प्वः हाइबलय् सु, घाँय्म्वः, छ्वालि आदि दुयाः मि च्याकेगु थाय् । थाय् चकंथाय् छथाय् फ्वसिया चाः ल्याखं ह्वः दयेक अंगः दने थें यानाः अप्पा तँ चिनी । न्ह्यःने व जवपाखे छह्वः छह्वः ह्वः तइ । बँय् छबः अप्पा लाइ । न्ह्यःनेया ह्वतय् कःलि बाय् म्व न्वकू तइ । द्यःने फ्वसि द्यछुनाः न्ह्यःने छुसि दुयाः मि च्याकी । भुतूदुने नौ जाल धायेव जवपाखेया ह्वतं मीकूकथिं नौ घ्वानाछ्वइ ।
नेवाःतय् छेँय् छेँय् न्हिथंया ज्या, सुचुकुचु व द्यः पुज्याये धुंकाः तिनि भुतूज्या छुइ ।
भुतूज्या यायेन्ह्यः सुथय् वसिबँ पुइबलय् हे भुतू सुचुकुचु याइगु खः । भुतुलिइ भुतुलिं पिने न्ह्याइगु लाकां न्ह्यानाः दुहांवने मज्यू । भुतुलिइ जक न्ह्यायेत सुया लाकां वा नालुया लाकां वा कापःलाकां तयातःगु दइ । भुतुलिइ दुहां वनेत ल्हाः यचुपिचुक सिलाः जक दुहां वनेमाः ।
भुतुलिइ जा थुइत भुतू पिनेया बैगःया चकंगु थासय् च्वनाः जाकि, केँ, थीथी घासा (तरकारि) ल्ययेगु, सिलेगु व तायेगु ज्या याइ । जाकि, केँ, बूबः ल्ययेत हासा व चालिंचा छ्यली । थीथी घासा ल्ययेत व तायेत, भ्यगः, बाता, भु, कुइँ, चुपि, त्वाकः थें ज्वःगु भुतूज्वलं छ्यली ।
नेवाःतय् छेँय् न्हिथं वा आपाः थें नइगु नसाज्वलं धयागु जा, केँ, थीथी घासा (तरकारि), सन्हाः (अचार) व मेमेगु ल्वसा जुयाच्वनी । उकी थीथी कथंया लाया क्वाः वा ज्वलं नं जुयाच्वनी । जायात मू नसा कथं काइ ।
जा थुइगु थलयात जासि धाइ । केँ खुनीगु थलयात केँसि धाइ । फ्वसिचाय् ला दायेकेगु याइ । जा नइपिं आपाः जुइबलय् फ्वसिचाय् जा नं थू । जासि, केँसि, धवः, चतं, भु, लःथल कँय्यागु जुइ । फ्वसिचा सिजःयागु जुइ ।
नेवाःतय् न्हिथं नइगु घासा धइगु आलु, प्याज, फसि, लौका, इस्कुस, भान्ता, रामतोरिया, ककःचा, लैं, वाउँगु लाभा, वाउँगु प्याज, सिमि, वाउँगु भुति, काउलि थेंज्याःगु घासा खः । मेगु छता मूघासा वाउँचा खः । वाउँचा धायेबलय् चसू, मिचः, पलः, पाछै, तुकं, इकं, बकं, फकं, अंतलिचा, फसिच्वः, स्वःबसः थेंज्याःगु थीथी घासा खः । थुपिं घासा तायेत कुइँ छ्यली । कुइँ
छ्यले मछिंथाय् जक चुपि, चुपिचा छ्यलीगु खः । ला तायेमाःसां कुइँ हे छ्यलीगु खः । ला त्याये माःसा वा छाःगु ला तायेमाःसा जक त्वाकलय् तयाः ला त्यायेगु वा पालेगु याइगु खः । थुपिं घासा कराइ, कसःरि वा द्वालय् तयाः दयेकी । थलय् दयेकातःगु घासा लिकायेत वा थिना कायेत धवतं तुयाः बाताचाय् थिनाकाइ । अले नइपिंत ब्व तयाः इनाः नके क्वचायेकाः तिनि मूथलबल ल्ह्वनाः थलबल सिलाः थासय् तयेगु याइ ।
भुवनलाल प्रधानया जन्म ने.सं. १०४२ य् अबु वंशलाल प्रधान व मां विद्यालक्ष्मी प्रधानया क्वखं येँया कमलाछि त्वालय् जूगु खः । नेपाःया नांजाःम्ह इतिहासकार व संस्कृतिविद् वय्कः ने.सं. १०८० निसें ने.सं. १०८६ तक मन्त्री परिषदय् शिक्षा, स्वास्थ्य, कानुन, न्याय तथा संसदीय प्रबन्ध मन्त्री नं जुयादीगु दु ।
नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् भुवनलाल प्रधानया न्हापांगु च्वसु दुःख फुकेगु उपाय धर्मदूत पत्रिकाय् ने.सं. १०६३ इ पिदंगु खः । अथेहे वय्कःया न्हापां पिदंगु सफू बाल ज्ञान खः । वय्कःया पिदंगु मेमेगु सफू थथे दु— नेपाल संस्कृति (ने.सं. ११०९), स्वयम्भू, कीर्तिपुण्य महाविहार (लगंबहाःया परिचय) (ने.सं. १११४) आदि ।
लिपांगु इलय् आपालं बुद्ध धर्मया इतिहास विषयय् सफू च्वयादीम्ह वय्कःयात थीथी उपाधीं छाय्पिउगु दु । गथेकि : विश्वशान्ति पदक, धर्मोदय पुरस्कार, धर्मबहादुर धाख्वाः कल्याण कोष सिरपाः, राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कार आदि । विभूषण – अतिज्योतिर्मय त्रिशक्तिपट्ट (प्रथम), अति प्रबल गोरखा दक्षिणबाहु (प्रथम) आदि । छम्ह विशिष्ट राजनीतिक नेता कथं म्हसीका दुम्ह वय्कः ने.सं. ११३० य् दिवंगत जूगु खः ।
सन् १९५९ स भारतया विश्वविद्यालयपाखें इन्जिनियरिङ्ग विधाय् ब्वनावःम्ह थ्वय्कः नेपाः सरकारया उच्च पदय् च्वनाः तःदँतक सेवा यानादिल । जल विद्युतया ख्यलय् बांलाःम्ह ज्ञाताकथं थ्वय्कःयात नालातःगु दु । नेपालय् विकास जूगु आपालं महत्वपूर्ण जल विद्युत परियोजनाय् थ्वय्कःया महत्वपूर्ण योगदान दु धाइ ।
मां राममाया जोशी व अबु मोहन प्रसाद जोशीया कोखं ने.सं. १०७५ थिंलाथ्वः पन्चमि, मंगलबारखुन्हु यलया क्वाक्व त्वालय् भुवनेश्वर प्रसादया जन्म जूगु खः । बिएतकया शिक्षा कयादीम्ह थ्वय्कः छम्ह बहुआयामिक व्यक्ति खः । मूलतः थ्वय्कः नेपालभाषायात तःमि यायेगु ज्याय् छगू इलय् तसकं सक्रिय जुयादीम्ह छम्ह नेपालभाषाकःमि खः । नेपालभाषा जक हे मखु तत्कालीन राजनीति, साहित्य, संगीतपाखे नं थ्वय्कः उत्तिकं सक्रिय । थ्वय्कलं छगू इलय् नेकपा (चौम) यल जिल्ला समितिया महासचिव जुयाः ०४६/०४७ या पंचायत विरोधी आन्दोलनय् सक्रिय भूमिका म्हितादिल । साहित्यया खँ ल्हायेगु खःसा उगु इलय् वय्कलं आपालं निबन्ध च्वज्याय् ल्हाः न्ह्याकादिल नापनापं चिनाखँ व म्ये नं च्वयेगु यानादीगु दु । बदन शर्माया लसय् वय्कलं च्वयादीगु म्ये ‘प्यकालँया धू सिन्हः जुइफै मखु, भाषा दमन सह याये झीसं फै मखु’ लोकंह्वाः । अथे हे थःके संगीतया ज्ञां मदुसां क्षितिज सांस्कृतिक परिवार थें जाःगु छगू मुक्कं सांगीतिक संस्थाय् व्यबस्थापकीय भूमिका म्हितादिल । लेखापरीक्षणयात थःगु लजगाः यानादीम्ह जोशीया यक्व सामाजिक संस्थाय् संलग्नता दु । वय्कः शान्ति पुस्तकालय (२०२४ –२०२९)या नायः, ब्वाला क्लब (२०३३–२०३७ )या नायः, नेपालभाषा मंकाः खलः (२०४४–२०५२)या नायः, प्रगतिशील बुद्धिजीवी संगठन (२०५३–२०७०)या नायः, तत्कालीन ललितपुर नगर पंचायत (२०३६)या आर्थिक सल्लाहकार, ललितपुर उद्योग बाणिज्य संघ राजस्व कमिटि (२०५७–२०७७)या सल्लाहकार, नेपालभाषा मंकाःखलः यलया वर्तमान सल्लाहकार जुयाः ज्या याना च्वनादीगु दु । उगु ईया थ्वय्कःया सक्रियतायात थन लुमंके बहःजू ।
अबु बोधिराज बज्राचार्य व मां दानकेशरी बज्राचार्यया कोखं ने.सं. १०९४ चिल्लागाः नःमि, आइतबारखुन्हु यलया न्याखाचुकय् भूपेन्द्र वज्राचार्यया जन्म जूगु खः । ‘ल्वसा छुं हे मब्यूसे’, ‘इतुंबहाःया म्ह्याय्मचा’, ‘ग्वारामरि ग्वारा ग्वारा’ थें ज्याःगु आपालं म्ये हालादीम्ह वय्कः लोकंह्वाःम्ह संगीत संयोजक, गिटारिस्ट, संगीतकार नं खः । राजमतिया छम्ह पात्र ‘चिकंचि’या पात्र लुइकाः कलाकार राजेन्द्र खड्गीया हे अभिनय दुगु ‘चिकंचिगु ध्यबा नये थाकु’ म्यें वय्कःया सांगीतिक व्यक्तित्वयात अझ लोकं ह्वाकल ।
वि.सं. ०४९ सालंनिसें मदिक्क सांगीतिक ख्यलय् पलाः छिना च्वनादीम्ह भूपेन्द्रं २० पु म्ये हालादीगु दुसा १०० पुं मल्याक म्येय् संगीत तयादीगु दु । अथेहे वि.सं. २००० सिबें अप्वः म्येय् संगीत संयोजन यानादीगु दु । भूपेन्द्रया संगीत संयोजनय् ‘जिगु बैसं धाल’, ‘माया रतन’, ‘लजालु मुस्कान’ (खस नेपाली), ‘तिम्रो मन बदलिएछ’ (खस नेपाली) सदां थ्वयाच्वनीगु म्येय् लाः ।
गितार वादन, किबोर्ड वादन यानाः आपालं दबुलिइ थःगु कला न्ह्यब्वया दीम्ह भूपेन्द्र नेपाःया संगीतया प्रतिनिधित्व यासें भारत, हङकङ, बैंकक, कोरिया, ओमान व अमेरिकाय् थ्यंकादीगु दु । लिड गितारिष्टकथं कलिण्ड ब्याण्ड, ब्लाइण्ड फेथ ब्याण्ड, क्रसरोड, मंगोलियन हर्टनाप जानाः ज्या यानादीगु दु ।
स्व. भूमिराज शाक्यया उपनां जेठा खः । वय्कः धातु मूर्तिकलाया छम्ह ज्वः मदुम्ह कलाकार खः । वय्कः ने.सं. १०४७ स यल, नायलखुइ जन्म जूगु खः । अबुजु स्व. मानकाजी शाक्यया हःपाःकथं ने.सं. १०६५ स कलाकारिता ख्यलय् ज्या न्ह्याकादीगु खः । वय्कःया कलाया बिषेशता धयागु सीया मूर्ति, त्वाःद्यवा, थी थी द्यःत दयेकाः चां भुनाः ढाले यायेगु नापं धुपदानी दयेकेगु खः । कला ब्वज्या— लैनचौर भारतया दुतावासय् कला प्रदर्शनी (२००४) । न्ह्यथने बहःगु कृति— यलया क्वन्ति स्थित वहःया ६ इञ्चया बगलामुखी द्यः निर्माण ।
संगीत व नाट्य विधापाखे बागमती प्रदेशं प्रादेशिक प्रतिभा पुरस्कार २०७९ पाखें सम्मानित भूवनदास श्रेष्ठ नृत्य निर्देशक संघ नेपालया केन्द्रीय नायः खः ।
अबु केदारदास श्रेष्ठ व मां महालक्ष्मी श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०८५ गुंलाथ्वः चतुर्दसि, बुधबारखुन्हु बूम्ह कलाकार श्रेष्ठ येँया नःघलय् च्वनादी । वय्कलं वि.सं. २०५२ निसें २०५७ सालतक तत्कालिन नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठानय् नृत्य कलाकारकथं सेवा यानादीगु दु ।
वि.सं. २०४४ सालंनिसें मदिक्क कला ख्यलय् समर्पित जुयाः न्ह्याना च्वनादीम्ह वय्कलं वि.सं. २०४४ य् महाकवि गिरिजाप्रसाद जोशीया कृति ‘बाखाछेँ’ व ‘हाकु स्वाहाने’ पूधाः प्याखनय् मू भूमिकाय् अभिनय यानादीगु खः । कामना कला केन्द्रया संस्थापक निर्देशक, नेपाल संगीत विद्यालयया नृत्य विभाग प्रमुख, नेपाल लोक सांस्कृतिक प्रतिष्ठानया सल्लाहकार वय्कः नेपाल नृत्यकलाकार संघया पुलांम्ह न्वकू जुयादीसा नेपाल चलचित्र प्राविधिक संघलिसें आपालं संघसंस्थाय् आवद्ध जुयादी । च्यागुलिं मल्याक संस्थाय् नृत्य निर्देशककथं नं ज्या याना च्वनादीगु दु । नेपालभाषाया संकिपा ‘मतिनाया कलि’, ‘लय’, ‘याकःम्ह्याय्’, ‘अंश’, ‘बांलाःमय्जु’, ‘पानवति’, ‘लाखे भाजु’ लिसें ‘छ हे छम्ह दु (मे मुनाया दक्व म्यूजिक भिडियो), ‘जि खनेवं’ (मे मुनाया दक्व म्यूजिक भिडियो), ‘फय्खः’ (मे मुनाया दक्व म्यूजिक भिडियो), ‘छ नं यल, जि नं यल’ (मे मुनाया दक्व म्यूजिक भिडियो) ‘हाकु मुस्या, पालु, छ्वय्ला थें’, ‘ब्याः यानागु लच्छि मदुनि’ थें जाःगु थ्यंमथ्यं ३० गुलिं मल्याक म्यूजिक भिडियोय् नृत्य निर्देशन यानादीधुंकूगु दुसा वय्कलं नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्ड ११४० सिरपाः त्याकादीगु दु । ख्यालिजुजु मदनकृष्ण श्रेष्ठया ‘जिन्दगी ब्यूम्ह द्यः’ मेय् मोडलकथं नं थःगु प्रतिभा न्ह्यब्वया दीगु दु ।
संकिपा ‘नौ डाँडा पारि’, ‘मोहनी लाग्ला है’, ‘वाचा वन्धन’ लिसेंया ३० गुलिं मल्याक खस नेपाली भाय्या संकिपाय् नृत्य निर्देशन यानादीम्ह श्रेष्ठं खुगू भोजपुरी संकिपालिसें च्यागुलिं मल्याक टेलिफिल्मय् नं थःगु कला न्ह्यब्वया दीगु दु ।
वय्कलं नेपाःपाखें प्रतिनिधित्व यासें इटाली, स्वीट्जरल्याण्ड, थाइल्याण्ड, जापान, चीन, कतार, अष्ट्रिया, जर्मनी, टर्की, बेल्जियम, फ्रान्स, फिन्ल्याण्ड, इस्टोनिया, हङकङ, पोल्यान्ड, भारत लिसेंया थीथी थासय् प्रतिभा न्ह्यब्वयादी धुंकूगु दु । वय्कलं अन्तर होटल लोकनृत्य कासाय् न्हाप (सन् १९९१), उत्कृष्ट म्यूजिक भिडियो कोरियोग्राफर – पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड (ने.सं.११३३), उत्कृष्ट मुभी कोरियोग्राफर– पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड (ने.सं.११३७) व उत्कृष्ट नृत्य निर्देशकया सिरपाः त्याकादीगु दु ।
साहित्यकार भाजु भूषणप्रसाद श्रेष्ठया जन्म ने.सं.१०७२ य् येँय् ज्याःबहाः दलाछि त्वालय् जूगु खः । वय्कःया मांया नां सरस्वती श्रेष्ठ तथा अबुया नां जीवनप्रसाद श्रेष्ठ खः । पीन्यादं मयाक स्कूल व क्याम्पसय् भाषा साहित्य ब्वंकेगु ज्या यानादीधुंकूम्ह भाजु भूषणप्रसाद श्रेष्ठ नेपालभाषा ख्यलय् नांजाःम्ह बहुप्रतिभां सम्पन्नम्ह साहित्यकार खः । नेपालभाषा साहित्यया धुकुतिइ वय्कलं यक्व हे मू वंगु रत्न तनादीगु दु । वय्कलं तःदँ तपस्या यानाः सछिदँया नेपालभाषा काव्य ल्यया व सछिदँया नेपालभाषाया बाखं ल्यया थेंज्याःगु अमूल्यगु कृति झीत बियादीगु दु ।
नेपालभाषा साहित्यया फुक्क विधाय् धैथें वय्कलं च्वसा न्ह्याकादीसां वय्कःया मूलरुपं च्वसा न्ह्याःगु विधा— बाखं, चिबाखं, निबन्ध,गजल, मुक्तक, हाइकु, कोश, ख्यालः, छधाः प्याखं खः । भाजु भूषण नेपालभाषाया आधुनिककालय् दकलय् अप्वः सफू च्वयादीम्ह व अतिकं लोकंह्वाःम्ह मतिना विषयया कवि नं खः । थौं छन्दबद्ध कविता च्वइपिं कविपिं पचिनय् निनेमाःबलय् वय्कलं १०१ गू छन्दय् गजल च्वयाः कृतिमान तयादीगु दु ।
वय्कःया थःगु हे मौलिक कृति, अनुदित कृति व वय्कःपाखें सम्पादन यानादीगु सफूत थुकथं दु – फिसः (बाखं, ने.सं.१०९३), ग्वःफय् (बाखं, ने.सं.१०९४), लँपु (बाखं, ने.सं.१०९५), धकिं दुने (बाखं, ने.सं.१०९७), बीनिभाः (बाखं, ने.सं.१०९८), समानान्तर (चिबाखं, ने.सं.१०९८), ग्व गुबलय् दुनावइ थें जिगु छेँ (बाखं, ने.सं.११०१), दासिवःम्ह मनू (बाखं, ने.सं.११०४), थथिंजाःगु सरबस… (बाखं, ने.सं.११४१), बापलाः अप्पा (बाखं, ने.सं.११४१), हलू न्यानाः ख्येँ फ्वसा (ख्यालि पुचः, ने.सं.१०९८), धौयात भौ पासा (ख्यालि, ने.सं.१०९९), पाकः मिसाया भाःत (ख्यालि, ने.सं.११००), अबु पासा ख्येँ ल्वसा (ख्यालि, ने.सं.११०१) कुकुल्यां कू (निबन्ध, ने.सं.११०१), थाङ्क्यू मिस्टर ग्लाड (अनुवाद उपन्यास, ने.सं.११०१), हस्ताक्षर म्वाः हिया (पौ मुना, ने.सं.११०१), झ्वाः मजुइगु स्वां (जीवनी, ने.सं.११०१), झी लय्पौया च्वसुधलः व नेपालभाषा ख्यलय् थ्व पौया देन (अनुसन्धान, ने.सं.११०५), ज्ञां द्यांचा (ने.सं.१११२), जिगु म्ये छंगु खः (गजल,ने.सं.१११७), ई गजलया : गजलया ई (गजल, ने.सं.११२६), नुगःबसा (गजल, ने.सं.११२६), नुगःया गुनुगुनु (गजल, ने.सं.११३७), सितुब्वय् सुतिलः (गजल), ब्वःम्ह लापचा (गजल), छन्द १०१ व नेवाः गजल (छन्द सास्त्र व गजल, ने.सं.११३९), यःखिचा (गजल, ने.सं.११३८), खिचापुजा (हाइकु, ने.सं. ११२९), न्याः दिगुपुजा (हाइकु), हाकनं छक्वः (हाइकु), स्वंगःगु मिखा (हाइकु, ने.सं.११३०), सः ग्वःछि खँग्वः धुकू (कोश, ने.सं.११२४), हाइकुया बानाय् क्वाःकासा आदि ।
भाजु भूषणप्रसाद श्रेष्ठजुं सम्पादन यानादीगु सफू थुकथं दु– छगू देशय्… (बाखं मुना, ने.सं.११०९), रासो योन व मेमेगु बाखं (अनुवाद बाखं, ने.सं.११०९), झी कविता (कविता मुना, ने.सं.११११), नेपालभाषा, कक्षा ९ (ने.सं.११२०), लुँहिति (स्वधाः ज्वलं मुना,ने.सं.११२०), सछिदँया नेपालभाषा काव्य ल्यया (कविता मुना, ने.सं.११२६ ), सछिदँया नेपालभाषा बाखं ल्यया (बाखं मुना, ने.सं.११३५) खः । थथेहे भाजु भूषणप्रसादया च्वसां पिज्वःगु म्येँया म्येँचाः व सीडि नं पिदंगु दु । व थुकथं दु– थुलि यः कि ..गजल, छ गजल : जि गजल, जिं म्हंकेवं…गजल, छं स्वःगु मिखाय्…गजल ।
भाजु भूषणप्रसादं वातावरण, सितु (निलापौ), झी (लय्पौ) पत्रिकाया सम्पादन नं यानादीगु दु । झीगु भाषाय् ज्वःमदुगु योगदान बियाच्वनादीम्ह भाजु भूषणप्रसाद श्रेष्ठयात ने.सं.१०९५ य् च्वसापासा पाखें श्रेष्ठ सिरपाः, ने.सं.११२५ य् नेपालभाषा एकेडेमि पाखें दान्यहिरा सिरपाः व ने.सं.११३६ य् नेपालभाषा परिषद्पाखें चित्तधर सिरपालं सम्मानित जुयादीगु दु । भाजु भूषणप्रसाद श्रेष्ठजु थौंकन्हय् च्वसापासा संस्थाया नायः जुयादी ।
कला अनुरागी कला साधक भृगुराम श्रेष्ठया जन्म ने.सं. १०५४ कछलाथ्वः खस्थि, मंगलबारखुन्हु जूगु खः । वय्कः असंया न्हाय्कं त्वालय् च्वनादी । भृगुराम श्रेष्ठया अबुया नां आशाराम श्रेष्ठ व मांया नां सानु नानी श्रेष्ठ खःसा वय्कःया जहानया नां जुलुमेश्वरी श्रेष्ठ खः । वय्कः नेपालभाषाया न्हापांगु संकिपा ‘सिलु’या नकिं नबिना श्रेष्ठया अबुजु खः । भृगुराम श्रेष्ठ नेपालभाषाया कलाकारिता ख्यलय् ज्वः मदुगु योगदान दुम्ह कलाकार खः । थ्वय्कः विशेष म्ये संगीत ख्यलय् तःदँ न्ह्यःनिसें दिपाः मदयेक पलाः न्ह्याका वयाच्वंम्ह खः । म्ये संगीत बाहेक भृगुराम श्रेष्ठया पलाः अभिनयपाखे नं उत्तिग्यंक्क हे न्ह्यानाच्वंगु जुल । कलाख्यलय् वय्कःया पलाः वि. सं. २००२ सालय् त्यःर त्वालय् जूगु छगू सांगीतिक ज्याझ्वलय् “हे देवी लेउ शरणमा” बोलया म्ये हालाः न्ह्याःगु खः । वय्कलं नांजाःम्ह नृत्य गुरु कान्छा बुद्ध बज्राचार्यपाखें नृत्य कलाया प्रशिक्षण कयाः नृत्य ख्यलय् नं पलाः न्ह्याकादीगु दु । थ्वय्कः आपालं आपाः दबुलिइ दबू प्याखं, हुला प्याखंया नापनापं म्ये हालाः थःगु कलाकारिता न्ह्यब्वया च्वंम्ह खः । वय्कलं ‘घाः जुया जक ख्वैगु खः’, ‘झीगु भाषा मन्त धाःसा’, ‘असंत्वाःया दबू कुनय्’ लिसेंया दर्जनं मल्याक लोकंह्वाःगु म्ये हालादीगु दु । थ्वय्कः नेपाःदेय्या थीथी भजन पुचःलिसे स्वापू तयाः थःगु संगीतकलायात न्ह्याका च्वंम्ह नं खः । अभिनयपाखे नं नुगः क्वसाःम्ह भृगुराम श्रेष्ठं न्हापांगु नेवाः संकिपा ‘सिलु’या नापनापं ‘राजमति’, ‘भिन्तुना’ अले ‘माइतिघर’ व ‘हिजो आज भोलि’ थें जाःगु न्हापान्हापाया नेपाली संकिपाय् अभिनय यानातःगु दु । वय्कलं ने सं १०९६ दँय् ‘मुनासः’या ग्वसालय् जूगु ख्यालः कासाय् “वा वल फय् वल”पाखें दकलय् बांलाःम्ह निर्देशकया सिरपाः नं त्याकुगु दु । अथे हेतुं प्रकाश पुस्तकालयया ग्वसालय् जूगु संगीत कासाय् ल्यू सिरपाः, ‘ख्यालः खलः’ मरुया ग्वसालय् जूगु छधाः प्याखं कासाय् निर्देशनय् न्हाप, पब्लिक युथ क्याम्पसया ग्वसालय् जूगु कासाय् निर्देशनय् न्हाप सिरपाःया नापनापं करुणाकर सिरपाः १०९७, बज्र सिरपाः १११९, चित्तधर सिरपाः ११३२, नेपालभाषा मंकाः खलःपाखें अभिनन्दन ११२६, नेपाल संगीत कला प्रतिष्ठानपाखें सम्मान २०७०, मकवानपुर विकास सरोकार समितिपाखें सम्मान २०७१, हःपाः गुथिपाखे हःपाः सिरपाः ११३२, त्रिभुवन स्मारक समितिपाखें सम्मान, मुनासःपाखें स्वर्ण महोत्सव सम्मान ११४३ लिसेंया आपालं सम्मान सिरपाः काये धुंकूम्ह खः । वय्कः नेपाल संवत् ११४४ प्वहेलाथ्वः तृतिया, आइतबारखुन्हु मदुगु खः ।