भुतिक्वह्यंथ्वँ

भुतिक्वह्यंथ्वँ

यक्व पुलां जुइ धुंकूगु सवाः मदये धुंकूगु थ्वँय् क्वसिना च्वंगु थ्वँ । सवालय् पाउँसे उसुसे च्वनी । थ्व थ्वँ भुतिक्वह्यं केँ धकाः केँ खुनाः नं नयेगु याः ।

भुतू

प्वः हाइबलय् सु, घाँय्म्वः, छ्वालि आदि दुयाः मि च्याकेगु थाय् । थाय् चकंथाय् छथाय् फ्वसिया चाः ल्याखं ह्वः दयेक अंगः दने थें यानाः अप्पा तँ चिनी । न्ह्यःने व जवपाखे छह्वः छह्वः ह्वः तइ । बँय् छबः अप्पा लाइ । न्ह्यःनेया ह्वतय् कःलि बाय् म्व न्वकू तइ । द्यःने फ्वसि द्यछुनाः न्ह्यःने छुसि दुयाः मि च्याकी । भुतूदुने नौ जाल धायेव जवपाखेया ह्वतं मीकूकथिं नौ घ्वानाछ्वइ ।

भुतूज्या

नेवाःतय् छेँय् छेँय् न्हिथंया ज्या, सुचुकुचु व द्यः पुज्याये धुंकाः तिनि भुतूज्या छुइ ।
भुतूज्या यायेन्ह्यः सुथय् वसिबँ पुइबलय् हे भुतू सुचुकुचु याइगु खः । भुतुलिइ भुतुलिं पिने न्ह्याइगु लाकां न्ह्यानाः दुहांवने मज्यू । भुतुलिइ जक न्ह्यायेत सुया लाकां वा नालुया लाकां वा कापःलाकां तयातःगु दइ । भुतुलिइ दुहां वनेत ल्हाः यचुपिचुक सिलाः जक दुहां वनेमाः ।
भुतुलिइ जा थुइत भुतू पिनेया बैगःया चकंगु थासय् च्वनाः जाकि, केँ, थीथी घासा (तरकारि) ल्ययेगु, सिलेगु व तायेगु ज्या याइ । जाकि, केँ, बूबः ल्ययेत हासा व चालिंचा छ्यली । थीथी घासा ल्ययेत व तायेत, भ्यगः, बाता, भु, कुइँ, चुपि, त्वाकः थें ज्वःगु भुतूज्वलं छ्यली ।
नेवाःतय् छेँय् न्हिथं वा आपाः थें नइगु नसाज्वलं धयागु जा, केँ, थीथी घासा (तरकारि), सन्हाः (अचार) व मेमेगु ल्वसा जुयाच्वनी । उकी थीथी कथंया लाया क्वाः वा ज्वलं नं जुयाच्वनी । जायात मू नसा कथं काइ ।
जा थुइगु थलयात जासि धाइ । केँ खुनीगु थलयात केँसि धाइ । फ्वसिचाय् ला दायेकेगु याइ । जा नइपिं आपाः जुइबलय् फ्वसिचाय् जा नं थू । जासि, केँसि, धवः, चतं, भु, लःथल कँय्यागु जुइ । फ्वसिचा सिजःयागु जुइ ।
नेवाःतय् न्हिथं नइगु घासा धइगु आलु, प्याज, फसि, लौका, इस्कुस, भान्ता, रामतोरिया, ककःचा, लैं, वाउँगु लाभा, वाउँगु प्याज, सिमि, वाउँगु भुति, काउलि थेंज्याःगु घासा खः । मेगु छता मूघासा वाउँचा खः । वाउँचा धायेबलय् चसू, मिचः, पलः, पाछै, तुकं, इकं, बकं, फकं, अंतलिचा, फसिच्वः, स्वःबसः थेंज्याःगु थीथी घासा खः । थुपिं घासा तायेत कुइँ छ्यली । कुइँ
छ्यले मछिंथाय् जक चुपि, चुपिचा छ्यलीगु खः । ला तायेमाःसां कुइँ हे छ्यलीगु खः । ला त्याये माःसा वा छाःगु ला तायेमाःसा जक त्वाकलय् तयाः ला त्यायेगु वा पालेगु याइगु खः । थुपिं घासा कराइ, कसःरि वा द्वालय् तयाः दयेकी । थलय् दयेकातःगु घासा लिकायेत वा थिना कायेत धवतं तुयाः बाताचाय् थिनाकाइ । अले नइपिंत ब्व तयाः इनाः नके क्वचायेकाः तिनि मूथलबल ल्ह्वनाः थलबल सिलाः थासय् तयेगु याइ ।