भाजु बिनोद साय्मि (आलः)या जन्म ने.सं १०९० य् ल्हुति, येँय् अबु भिमदास मानन्धर व मां रामकुमारी मानन्धरया कोखं जूगु खः । वय्कःयात नेवाः ख्यलय् बिनोद साय्मि (आलः) धकाः म्हस्यूसा वय्कःया ब्वने, माले, कुले ज्याख्यलय् धाःसा बिनोद मानन्धर च्वयातःगु दु । वय्कलं नेपालभाषाय् चिनाखँ, म्ये व चिबाखनय् च्वसा कादीगु दु । वय्कःया इतिइति (ने.सं. १०१२, ख्यालिकुं मुना), मतिनाया चुलि (ने.सं.११२७, म्ये मुना), व नेवाः तथ्यांक व नेपालमण्डल लागा, जनगणना दुने दुवाला (सन् २००१ जनगणनाय् नेवाः तथ्याक मालाः) (ने.सं.११२९) सफू पिदंगु दु । वय्कलं नेपालभाषायात ल्वय्क छन्दं गुकथं चिनाखं च्वयेमाः धकाः मालेज्या नं न्ह्याकाच्वनादीगु दु । वय्कःयात भाषाजवाः धर्मादित्य धर्माचार्य (जगतमान बैद्य) या १०६ बुदिंया लसताय् मांभाय् पुचः यल पाखें धर्मादित्य धर्माचार्य सिरपाः (ने.सं.११२७) लःल्हाःगु खः ।
आलःजुं थःगु ल्याय्म्हबलय्या मू ई जाति, भाषा व धर्मय् शासकतय्सं न्ह्याकाः वयाच्वंगु असमानता मदयेकेत फ्यानादिल । वय्कलं ल्हुति, येँया तिमिला खलः व त्रिचन्द्र क्याम्पसया नेपालभाषा साहित्य पाःलाः जः व अन्तर क्याम्पस नेपालभाषा साहित्य पाःलाखय् च्वनाः ज्या यानादीगु दु । वय्कः तिमिला खलःया न्वकू (ने.सं.११०९) व लिपा ने.सं. १११० निसें ११२६ तक उगु खलःया नायः जुया ज्या यानादिल । त्रिचन्द्र क्याम्पसय् ब्वनाच्वंगु इलय् नेपालभाषा साहित्य पाःलाः जःया छ्याञ्जे (ने.सं.११०९) जुयादिलसा, वयांलि न्वकू (ने.सं.११११) व नायः (ने.सं.१११२) जुयादिल । त्रिचन्द्र क्याम्पसपाखें हे प्रतिनिधित्व यानाः अन्तर क्याम्पस नेपालभाषा साहित्य पाःलाखय् वनाः छ्याञ्जे (ने.सं. ११११) व वयांलिं नायः (ने.सं.१११३) जुयादिल । वय्कलं त्रिचन्द्र क्याम्पसया जः दँ पौया सम्पादक, सहसम्पादक व तिमिला खलकं पिथंगु तिमिला दँपौया सम्पादक जुयाः नं ज्या यानादीगु दु ।