येँया ३२ कि.मी. दक्षिणपूर्वय् काभ्रे जिल्लाय् लाःगु, उत्तरपाखे पुण्यमाता खुसि, दक्षिणपाखे रोशी खुसिं चाःहुलाच्वंगु शंख आकारया धार्मिक, ऐतिहासिक बस्तीयात हे पन्ति धाइ । पलाँति, अस्मनगर, पान्चालनगरया नामं नांजाःगु, लिसें सांस्कृतिक दृष्टिं महत्वं जाःगु पन्तिइ ज्याःपुन्हिकुन्हु तःजिक जात्रा जुइ । थुकियात हे पन्ति जात्रा बाय् ज्याःपुन्हि जात्रा धाइ । तःगू किंवदन्ती मध्ये छगूया कथं सत्ययुगय् यौनचाहनां भय्बियाः उगु चाहना पूवंकेत ६४ म्ह योगिनीपिंसं महाद्यःयात लित्तुलिउगु अवस्थाय् महाद्यवं उमिगु इच्छा पूवंके मफइगु खनाः त्रिवेणी खुसिइ क्वब्वानाः सुलाबिउगु धइगु दु । लिपा महाद्यः उन्मत्त भैरवया रुपय् खुसिं पिहां वयाः येचास्वापूया नितिं ब्रम्हायणी देवीया लिसें मेमेपिं देवीपिंत स्वापू तयेगु नितिं ल्यूल्यू वनेवं दक्वं ग्यानाः बिसिउँ वनाः भद्रकाली देवीयाके समाहित जूगुलिं महाद्यवं भद्रकालीनाप जक येचास्वापू तःगु धयागु कथन दु । थुगु जात्राय् विशेष यानाः इन्दे्रश्वर महाद्यः, भद्रकाली, व उन्मत्त भैरवया जात्रा जुइ । थुगु जात्राया सुरुवात तछलाथ्व दशमीनिसें तछलागा तृतीया तक खःसां मू जात्रा कथं चतुर्दशीनिसें पारु तकया दिंयात कयातःगु दु ।
भद्रकाली व उन्मत्त भैरवया रथजात्रा जुइसा इन्द्रेश्वर महाद्यःया खः पंयागु क्वथाक्वथा दयेकाः वर्गाकार जुइकथंया आकारया जुइ, गुकियात मनूतय्सं ब्वहलय् तयाः न्ह्याकेगु याइ । जात्राकुन्हु पन्तिया लाय्कुलिइ भद्रकाली व उन्मत्त भैरवयागु खःया घःमाः ल्वाकी, गुकियात प्रतीकात्मक रुपं निम्हेसिया दथुया येचास्वापू तःगु कथं कयातःगु दु । थ्व हे जात्राया मू आकर्षण खः । उकथं हे इन्द्रेश्वर महाद्यःया उगु पंया खःयात ब्वहलय् तयाः मनूतसें तिंतिंन्हुयाः प्याखं हुइकी । थ्व जात्राया मेगु आकर्षक पक्ष खः ।
नांजाःम्ह गायक पन्नाकाजी शाक्य वि.सं. १९८८ स ओमबहालय् बूगु खः । वय्कःया मां बालकुमारी शाक्य व बाः चतुरमान शाक्य खः । नेपाः व खस नेपाली भाषाय् वय्कःया यक्व लोकंह्वाःगु म्ये दु । ‘ताः दत मखनागु ल्वःमन ला रतन’, ‘वा माया वा वा जिमिथाय् लाछिइ वा’ थें ज्याःगु वय्कःया म्ये तसकं लोकंह्वाः । खस नेपाली भाषाय् वय्कःया म्ये ‘तिरिरि मुरली बज्यो बनैमा’ तसकं लोकंह्वाःगु म्ये खः । वय्कः थःगु इलय् नांजाःम्ह कलाकार नं खः । वय्कःया निम्ह काय्पिं प्रवेशमान शाक्य व पवित्रमान शाक्य नं लोकंह्वाःपिं म्येहालामिपिं खः । गायक पन्नाकाजिं संगीत ख्यलय् यानादीगु योगदानया निंतिं थीथी सिरपाः, मानपदविं विभूषित जुयादीगु दु ।
स्व. पन्नामान ताम्राकार माज्याया ख्यलय् छम्ह ज्वः मदुम्ह कलाकार खः । वय्कः ने.सं. १०४३ यंलाथ्वः दसमिकुन्हु बौ स्व. आशाकाजी ताम्राकार व मां आशामदु ताम्राकारया कोखं येँया मरु इलाछेँ त्वालय् जन्म जूगु खः ।
वय्कलं आशामान सिंह ताम्राकारया हःपालं धातु मूर्तिकलाया ख्यलय् ज्या न्ह्याकादीगु खः । वय्कःया कलाया बिषेशता धैगु माज्याय् सिजः, लीया पातायात दायाः थी थी कलात्मक वस्तुत दयेकेगु खः । न्ह्यथने बहःगु कृति— १) येँया काल भैरव द्यःया च्वय् अष्टमातृका सहितया इलांछत्र निर्माण २) फम्पिइ श्री बज्रयोगिणी देगःया निगूगु तल्लाय् ली पाताया पौ व झल्लर निर्माण । ३) नाला करुणामयया देगलय् झल्लर निर्माण ।