपय्‌ मिखा, न्हाय्‌पं, न्हाय्‌, म्ये व छ्यंगूया रुपय्‌ कयातःगु दु । थुपिं न्याम्ह बुद्धपाखें न्याम्ह बोधिसत्व समन्तभद्र, बज्रपाणी, रत्नपाणी, पद्मपाणी, विश्वपाणी उत्पन्न जूगुकथं काइ । पंचस्कन्धकथं रुप शब्द, गन्ध, रस व स्पर्शया रुपय्‌ काइ । ओँ हुँ त्राँ ह्रिँ ख थ्व न्यागः आखः पंचबुद्धपाखें उत्पन्न जूगुकथं काइ । भ्वय्‌या घासाय्‌ तक नं पंचबुद्धया प्रतीकात्मक रुपकथं पालु, मुस्या, वः, खय्‌पि, वाउँचायात कायेगु याइसा आखःया वर्णय्‌ वैलोचनपाखें क, अक्ष्योभ्यपाखें च, रत्नसंभवपाखें ट, अमिताभपाखें त, व अमोघसिद्धिपाखें प वर्ग उत्पन्न जूगुकथं काइ । गुलि नं तुयू वर्णया द्यःपिं दु वैलोचनपाखें, वँचुपिं द्यःपिं अक्ष्योभ्यपाखें, म्हासुपिं द्यःपिं रत्नसंभवपाखें, ह्याउँपिं द्यःपिं अभिताभपाखें व वाउँपिं द्यःपिं फुक्क अमोघसिद्धिपाखें उत्पन्न जूपिं द्यःपिंकथं कयाः पंचबुद्धपाखें हे संसारया दक्व वस्तु उत्पन्न जूगु विश्वास याइ ।

By Tej Maharjan on June 30, 2025 | संस्कृति व सम्पदा | A comment?

पंचराज बज्राचार्य

स्व. पंचराज बज्राचार्यया उपनां पंच खः । वय्कः प्रस्तर मूर्तिकलाया छम्ह ज्वः मदुम्ह कलाकार खः । वय्कःया जन्म ने.सं. १०३६ चिल्लाथ्वः त्रयोदसि, सुक्रबारखुन्हु यलया भिन्छेबहालय् जूगु खः । थः अबुजु स्व. सिंहराज बज्राचार्यया प्रेरणाकथं ने.सं. १०४९ स प्रस्तर मूर्ति कलाकारिता ख्यलय् ज्या न्ह्याकादीगु खः ।
वय्कःया कलाया बिषेशता धयागु प्रस्तरया थीथी मूर्ति व चैत्य दयेकेगु खः । न्ह्यथने बहःगु कृति— १) लुम्विनीस दुगु ५ फिटया बुद्ध जन्म नापं मायादेवीया प्रस्तर मूर्ति २) कपिलवस्तुस दुगु ६ फिटया चैत्य २) यल, गोदावरी दुगु श्री ५ वीरेन्द्र स्तम्भ ३) येँ गुहेश्वरीइ दुगु तःग्वःगु गंया थां ४) त्रिभुवन पार्क थक्वाःया पुलांगु ल्वहंहिति ५) येँ राष्ट्रिय संग्रहालयसदुगु ७ फिटया बुद्ध प्रस्तर मूर्ति । सिरपाः— शुभ राज्याभिषेक पदक ।

पचलि भैरव १२ दँ जात्रा

दँय्दसं परम्पराकथं पिहां वइगु तःतःधंगु जात्रा अप्वः यानाः झिंनिदँय् छक्वः विशेष जात्राकथं हनेगु चलन दु । थुकथं हे हनीगु जात्रा मध्ये पचलि भैरव जात्रा नं छगू खः । पचलि भैरवया जात्रा कौलाथ्व पञ्चमी, पचिंमह्रःबलय् जुइगु खःसा थुकिया झिनिदँया जात्रा धाःसा मोहनिया चालं अर्थात् कौलाथ्व दशमीकुन्हु न्ह्याइ । झिंनिदँया जात्राबलय् परम्परा कथं जुजुु व पचलि भैरव दथुइ खड्गसिद्धि यायेगु धकाः खड्ग हिलेगु परम्परा दु । येँया मरुसतः लिक्क च्वंगु भुतिसः न्ह्यःने जुजु व भैरवया खड्गसिद्धि जुइ ।झिंनिदँया जात्राया न्हापांगु न्हिकुन्हु क्वःने व थःने थीथी सांस्कृतिक बाजागाजालिसें देय् चाःहुलेगु याइ । उगु इलय् लँपुइ सर्वसाधारणया पुजा फफं भुतिसलय् थ्यंकी । थ्व प्याखं च्यादँया छक्वः यंगाः लागाय् व प्यदँया छक्वः यम्पु लागाय् च्वनाः स्यनेगु याइ ।
यंगाः लागाय् प्याखं पिकाइगु दँय् मरुसतःया न्ह्यःने व यम्पु लागाय् प्याखं पिकाइगु दँय् मखंत्वालय् पचलि भैरवया खड्ग जुजुनाप हिलेगु परम्परा दु । झिंनिदँया खड्गसिद्धि हिले धुंकाः विधिपूर्वक पचलि भैरवया झिंनिदँया प्याखं न्ह्याकी । दकलय् न्हापां
पचलि भैरवया थःगु छेँ ज्याःबहालय् प्याखं हुइकी । अनं लिपा छसिकथं थकूजुजुयाथाय्, हनुमानध्वाखाया नासःचुकय् हुइकी । अनं लिपा तिनि मेमेगु थाय् गथेकि वँटु, तोखा, मालिगां, नंसाः (नक्साल) व मेमेगु थासय् हुइकेगु याइ । थ्व प्याखनय् देवगणपिं भैरव, अजिमा (चामुण्डा), बाराही, कौमार्य, नारायणी, मनमय्जु (इण्द्रायणी), रुद्रायणी, ब्रम्हायणी, गणेश, सिम्बाःद्यः (सिंहनी), धुम्बाःद्यः (ब्याघ्रिनी) यानाः मुक्कं १२ म्ह दु । नापं विशेष कथं श्वेतभैरव नं पिकाइ ।