नेपाःया लोक नृत्य, शाश्त्रीय नृत्य, आधुनिक नृत्य, गीति नाटक व नृत्य नाटकया छम्ह ज्वःमदुम्ह प्याखंहुलामि व स्यनामि बसन्त श्रेष्ठ खः । नृत्य ख्यलय् तसकं नांजाःम्ह बस्न्त श्रेष्ठया जन्म बि सं २००६ सालया मंसीर ८ गते जूगु खः । वय्कःया अबुया नां सानुमान श्रेष्ठ व मांया नां सन्तमाया श्रेष्ठ खः । गुलिखे गीति नाटक व नृत्य नाटकया नापनापं नेपाःया न्हापांगु गीति चलचित्र ‘गौंथली’ या निर्देशन याःम्ह खः बसन्त श्रेष्ठ । नेवाः संकिपा ‘राजमति’या वयकः नृत्य निर्देशक खः । निर्देशक प्रकाश थापाया “सिन्दूर” संकिपानिसें संकिपाया नृत्य निर्देशनपाखे पलाः न्ह्याकुम्ह बसन्त श्रेष्ठं सलंसः संकिपाय् नृत्य निर्देशन याःगु दु । उकि मध्ये ‘राजमति‘, ‘प्रेमपिण्ड‘, ‘बसन्ती’ तसकं च्वछाय् बहगु खः । बसन्त श्रेष्ठ बि सं २०२१ सालनिसें २०५८ सालतक तत्कालिन नेपाल राजकिय प्रज्ञा प्रतिष्ठानया नृत्य शाखाया कजि जुयादिल । भारत व इटालिइ नृत्यया प्रशिक्षण कयातःम्ह बसन्त श्रेष्ठ नेपाःया विभिन्न धार्मिक व सामाजिक संस्थाय् आपालं हुला प्याखं स्यनादीगु दु । अथेहे वय्कलं नेशनल सेन्टर अफ डान्स नीस्वनाः यक्वसित हुला प्याखं स्यनादिल । वयकःया यक्व स्यनामिपिन्सं नेपाःया संकिपा व हुलाप्याखंख्यलय् नां तयेफुगु दु ।
बुद्धधर्मय् पृथ्वीया चिंया रुपय् बसुन्धरायात कयातःगु दु । छपाः ख्वाः व स्वपाःख्वाः यानाः निथीकथंया बसुन्धराया मूर्ति दु । छपाःख्वाः निपा ल्हाः जूसा वरद व वागुइँ च्वनातइ । स्वपाःख्वाः जूसा म्हासुगु, कुम्कुम व ह्याउँगु वर्ण, खुका ल्हाः, ललितासनय् ब्वयातःगु दु । जवगु स्वका ल्हातं जपमाः, रत्न व वरद मुद्रा क्यनाच्वनी । खवगु स्वका ल्हातं कमण्डलु, वागुइँ व सफू ज्वनातइ । साधनामालाय् वंकार आखलं बसुन्धराया उत्पत्ति जूगु च्वयातःगु दु । धन व समृद्धिया चिंया रुपय् कयातःगु दु । हिन्दूधर्मय् लक्ष्मी थें हे बौद्धतय्सं बसुन्धरायात कयातःगु दु ।
नेवाः बौद्ध समाजय् दछिया छकः गातिलाः धलं दनेगु चलन दु । भाद्रकृष्ण तृतीयाकुन्हु विहारय् स्वां, सिन्हः, लं दक्व म्हासुगु वस्तु छ्यलाः धलं दनी । थुगु धलंपाखें धन, जन, गुण, ज्ञान, सन्तान, दीर्घायु, खुशि, यश न्हय्गू पूवनी धैगु विश्वास यानावयाच्वंगु दु ।
बौद्धतय्सं बसुन्धरायात मौलिक द्यःया रुपय् कयाः धलं दनेगु, स्तोत्र, धारणी ब्वनेगु यानाच्वंगु दु । स्वयम्भू दर्शन यायेत वःपिं न्हय्म्ह बुद्ध मध्ये विश्वभू तथागतं अधिष्ठान यानाः बसुन्धरा देवीया तुतिया ग्वालिं गोदावरी तीर्थ उत्पन्न यात धैगु धारणा दु । उकियात प्रभावती तीर्थ नं धायेगु याइ ।
नेपाःगालय् प्यम्ह बसुन्धराया रुपय् पूर्वय् ईदेया बसुन्धरा, दक्षिणया गुणागण पूmच्वया बसुन्धरा (गोदावरीया बसुन्धरा), पश्चिमया सिंगु स्वयम्भूया वसुपुर, उत्तर महाराजगञ्जया बसुन्धरा (बसुद्वः) यात कयातःगु दु । बसुन्धराया यक्व नां दु । बसुन्धरा, बसुमति, बसुधा, धनवति, धान्यवति, प्रज्ञावति, श्रीदेवी, श्रीमती, प्रभावति, विद्याधरी, महादेवी आदि ।
बसुन्धराया सच्छि व च्याता नां न्ह्यथनातःगु दु । बसुन्धराया पौभाः, बसुन्धरा मण्डल च्वयेगु परम्परा दु । न्हापांगु बुराबुरिी जंक्वबलय् बसुन्धरा मण्डल दर्शन याकी, सम्यकबलय् बसुन्धरा ब्वइ । यःमरि पुन्हिबलय् बसुन्धराया रुपय् कू पूजा यायेगु चलन दु ।
बसुन्धरा भुसाल छम्ह हास्य अभिनयया निंतिं नांजाःम्ह कलाकार खः । ‘सिन्दुर’ नांयागु खस नेपाली भाय्या संकिपाया तसकं लोकंह्वाःगु वय्कःया पात्रया नां कथं बसुन्धरा भुसालयात आपाःसिनं नक्कली धकाः म्हस्यू । ने.सं. १०७१ सिल्लागाः चःह्रे, मंगलबारखुन्हु जन्म जुयादीम्ह वय्कःया अबुया नां सानुमान सिंह व मांया नां बुद्धकुमारी सिंह खः । वय्कः नेवाः कुलय् जन्म जुयाः मचांनिसें हे हुलाप्याखं व अभिनयपाखे नुगः क्वसाम्ह खः । झिंभप्यदँ झिंभन्यादँया वैंसय् वि.सं. २०२१ सालया खस नेपाली भाय्या ‘आमा’ संकिपाय् अभिनय यानाः कला यात्रा न्ह्याकादीम्ह बसुन्धरा भुसालं ‘हिजो आज भोलि’, ‘मनको बाँध’, ‘के घर के डेरा’, ‘चेलीबेटी’, ‘चोट’, ‘राँको’, ‘हिम्मत २’, ‘जन्मभूमि’, ‘दैव संयोग’, ‘आगो’ व ‘परालको आगो’या लिसें सच्छिगुलिं मयाक संकिपाय् अभिनय यानादीगु दु । उकी मध्यय् ‘परालको आगो’ संकिपाय् मू भूमिकाय् म्हितादीगु खः । अथे हे इलय्ब्यलय् रङ्गमञ्चया दबुलिइ नं आपालं नृत्य न्ह्यब्वयादीम्ह वय्कलं ‘प्रल्हाद’, ‘अमिट बासना’, ‘बुहार्तन’, ‘मसान’, ‘मुटुको व्यथा’ लिसेंया नाटक व ‘रामभरत मिलाप’, ‘यशोधरा’, ‘भृकुटी’, ‘हिमकन्या’, ‘मुना मदन’ लिसेंया थीथी मेहना प्याखनय् तकं अभिनय यानादीगु दु । वय्कलं आपालं नेवाः संकिपा छु छु ? नं म्हितादीगुया लिसें नेवाः म्यूजिक भिडियोय् नं अभिनय यानादीगु दु । उकी मध्यय् ख्यालिजुजु मदन कृष्ण श्रेष्ठं हालातःगु ‘ज्वराज्वरा पर्सि’ नांया मेय् वय्कलं मदन कृष्ण श्रेष्ठ व सूर्यमाला खनालनाप म्हितादीगु म्यूजिक भिडियो न्ह्यथने बहःजू । वय्कः श्री ५ वीरेन्द्र गद्दी आरोहरण रजत महोसत्व पुरस्कार, गोरखा दक्षिणवाहु, ललितपुर कला साहित्य प्रतिष्ठानपाखें हास्य साम्राज्ञीया उपाधि, हिरासिंह खत्री सम्मान पुरस्कार व नेपाल सरकारया चलचित्र विकास बोर्डपाखें लःल्हागु दीर्घ साधना सम्मानया लिसें आपालं सिरपाः, सम्मान व विभूषणपाखें विभुषित जुयादीगु दु ।