यल, सौगःत्वाःया भाजु पुण्यलालया काय् पूर्णलाल सन् १९४२स बूम्ह खः । अमेरिकाया विचकनसिन विश्वविद्यालयपाखें विज्ञान बिषयस स्नातकोत्तर क्वचायेका वःम्ह थ्वय्कः नेपाःया बुँज्या यायेत ल्वःगु चाया गुण सम्बन्धय् विशेष अध्ययन यानावःगु खः । नेपालय् बुँज्या यायेबहःगु भूमिया ब्यवस्थापनय् थ्वय्कःया मूवंगु ल्हाः दु ।

बौ दानबहादुर डंगोल व मां सुभद्रा डंगोल (थिके)या कोखं ने.सं.१०९३ सकिमिला पुन्हिकुन्हु येँया क्षेत्रपाटी त्वालय् हाइकुमि मय्‌जु पूर्णिमा शाक्य डंगोलया जन्म जूगु खः । नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् वय्‌कः मय्‌जुया साहित्यिक विधा चिनाखँ (हाइकु) व बाखं खः । नेपालभाषाया थीथी पत्रिकाय् इलय् ब्यलय् हाइकु व बाखं पिथना झायाच्वनादीम्ह मय्‌जु पूर्णिमा छम्ह लोकंह्वाःम्ह प्याखंम्वः नं खः । दबू प्याखं व टेलिप्याखनय् अभिनय यानाः थीथी सिरपाः नं त्याकेधुंकूम्ह वय्‌कः मय्‌जु नेपालभाषाया ख्यलय् सक्रिय व सफल उद्घोषिका नं खः । थुकथं नेपालभाषाया ख्यलय् सक्रिय रूपं थःत फ्याना झायाच्वंम्ह मय्‌जु पूर्णिमा शाक्यया हाइकु सफू मतिनाया ख्वबि (ने.सं. ११४१ सिल्ला) पिदनेधुंकूगु दु ।

थ्व कालखण्डया दकलय् तःजिगु उपलब्धी धयागु जेलय् रचना जूगु कृतिया प्रकाशन खः गथे— चित्तधर ‘हृदय’या सुगत सौरभ महाकाव्य, (ने.सं १०६९), हृदयकथा (१०६७), अन्तरध्वनि (१०६९), गौत्तमबुद्ध (ने.सं १०६७) , फत्तेबहादुर सिंहया — वनवासया छगू खँ (ने.सं १०६८), सिद्धिचण श्रेष्ठया — सीस्वां (ने.सं १०६८), केदारमान ‘व्यथित’या– प्रतिक्षा (ने.सं १०६६), ख्वविंप्याःगु म्ये (.ने.सं १०६७), दिवस चित्र (ने.सं १०६७), हरिकृष्ण श्रेष्ठया — ख्ववि (ने.सं. १०७०) आदि ।

अथेहे अमेरिकाया बाखंच्वमि एडगार एलेन पोपिंसं पितहःगु ‘न्हू चीहा बाखं’ : “Modern short story” या सुत्रपात थ्वहे समयावधीइ मोतिलक्ष्मीया लँ नांगु न्हू चीहाः बाखं पाखें जुलसा बाखं संग्रहया रुपमा चित्तधर हृदयया खुपु बाखंचा (ने.सं१०६७.) बाखं सफू निसें जुल । नाटकय् नं परम्परागत शास्त्रीय नाटकया थासय् आधुनिक नाटकया सुत्रपात यायेगु ज्या नं चित्तधर हृदयजुं च्वयादीगु ह्वनागा (ने.सं १०६७) सफुलिइ दुथ्याःगु शाक्यानी नाटक निसें जुल । थ्व समयावधिया दकलय् तःधंगु उपलव्धी धयागु धर्मोदय पत्रिकाया प्रकाशन नं खः । ने.सं. १०६७ स निर्वासित भिक्षुपिं अनिरुद व महानाम कोविदया सम्पादकत्वय् धर्मोदय पत्रिका पिदन । प्रत्यक्ष रुपं थ्व पत्रिकाया उद्देश्य बुद्धधर्म व वुद्धशिक्षाया प्रचारप्रसार यायेगु खःसां थ्व पत्रिकां लेखक निर्माण यायेगु, भाषा सुधार यायेगु, जीवनपयोगी विविध विषयया लेख पिकायेगु ज्या यात । थ्वहे कथं थ्व पत्रिकां च्वमिपिंत च्वयेगु थाय् बियाः आपालं न्हून्हूपिं च्वमिपिं पिकाल, न्हून्हूगु साहित्यिक विधाया जन्म बिल । चित्तधर हृदयाया पौ बाखं न्हापां थ्वहे पत्रिकाय् पिदंगु खःसा थौं नेपालभाषाया नांदंपिं बाखंच्वमिपिं— पूर्णदास श्रेष्ठ, पूर्ण पथिक, माधवलाल कर्माचार्यपिनिगु बाखं पिकयाः वय्‌कःपिंत बाखंच्वमिकथं न्हापां थ्वहे पत्रिकां म्हसीकेब्यूगु खः । रत्नध्वज जोशीं च्वःगु नेपालभाषाया न्हापांगु समालोचनाया लेख धर्मोदयया कहानी नं न्हापां थ्वहे पत्रिकाय् पिदंगु खः । अथेहे रत्नध्वज जोशीया निबन्ध जक मखु प्रेमबहादुर कसाःया ह्याउँमचा, ठाकुरलाल मानन्धरया निबन्ध नं न्हापां थ्वहे पत्रिकाय् प्रकाशित जूगु खः । नाटकार हेमलाल जोशी, निबन्धकार स्वयम्भुलाल श्रेष्ठपिं नं थ्वहे समयावधीइ धर्मोदय पत्रिकां पिकाःपिं स्रष्टापिं खः । थ्व समयावधी न्हून्हूपिं च्वमिपिं पिदंगु जक मखु आदिवज्र, पन्नाप्रसाद जोशी, ठाकुरलाल मानन्धरपिनिगु दथुइ स्तरीय नेपालभाषा निर्माण यायेगु निंतिं विचार विमर्श यायेगु ज्या नं थ्व हे समयावधीइ जूगु खः । थुकथं थ्व समयावधीइ नेपालभाषाय् न्हापा खनेमदुगु न्हूबाखं, न्हूप्याखं, निबन्ध व समालोचनाया सुत्रपाट जूगु जक मखु स्तरीय नेपालभाषा दयेकेगु तकं कुतः जुल ।

भाषिक अभियन्ता भाजु पौभाः साय्‌मिया जन्म मां नानिछोरी मानन्धर व अबु गणेशलाल मानन्धरया कोखं येँया वँतु, मूबहालय् ने.सं. १०८३ यंलाथ्वः तृतियाकुन्हु जूगु खः । पौभाः साय्‌मिया आधिकारिक नां धाःसा गोकुल मानन्धर खः । वय्‌कः ने.सं. ११०० य् नेपाल लिपि गुथिलिसे स्वानाः नेवाः ख्यलय् पलाः तयादीम्ह खः ।

नेवाः ख्यलय् थौंतक थःम्हं फुफु थे ज्या सनाच्वनादीम्ह वय्‌कः थौंकन्हय् नेवाःभाय् धयागु तसकं अःपुगु, यइपुगु व न्ह्यइपुगु भाय् खः धकाः सकसितं ध्याथुइका बीगु ज्याखँय् दुबिना च्वनादीगु दु । झीगु भाय् अःपुक यइपुक व पाय्‌छि जुइक ब्वनेच्वय्‌या निंतिं थीथी इलय् प्रशिक्षण संचालन यायेगुया लिसें फेसबुक आदि सामाजिक सन्जालय् थीथी खँ न्ह्यब्वयेगु व द्वना च्वंथाय् उसि मचासे भिंकाबीगु व थुइका बीगु थेंज्याःगु न्ह्यथनेबहःगु ज्या नं याना च्वनादीगु दु । अथे हे झीगु भाय् हलिं न्यंकेगुया निंतिं हलिं नेवाः दबूपाखें स्वदँ न्ह्यवंनिसें न्ह्याका वयाच्वंगु गुगल ट्रान्सेलसन ज्याझ्वलय् सुरुनिसें मदिक्क न्ह्यलुवाः जुयाः ब्वति कया च्वनादीगु दु । वय्‌कः थौकन्हय् न्यूज नेपाः डटकमया नेपालभाषा सम्पादक अले नेवाः साधना कला केन्द्रया सल्लाहकार नं जुयादी ।

राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकय् उप–प्रबन्धकया जिम्मेवार तगिमय् च्वनाः ज्या यानादीधुंकूम्ह वय्‌कलं दीर्घ सेवा पदक व नेपालभाषा स्नानकोत्तर तगिमय् दकलय् अप्वः ल्याः हयाः महेन्द्र विद्याभूषण ख पदक त्याकेधुंकूगु दु । अथेहे इलय्‌‌ब्यलय् थीथी चिनाखँ, च्वखँ व बाखं च्वयाः ने.सं. ११०१ य् जूगु अन्तर माध्यमिक विद्यालय नेपालभाषा साहित्य सम्मेलनय् च्वखँपाखे न्हाप सिरपाः, ने.सं. ११०६ य् सहीद स्मारक समिति, केन्द्रीय कार्यालय, यलपाखें ४५ क्वःगु शहीद सप्ताहया झ्वलय् जूगु कवि गोष्ठिइ लियांल्यू सिरपाः व ने.सं. ११०६ य् साहित्य गुथि यलपाखें जूगु भिंस्वक्वःगु नेपालभाषा साहित्य मुँज्याय् चिनाखँय् न्हाप सिरपाः त्याकादीगु दु । वय्‌कः पुल्चोक क्याम्पसं पिदंगु मन्दः दँपौ ल्याः ४ या सम्पादक नं जुयादीधुंकूगु दु । थथेहे वय्‌कलं भाजु राजेन्द्र डंगोलया सफू झुमिं यंकूगु समाजया सम्पादनया लिसें नेपालभाषां पिदंगु थीथी सफू व पत्रिकाया सम्पादन व भिंकेगु ज्या यानादीधुंकूगु दु ।वय्‌कलं नेपाल संबत्‌यात खःकथं छ्यलेमाः धकाः वंगु ने.सं. ११४१ निसें न्हूगु कथं कोडिङ्ग दुथ्याःगु नेपाल संवत्या क्यालेन्डर नं दँय्‌दसं पिथनावं वयाच्वंगु दु ।

वय्‌कःया थीथी ज्याखँयात लुमंकाः ने.सं. ११४३ य् नेवाः देय् दबू, ख्वप लागापाखें हनापौ अले नेवाः देय् दबू केन्द्रीय समिति, नेवाः साधना कला केन्द्र, धापाख्यः ज्ञानमाला भजन मेहालामि पुचः व झ्वःछेँ धिमे भजन खलःपाखें सुभाय् पौ नापं ने.सं. ११४२ य् येँ महानगरपालिका शिक्षा विभागपाखें वय्‌कःयात दसिपौ लःल्हाःगु दु ।

सःखि बाय् सु प्वाँय् निलाः रिङ्ग थें दयेकातःगु चाः । ल्हाःम्हुलिं न्ह्याये मदइकथं ज्वलं त्याः जुइकी । छचालय् स्वबः प्यबः निलातःगु प्वाँय् हिनाः क्वातुक निलातइ । प्वाँय् ल्हाःम्हुलिं थूज्वलं याइ । न्हापा हे गपाय्हाकः माली अन्दाज यानाः प्वाँय् निं निली । १२— १५ इञ्चतिया व्यास याइ । दथुया ह्वः ६—८ इञ्चतिया जुइ । प्यं माथं मवंगु चाया भारा धंकेत प्यंचालय् तइ । थुकियात प्यंचाः नं धाः ।

न्ह्यःने निप्वाः ल्यूने निप्वाः यानाः प्यप्वाः दुगु भुतू । आपा तँ चिनाः भुतू अतःबुतः लाकाः दयेकातइ । चां इलाः पिचुका तइ । सामान्य भुतू सिकं भचा तःधं जुइ । न्ह्यःने मि दुइत छप्वाः व जवपाखे नौ घ्वायेत छप्वाः प्वाः दइ । ग्वं ग्वंगु सि दुइछिंक भुतूप्वाः भचा तप्वाः याइ । ल्यूनेयागु प्वालय् कसि द्यछुइ । तु काकाः लय्ति वःलिसे थुकी तयाः क्वाकी । न्ह्यःनेया प्वालय् बं द्यछुइ । क्वानाच्वंगु लय्ति थुकी तयाः दायेकी ।

नेपालभाषाय् प्याखंया परम्परा आपालं पुलां जुयाः नं आधुनिक नाटकया जन्म धाःसा ने.सं १०६८ वयाः तिनि जुल । चित्तधर ‘हृदय’या ह्वनागा सफुलिइ च्वंगु शाक्यानी (ने.सं. १०६८) नाटक निसें नेपालभाषाय् आधुनिक नाटकया नी जुल । प्राचीन नाटकय् वाह्य संघर्ष जक ब्वयेगु जुयाच्वंगुली आधुनिक नाटकय् भावनात्मक संघर्षयात नं थाय्‌बीगु जुल ।

नेपालभाषाय् आधुनिक नाटक साहित्य ब्वलंकेगुली तत्कालीन धर्मोदय (ने.सं १०६७) पत्रिकाया तःधंगु थाय् दु । धर्मोदयय् बौद्ध अवदानया लिधंसाय् च्वयातःगु विश्वन्तरया विदा (ने.सं १०६९) नांगु चित्तधर ‘हृदय’या मेगु छधाः प्याखं पिदंसेलि मेमेपिं च्वमिपिनिगु नं बौद्ध विषयया छधाः प्याखं धमाधम पिदन । २००७ सालया राजनैतिक परिवर्तनं नेपालभाषाया नाटकारपिंत नं न्हून्हूगु विषययात थियाः नाटक च्वयेगु जागरण उत्साह हयाबिल । थ्वहे कथं नेपाःया मल्लकालीन इतिहासय् आधारित हेमलाल जोशीया म्वाः द्यो, सामाजिक राजनैतिक नाटकया झ्वलय् हृदयचन्द्र सिंहया सितिंलाः माष्टर, ईश्वरानन्दया मिसा आदि नाटक नं धर्मोदय पत्रिकाय् हे पिदन । अथेहे सफूया रुपय् सत्यमोहन जोशीयागु गौतम बुद्ध (ने.सं. १०७०) छधाः प्याखं संग्रह, भिक्षु सुदर्शनया अम्बपाली (ने.सं. १०७५) पूधाः प्याखं पिदन । थुकथं गौतमबुद्ध नेपालभाषाया दकलय् न्हापांगु आधुनिक छधाः प्याखं संग्रह खःसा बुद्धकालीन वैशालीया राजनर्तकी अम्बपालीया मातृभूमि प्रतिया त्याग बलिदानयात कयाः च्वयातःगु अम्बपाली नेपालभाषाया दकलय् न्हापांगु पूधाः प्याखं खः ।

थुकथं चित्तधर ‘हृदय’जुं नेपालभाषाय् न्हापां पाश्चात्य परम्परा कथंया आधुनिक नाटक प्रारम्भ यानादीगु खःसा थुकियात छगू प्रवाह कथं न्ह्याकेगु ज्या सत्यमोहन जोशी, हेमलाल जोशी व भिक्षु सुदर्शन आदिपिंसं यानादिल । सत्यमोहन जोशीं नेपालभाषाया साहित्यिक व्यक्तित्वपिनिगु विषययात कयाः— सिद्धिदास, वैद्यबाः, हेमलाल जोशीं मल्लकालिन ऐतिहासिक व्यक्तित्वपिनिगु विषयय् खड्ग सिद्धि (ने.सं. १०७६), शदाशीव व भिक्षु सुदर्शनं बुद्धकालिन व्यक्तित्वपिं—अम्बपाली, विम्बिसार (ने.सं. १०८२) आदिपिनिगु जीवनीयात कयाः चरित्रप्रधान नाटक पिकयादिल ।

थथे ऐतिहासिक साहित्यिक व्यक्तित्वपिनिगु विषययात कयाः नाटक च्वयेगु प्रवृत्ति न्ह्यानाच्वंगु इलय् ईश्वरानन्दया– पसूका (ने.सं. १०७७) छधा प्याखं संग्रह, थःगु छें (ने.सं. १०७८) पूधाः प्याखं पिदन । थुकिं नेपालभाषाय् नं घटना प्रधान नाटकया थासय् इब्सन परम्पराया समस्यामूलक नाटक दुहांवल । नाटकय् घटनां मखु समस्यां थाय् काल । थ्व छगू प्रवाह कथं हे न्ह्यात । ईश्वरानन्दयां लिपा थ्वहे लँपु लिनाः खनेदयेकः वःम्ह बासु शशिं ताःचाप्वाँय् (ने. सं. ११०४) नाटक च्वयाः छगू परिवारया समस्या न्ह्यब्वयाः नं समाजया हे समस्या कथं क्यनाबिल ।

अथेहे छगू जाति, छगू वर्गया समस्यायात ज्वनाः जक नाटक च्वयेगु प्रवृत्तियात हाचां गायाः देय्‌या विविध ख्यलय् पिज्वयाच्वंगु राजनैतिक, आर्थिक आदि विकृति विसंगतियात कयाः नाटक च्वयेगु प्रवृत्ति नं नेपालभाषाया नाटकय् खनेदत, अले थज्याःगु विकृति विसंगतियात तप्यंक ब्वयेगु मयासे हास्यव्यंग्यया रुपय् प्रस्तुत यायेगु प्रवृत्ति नं नेपालभाषाया नाटकय् ब्वलन । श्रीकृष्ण अणुया खःला मखुला (ने.सं. १०९७), पद्मरत्न तुलाधरया आः जितः नं तन तन दइवल (ने.सं. १०९७), रामशेखरया घिंताल्ल (१०९६) आदि थज्याःगु हे नाटक खः । अथे हे समस्यामूलक नाटकया ख्यलय् दुर्गालालया आगमनं वर्गीय संघर्षप्रति आस्था द्यजायेकीगु प्रगतिवादी नाटकया परम्पराया नी जुलसा निमन्त्रणा थेंज्याःगु गीति नाटकं गीति नाटकया परम्परा नं स्वनाबिल । गिरिजाप्रसाद जोशी, दिनेश भुजु, पुष्पबहादुर चित्रकार, राजभाइ थेंज्याःपिं नाटकारपिंसं नाटकय् प्रगतिवादीया सः अझ तिख्खर जुइकेबिल । अथे हे विजयबहादुर मल्लं सुधारया सन्देश, युग चेतनाया जःह्वलीगु ज्याय् प्रचारवादया गन्धं मुक्त यानाः नं नाटक च्वयेफु धैगु क्यनाबिल ।

थथे प्रतिप्ठापित नाटककारपिंत सक्रिय जुइकेबीगु व न्हून्हूपिं नाटककारपिंत थ्व ख्यलय् आकर्षित यायेगु ज्याय् इलय्ब्यलय् थीथी संघ संस्थापाखें जुइगु नाटक धेंधेंबल्लाः कासा, नाटक महोत्सव आदिया नं तःधंगु भूमिका दु । ने.सं. १०८५ लिपाया त्वाःत्वाःया सहित्यिक सांस्कृतिक आन्दोलनया लिच्वः कथं स्पष्ट रुप न्ह्यःने वःगु विधा ख्यालः व छधाः प्याखं नं खः । थ्वहे झ्वलय् मुनासः यात ल्वःमंके फइमखु । सहलह संस्थां किसि न्याइम्ह मदनमान, कुलां चकनी तिनि आदि थेंज्याःगु नाटक मञ्चन यानाः नेपालभाषाया नाटक विधा थकायेगुलिइ तिबः बिउगु दु । थ्वहे झ्वलय् पब्लिक युथ क्याम्पस सँझ्याः साहित्य पाःलाःया योगदानयात नं ल्वःमंके मज्यू।

नेपालभाषाया नाटक दबुलिइ हुइकेगु ज्याय् जक सीमित मजुसे टेलिफिल्म, फिल्मया रुपय् नं प्रदर्शन जुइधुंकूगु दु । सिलु, राजमति, तं बैंक, ,पलाख्वाँय्, १२ बजे आदि थुकिया दसु खः । तर नेपालभाषा साहित्यया मेमेगु विधाय् गुलि सफू पिदंगु खः उकिया तुलनाय् नाटकया सफू म्हो हे जक पिदंगु दु । थज्याःगु हे स्थितियात मनन् यानाः स्व. मोहनकृष्ण डंगोलजुं प्यदँय् छकः उत्कृष्ट नाटकयात सिरपाः बीगु यानाः प्रेममोहन सिरपाः स्वनादीगु दुसा स्वयम्भुलाल श्रेष्ठया श्रेष्ठ सिरपालं नं च्वमिपिंत उत्साहित याःगु दु ।

प्वकय् प्वक ग्यछि लः व बजि तयाः दयेकातःगु थ्वँ । दछिं दतले हाकु जाकिया दयेकी । मात्रा मिलय् यानाः किमना, छ्वकमना व पामना नं तयेगु याइ । सामाज्या धुँधुं चिकुलाया बखतय् दयेकेगु याइ । लः तयाः छवाः दतकि जक पाकय् जुइ । छकः क्वकाये धुंकल धायेव न्हिं न्हिं बाय् छन्हुइ अतः संका बीमाः । मखुसा फ्वसा ह्वये यः । पुलां जूसां खाइखाइ चाकुचाकु धायाः सवाः सानाच्वनी । ता थित धायेव धाःसा खाइसे च्वनी ।

वतु, तःधंबहाःया स्वंगूगु कचा बहाःकथं थ्व बहाःयात कयातःगु दु । तःधंबहाःया दक्षिणपाखे सबलबहाःया ल्यूने न्हूसतकपाखे थ्व बहाः दु । थ्व बहाःयात संस्कृत भासं अशोक चैत्य विहार धाइ । थ्व बहालय्‌ मनूतय्‌गु बसोबास मदुगुलिं न्ह्याबलें नःया बारं घेरे यानाः लुखा बन्द यानाः तयातःगु दु । बहाःया दथुइ तग्वःगु स्वयम्भू चैत्य थेंजाःगु चैत्य दयेकातःगु दु । छचाःखेरं अंगलय्‌ थीथी द्यःपिनिगु मूर्ति पलिस्था यानातःगु खंकेफु । बहालय्‌ दुहां वनेवं स्वंगः चिभाः पलिस्था यानातगु खंकेफु । थ्व बहाःया विशेषता धयागु येँया सम्यक पर्वलिसे स्वाः वः । न्हापा भुइख्यलय्‌ सम्यक न्यायेके न्ह्यः प्यदँय्‌ छक्वः तःधंबहाः, इतुंबहाः व लगंबहाःयापिंसं पालंपाः थ्व पर्व न्यायेकीगु खः । तःधंबहाःयापिंसं थ्व हे प्यूखाबहालय्‌ तःजिक सम्यक न्यायेकीगु खः । लिपा पृथ्वीनारायण शाहं सम्यक गुथिया पाःलाःपिंत जरिवाना यायेधुंकाः तिनि भुइख्यलय्‌ न्यायेकेगु याःगु खः ।

‘धेधेचुल पासा’ जेम्स प्रधानया सलय्‌ थ्वःगु थुगु म्ये नेपालभाषाया अतिकं लोकंह्वाःगु म्ये खः । थुकथं हे ‘मुक्ति एण्ड रिभाइभल’ ब्याण्डया ‘चौबन्दी चोलो’ नं नेपाःया संगीत ख्यलय्‌ सदां लुयाच्वनीगु म्ये खः । थजाःगु म्येया च्वमि प्रकाश ‘दीप’ (प्रकाशकुमार श्रेष्ठ) अबु सुशिलकुमार श्रेष्ठ व मां छोरीदेवी श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०७८ सिल्लाथ्वः तृतिया, बुधबारखुन्हु येँया खिचापुखुली जन्म जुयादीम्ह खः । थौंकन्हय्‌ बाफल, कोहिनूर हाउजिङय्‌ च्वनादीम्ह वय्‌कलं २०३२ सालंनिसें म्ये च्वज्या न्ह्याकादीगु खःसा नेपालभाषा व खस नेपाली भासं ३०० पु सिबें अप्वः म्ये च्वयादीगु दु ।
२०४५ सालय्‌ रेडियो नेपालय्‌ रेकर्डिङ जूगु सपनाश्रीया सलय्‌ मदन परियारया संगीतय्‌ ‘रोपीसकेँ आशाको फूल’ वय्‌कःया न्हापांगु रेकर्ड जूगु म्ये खः । २०५१ सालय्‌ नेपालभाषाया म्ये ‘भुतुमालि ब्वयेकाः जिगु मन ख्वयेका’ म्ये श्रीजना श्रेष्ठ व किरण कपालीया सलय्‌, अष्टमान पलाञ्चोकेया संगीतय्‌ रिमिझिमि क्यासेट ब्व २ स पिदंगु दु ।
नेपालभाषाया म्ये ‘धेधे चुल पासा’ २०५५ सालय्‌ पिदंगु म्ये खः । वय्‌कलं ‘कारखाना’ खस नेपाली भाय्या संकिपाय्‌ ‘पल त्यो कस्तो पल’ म्ये नं च्वयादीगु दुसा भिडियो संकिपा ‘विध्वंस’य्‌ ‘घिन्ताङ घिन्ताङ’ म्ये च्वयादीगु दु । वय्‌कःया आःतक ११० पु म्ये रेकर्ड जुइधुंकूगु जुल ।
ने.सं. ११३१ स म्येमुना ‘धेधे चुल पासा’, ने.सं. ११३८ स ‘मिखा भाय्‌’, २०७५ सालय्‌ ‘गोरी गोरी अलि काली काली’, ‘परदेशी दाजै’, ‘चौवन्दी चोलो’ दुथ्याकाः खस भाय्या म्येमुना (सिडी) पिथनादीगु खःसा नेपालभाषाया ८ पु यानाः मुक्कं १६ पु म्येया म्युजिक भिडियो नं पिथना दीधुंकूगु जुल ।