बुँज्या याइबलय् जःलाखःला व पासाभाइपिंनाप मुनाः वयाथाय् छन्हु वयाथाय् छन्हु यानाः छसीकथं ज्या यायेगुयात ब्वलाज्या धाइ। याकःचां मचाःगु ज्या यायेमालीबलय् ब्वलाज्या यानाः ज्या याइ। सिनाज्या व सामाज्याबलय् लच्छि लच्छितक नं ब्वलाज्या जुयाच्वनी।
ब्वलाज्यां ब्वला खायेगु व ब्वला पुलेबलय् मिजंया मिजं व मिसाया मिसा हे वनाः ब्वला पुलेगु याइ। याकःमितय्त धाःसा थ्व नियम लागु जुइ मखु। ज्या तसकं हथाय् जुइबलय् नं थथे हे माः धायेगु याइ मखु। ब्वलाज्या यानाः ज्या यायेबलय् जहान यक्व दुपिन्त थाकुइ मखु। जहान म्ह्व जक दुपिन्त थाकुइयः। लांलां तक नं ब्वला पुलाच्वने मालेयः। अथे जुयाच्वनीगु खन धायेव “याकःमिया ब्वलाज्या” धकाः हिस्यायेगु नं याइ।
ब्वलाज्या यायेबलय् बुँ सतीपिन्त ब्वला खायेत अःपुइ। तापाःपिनि थाकुइयः। बुँ तापानाः नं जहान नं म्ह्व जक दुपिन्त झन हे थाकुइ। बुँ तापाःपिन्सं यक्व ज्या हथाय् जुयाच्वनीबलय् छब्वलाया पलेसा निब्वला पुलाः नंं ब्वला खायेगु याइ। सिनाज्यां तापाःथाय् थ्वँकु बाय् बजिकु छकु यंकाब्यूम्हेसित नं छब्वला पुलेगु चलन दु।
ब्वलाज्यायात सहकार्यया ज्या कथं कायेगु याः। थ्व ज्याय् आर्थिक लेनदेन जुइ मखु। सुयातं तःमि व चीमिया व्यवहार जुइ मखु। सकलें समान खः धयागु बोध याइ। वं यक्व ज्या यात व वं म्ह्व जक ज्या यात धयागु नं सुनानं च्यूताः तइ मखु। म्हं फक्व सकसिनं याइ। सुनानं थकय् यायेगु नंं याइ मखु।
यक्व पुलां जुलकि ब्वला पुुले हे माः धयागु कर याइ मखु। ब्वला पच जूगु कथं थुइकाः ग्वाहालिया रुपय् काइ। न्हापा हे कबुल यानातल धाःसा पुलां जूसां पुली। बुँ म्ह्व जक दुपिनि यक्व ब्वला खाये माली मखु। सिनाज्या सामाज्यां ज्या यक्व दुपिं पासाभाइपिनि लिमलाक जुयाच्वनीगु खनीबलय् हारगुहार जूसां याःवनी। थुकियात ब्वलाया रुपय् काइ मखु।
ब्वलाज्याबलय् छु ज्या यायेगु खः व ज्या यायेत गज्याःगु लवःकवः माः अज्याःगु लवःकवः थःपिन्सं हे ज्वनावनी। छुं जुयाः थःपिंके लवःकवः मदुसा न्हापा हे खबर बी। थज्याःगु अवस्थाय् कजिं हे माःकथंया व्यवस्था यानातइ।

कजि
ज्या याकीम्ह थुवाः। गन छु ज्या यायेगु खः व कजिं धाइ। ज्या याइबलय् ज्या याःपिन्त नकेत्वंके दक्वं कजिं हे याइ। लवःकवः मगाःसां कजिं हे व्यवस्था याइ।
ब्वला खाये
थः न्हापा ज्या याःवने। यक्व मनू माःगु ज्या यायेत ब्वला खानाः याइ। ज्या त्यल धायेव ब्वला खानातयापिन्त ब्वनाः ज्या यायेगु याइ।

ब्वला पुले
थःथाय् ज्या याःवःगुया पलेसा पुले। ब्वला पूवनीबलय् मिजंया मिजं हे मिसाया मिसा हे वनाः ब्वला पुलेगु याइ। न्हापा सहमति यानातःगु जूसा अथे याइ मखु।

याकःमि
जहान यक्व मदुम्ह। ब्वलाज्या यानाः ज्या यायेबलय् याकःमितय्त थाकुइ। छन्हु थःथाय् ब्वनागुया ब्वला तःन्हुतक पुलाच्वने माली।

न्हय्गां जात्राया झ्वलय् ब्वसिगामय् भैलःद्यः (भैरव)या जात्रा जुइ । थिंलाथ्व नवमीकुन्हु भैलःद्यः (भैरव)या मूर्तियात धकिइ तयाः जात्रा याइसा बहनी भैलःद्यः कियातःगु तःखःगु त्यपद्यःयात कुबियाः बःखुइ विष्णुदेवी द्यःया न्ह्यःने तयेयंकी । थन विधिपूर्वक पुजा सिधयेधुंकाः भेलुद्यःयात गामय् हइ ।
थथे गामय् हइबलय् मांपुचाय् दिकेहइ, थनं थनाहयाः छ्वासय् दिकी । अनं लिपा गांपाखे यंकाः देय् चाःहीकाः जात्रा याइ । थथे जात्रा याइबलय् सिन्दुर ह्वलाः थीथी थासय् पुजा फयावनी । सनिलय् गुथिया थकालि, भाइनायः, म्हय्नायः लिसें च्याम्ह थकालिं भुयुसिन्हः तिकेगु नं याइ ।