सांगीतिक ख्यःया वरिष्ठ व्यक्तित्व भीमबहादुर नकःमि व श्रीमाया नकःमिया कोखं ने.सं. १०८७ सिल्लागाः नःमि, सनिबारखुन्हु बलम्बुया लाछि त्वालय्‌ बूम्ह वरिष्ठ संगीतकार मनराजा नकःमिया नेपालभाषाया म्येचाः ‘मिखाया अजलं’, ‘नानु’ (मचा म्येमुना), ‘तय्‌जू’, ‘मन’, ‘सिमाकचा’, ‘निर्मल मन’, ‘सिमाकचा डिभीडी एल्बम’, ‘छ्यनय्‌ तकुस्वां’, ‘जोभनया रंग’, यानाः मुक्कं गुंगू पिदनेधुंकूगु दु । अथेहे वय्‌कःया खस नेपाली भाषां प्यंगू भजन मुनानापं झिंन्हय्‌गू म्येचाः पिदनेधुंकूगु दुसा स्वंंगू सांगीतिक धूनया म्येचाः पिदनेधुंकूगु दु । नेपालभाषाया शंकरा, तारेमाम, कुलंगार, व मिसा, याःहू, अजःमिखा, लाखेभाजु यानाः च्यागू संकिपाय्‌ संगीत तयादीम्ह वय्‌कलं स्वंगू खस नेपाली भाय्‌या संकिपाय्‌ नं संगीत बियादीगु दु । अथेहे ‘स्याःगु घाः’ नांगु दबू प्याखनय्‌ नं वय्‌कलं संगीत तयादीगु खः ।
झिंस्वदँ दुबलय्‌ हे रेडियो नेपालय्‌ वनाः प्रत्यक्ष प्रशारण जुइगु शास्त्रीय संगीतय्‌ तालवादन यानादीम्ह मनराजां औपचारिक रुपं वि.सं. २०४५ सालय्‌ रेडियो नेपालनाप आबद्ध जुयादीगु खः । वय्‌कः रेडियो नेपालया संगीत शाखा प्रमुख नं खः ।
रामहरि गुरुङ व भीमबहादुर नकःमिपाखें संगीत शिक्षा कयादीम्ह संगीतकार नकःमिं वाद्य शिरोमणि उस्ताद गणेशलाल श्रेष्ठया पुण्यतिथिइ हनुमान सेवा केन्द्र यलं ग्वसाः ग्वःगु शास्त्रीय संगीत सम्म्येलन व धेंधेंबल्लाः कासाय्‌ तालवादनपाखे तबला वादनय्‌ न्हाप सिरपाः त्याकादीगु दु, अथे हे रेडियो नेपालया ४२ क्वःगु (२०४८) र ४३ क्वःगु (२०४९) जन्म जयन्तिया लसताय्‌ रेडियो नेपालं ग्वसाः ग्वःगु धेंधेंबल्लाखय्‌ शास्त्रीय संगीतपाखे तबला वादनय्‌ ल्यू सिरपाः त्याकादीगु दु । लिसें, २०६३ सालय्‌ जुजु वीरेन्द्रया गद्दी आरोहण रजत महोत्सव पदक,Maritorious Service IGory Award Soka Association Singapore – 2003, २०५६ सालय्‌ ‘दि टालेन्ट नेपालभाषा संगीत अवार्ड’, २०६६ सालय्‌ नेपालभाषाया सर्वोत्कृष्ट संगीतकार पेज थ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड, २०७२ सालय्‌ बनिता त्रैमासिक सम्मान, २०७४ सालय्‌ सिक्किम नेवाः गुथि, फ्रेण्ड्स क्लब बलम्बुं सम्मान याःगु दु । अथेहे २०७५ सालय्‌ संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडड्यन मन्त्रालय, नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानपाखे प्रतिष्ठित श्रेणी, २०७५ सालय्‌ हे संगीत महर्षी नातिकाजी सम्मान, दान्यहिरा सिरपाः (२०७९) लिसेंया सिरपाः व सम्मानं वय्‌कःयात छाय्‌प्यूगु जुल ।
नेपालभाषा व खस नेपाली भाय्‌या म्ये नापं यानाः थ्यं मथ्यं द्वःछिपुं मल्याक म्ये रेकर्ड याना दीधुंकूम्ह वय्‌कः नेपाल रोयल्टी संघया संस्थापक दुजः नं खः ।
बेल्जियम, नेदरल्याण्ड, स्वीट्जरल्याण्ड, जर्मनी, फ्रान्स, इटाली, सिंगापुरय्‌ संगीतिक यात्रा यानादीधुंकूम्ह वय्‌कःया नेपालभाषाया म्ये न्ह्यब्वयेगु तातुनाः नेपालमण्डल टेलिभिजनं ‘संगीतकार मनराजा नकःमि एकल साँझ २०७५’ याःगु नं लुमंकेबहः जू ।

चित्रकार मनवज्र वज्राचार्यया जन्म वि.सं. १९८७ माघय् येँया महाबू मासंगल्लीइ अबु दुर्गावज्र वज्राचार्य व मां तीर्थकुमारी वज्राचार्यया कोखं जूगु खः । वय्कलं आयुर्वेद, बौद्ध दर्शन व चित्रकलाय् स्वअध्ययन यानादीगु खः । वय्कलं आयुर्वेद चिकित्सा, चित्रकला, मूर्तिकला, बौद्ध दर्शन अध्यापन नं यानादीगु दु । वय्कः छम्ह च्वमि नं खः ।
वय्कलं च्वयादीगु नखःचखः व संस्कृति, आयुर्वेद, बौद्ध दर्शन व कला सम्बन्धी थी थी सफू पिदंगु दु । वय्कःया वि.सं. २०२८ य् पिदंगु मध्यकालीन कला सपूm नांजाः । वय्कलं तःक्वः याकः चित्र कला ब्वज्या यानादीगु दु । वय्कःयात नेपाल आयुर्वेदीय संस्थां अभिनन्दन याःगु दु । वय्कः ने.सं. ११२१ प्वहेलाथ्वः एकादसि, सनिबारखुन्हु स्वर्गारोहण जूगु खः ।

थ्वँ अय्लाः दयेकेत जाकि बजिया नापं मना छता नं मदयेक मगाः । मना तयाः हे जक थ्वँ अय्लाः दयेकेत माःगु अय्लाःमा व प्वक दयेके फइ । मना तयेबलय् मात्रा मिलय् यानाः तयेमाः मखुसा सवाः स्यनी ।
मना थीथी कथंया दइ । किमना, छ्वकमना व पामना मुख्यरुपं ज्याय् छ्यलेगु याइ । मना दयेकीगु प्रविधि नं थीथी कथं दइ ।
किमना प्वकं दयेकेगु याइ । प्वकयात ग्वाराचा ग्वाराचा यानाः पानाः किमना दयेकी । पाइबलय् हासाया प्यंचाः यच्चुक हुयाः उकी पायेगु याइ । भचा न्हःगन धायेव न्ह्यःखतय् तयाः पाइ । पानाः गन धायेव माःबलय् छ्यलेत स्वथना तइ । किमना यक्व दयेकी मखु, थ्व यक्व तयेगु नं याइ मखु । किमना दयेकेत दछिं दतले प्वक नायाः थ्वँ वयेत थाकुइ थें च्वंगु व कःथ्वँ दयेकेत नं बांमलाइ थें च्वंगु प्वकं दयेकेगु याइ ।
छ्वकमना ब्यःया थ्वँ व अय्लाःमा दयेकेत मदयेकं मगाः । थ्व त्यनाः दयेकेगु याइ । भचा भचा माःफ्वयाः प्वाकलय् तयाः लुसिं च्वानाः पतिचिंकी । गुलि गुलिसिनं
छ्वयात हायेधुंकाः जक पतिचिंकेगु नं याः । थथे यायेबलय् लुसिइ प्यप्य जक पुनावयेगु याइ । कलघर दसेंलि अन यंका पतिचिंकीगु जुल । पतिचिंके धुनेव प्वतासिइ तयाः भचा प्वातक्क च्वं थें च्वंक हाइ । चकंक हिलाः भचा ख्वाउँकी । लुमुलुमु धाः ज्वलं जुल धायेव यच्चुक बँ पुनाः बँय् स्वलांगु प्यलांगुतिया फि जुइक हिली । द्यःने पाचुसे च्वंगु सु छबःचा तयाः उकी द्यःने भांग्रा सुकू आदि तयाः त्यनाः क्ववयेकी । द्यःने म्वायेकं म्वायेकं न्हुइगु व झ्यातु झ्यातुगु वस्तु दिकी मखु । छवाःत्यां निसें निवाः दतकि लिकाइ । लिकाइबलय् छलांगुत्या निलांगु फि जुयाच्वनी । फ्वसा ह्वः थें जुयाः वाउँसे च्वनाः धिका धिका जुल धायेव बांलाः तायेकी । बँपुइँ ल्यहें मदंक तीजक लिकयाः पाइ । गन धायेव संकेबलय् नचुगु धू ब्वइ । तीजक मुनाः माःबलय् तयेत स्वथना तइ । त्यनेगु मिलय् मजुल धायेव तुइसे फ्वसा ह्वःथें जुयाः ग्वः ग्वः छुतय् जुइ ।
छ्वकमना न्ह्याबलें नं त्यनेगु याइ मखु । बरखा मास क्वचायाः सरद ऋतु सुरु जुइगु बखत यँयाः पुन्हिया बखतय् जक त्यनेगु याइ । मेबलय्या सिकं थुबलय्या मौसम थुकिया निंतिं ल्वः तायेकी ।
पामना जाकिं दयेकी । न्हूगु जाकिया प्वक दयेकेत न्हूगु हे जाकिं दयेकातःगु व पुलांगु जाकिया दयेकेत पुलांगु जाकिं दयेकातःगु हे मना माः । जाकि चुं यानाः उकी वासः ब्वति ल्वाकछ्यानाः पामना दयेकी । चाकुगु मनायात चाकुगु हे ब्वति व खायूगु दयेकेत खायूगु ब्वति तइ । जाकिचुँनय् ब्वति ल्वाकछ्यानाः न्हायाः पा पा ज्यानाः निभालय् पानाः पामना दयेकेगु याइ ।

चित्रकार मनोहरमान पुंया जन्म वि.सं. १९७१ माघय् येँेया मरुत्वालय् जूगु खः । वय्कःया अबुया नां वीरमान चित्रकार खः । चित्रकलाय् स्वअध्ययन यानादीम्ह वय्कलं वि.सं. १९९६ य् भारतया बम्बईया प्रकाश फिक्चर कम्पनीइ पोष्टर आर्टिस्टय् ज्या यानादिल । लिसें २००६ सालय् दार्जिलिङ्गय् कला साधना यानादिल ।
वय्कलं याकः कला ब्वज्या येँय् वि.सं. २०२५ व २०३९ सालय्, २०४२ सालय् लन्डनय् व २०४५ सालय् जर्मनीइ यानादीगु खः । वय्कःया चित्रकला बेलायत, भारत व जर्मनी आदि देशय् संग्रहित जुयाच्वंगु दु । वय्कःयात वि.सं. १९९६ स भारतया बम्बई आर्ट सोसाइटिं ग्वसाः ग्वःगु सोसाइटी स्वर्ण जयन्ती प्रदर्शनीइ सोसाइटी पदक द्यछाःगु दु ।

ख्वप, तेखाच्वया भाजु उपेन्द्रलाल व मय्जु आनन्दकेशरीया काय्मचा मनोहरलाल सन् १९३८ स बूम्ह खः । वय्कः भारतं सन् १९६३ स कृषि विज्ञान बिषयस स्नातकोत्तर क्वचायेका वःम्ह खः । नेपालय् वैज्ञानिक प्रविधिकथं कृषि उत्पादनयात कयाः मनूतय्त आधुनिक शिक्षा बीगु ज्याय् थ्वय्कःया आपालं महत्वपूर्ण भूमिका दु । वय्कलं परवानिपुर, टिकापुर, रामपुर आदि कृषि शिक्षा केन्द्रय् प्राध्यापनया ज्या यानादीगु दु ।

येँ, त्यःरया भाजु गोविन्दलाल व मय्जु दिलमायाया काय्मचा मनोहरलाल सन् १९४६ स बूम्ह खः । वय्कः वेलायतया व्राडफोर्ड विश्वविद्यालयपाखें कापः उद्योग विषयस सन् १९७६ स इन्जिनियरिङ्ग क्वचायेका वःम्ह खः । नेपालय् कापः उद्योगया ख्यलय् वय्कःया आपालं तिबः दु ।

मन्जु कुमार श्रेष्ठ नेपाःया छम्ह नांजाःम्ह किपालुमि (सिनेमाटोग्राफर) खः । क्यामेरां तःगू नेवाः व खस नेपाली भाय्‌या संकिपा खिचये यायेगु ज्या यानादीम्ह भाजु मन्जु कुमार श्रेष्ठया जन्म वि सं २००७ मंसीर २२ गते येँय्‌या डिल्लीबजारय्‌ जूगु खः । प्रवीणता प्रमाण पत्र तगिंतक ब्वनादीम्ह भाजु मन्जु कुमार श्रेष्ठं तत्कालिन शाही नेपाल चलचित्र संस्थानं दयेकूगु “मनको बाँध” संकिपाया स्टिल फोटोग्राफर जुयाः थ्व ख्यलय्‌ पलाः न्ह्याकादीगु खः ।
शाही नेपाल चलचित्र संस्थानं हे दयेकूगु नेपाली भाय्‌या संकिपा “जीवन रेखा”य्‌ किपालुमि जुयाः दकलय्‌ न्हापा संकिपा खिचये यानादीम्ह भाजु श्रेष्ठं मदिक्क थ्व ज्या यानादिल । “जीवन रेखा” संकिपाया मेम्ह किपालुमि श्याममोहन श्रेष्ठ जुयादी । थुकथं संकिपाया किपालुमि जुयादीम्ह भाजु मन्जु कुमार श्रेष्ठं नेपालभाषाया निगू संकिपा “सिलु” व “राजमति”या किपालुमि खः । नेपाःया ऐतिहासिक परिवेश न्ह्यब्वयातःगु “प्रेमपिण्ड” व नेपाःया राजनैतिक इतिहासय्‌ लौहपुरुष नालातःम्ह गणेशमान सिंहया जीवनीया लिधंसाय्‌ दयेकूगु “वीर गणेशमान” वय्‌कलं खिचये यानादीगु न्ह्यथनेबहःगु संकिपा खः । तत्कालिन शाही नेपाल चलचित्र संस्थानय्‌ क्यामेरामायन पदय्‌ जागिर नयादीम्ह मन्जु कुमार श्रेष्ठं तत्कालिन जुजु पिनिगु औपचारिक भ्रमणया इलय्‌ आपालं डकुमेण्ट्रि नं खिचये यानादीगु दु ।
“राजमति” संकिपाया निंतिं कलिउड सिने अवार्डय्‌ बेस्ट सिनेमाटोग्राफरया सिरपा त्याकादीम्ह मन्जु कुमार श्रेष्ठयात मेमेगु नं आपालं सिरपा व हनापतिं छायेपियातःगु दु । न्हू पुस्ताया यक्वसित फोटोग्राफि ज्या स्यनाच्वनादीम्ह मन्जु कुमार श्रेष्ठयात थाइलाएण्ड, जर्मनी, इजिप्ट लगायत आपालं देशय्‌ हनेगु ज्या जुइधुुंकूगु दु ।

मन्जु श्रेष्ठ कलाकारिता ख्यलय्‌ छम्ह कलाकारया रुपय्‌ पलाः न्ह्याकाच्वंम्ह खः । अबुया नां बुद्ध रत्न तुलाधर व मांया नां सरस्वति देवी तुलाधर खः । रमेश श्रेष्ठलिसे इहिपाः जुयाः मन्जु श्रेष्ठ जूम्ह खः । विशेष यानाः नेपाल टेलिभिजनय्‌ वःगु “तितो सत्य” सिरियलय्‌ बिजुलि नांया पात्रय्‌ म्हिताः लोकंह्वाःम्ह खः । आपाःसिनं बिजुलीया नामं हे म्हसीका वयाच्वंम्ह खः । वि सं २०५१ सालय्‌ ‘यथार्थ यात्रा’ नांयागु नाटकय्‌ म्हिताः थःगु कला यात्रा न्ह्याकुम्ह खः । चन्द्रमान, गज्याः गज्याःपिं मनूत दै थन, याकः म्ह्याय्‌ लिसेंया आपालं नेवाः संकिपाया नापनापं बसन्ती, बीर गणेशमानया लिसें यक्व हे खस नेपाली संकिपाय्‌ म्हितादीम्ह खः ।